Net als een mens of een dier bestaat een plant uit organen: wortels, stengels, bladeren en
bloemen. Elk orgaan heeft zijn eigen bouw en functie.
1. Wortels
Met wortels zuigt een plant water op. In dit water zijn voedingszouten ofwel
mineralen opgelost. Die zijn nodig voor de groei van de plant. De wortels zorgen ook
voor dat de plant stevig in de bodem staat.
2. Stengel
De stengel is belangrijk voor het vervoer van het water en voedingstoffen. Hierdoor
lopen in de stengel dunnen kanaaltjes waardoor water en opgeloste stoffen van de
wortels naar de bladeren en bloemen gaan en andersom. Daarnaast houdt de stengel
de plant rechtop.
3. Bladeren
Ook door de bladeren lopen kanaaltjes: de nerven, de nerven vervoeren water en
opgeloste stoffen en geven stevigheid aan het blad. Tussen de nerven zit het groene
bladmoes. In het bladmoes maakt de plant zijn eigen voedingstoffen.
4. Bloem
De bloemen zijn voor de voortplanting. In de bloem ontstaan zaden, waaruit nieuwe
planten groeien.
De organen van een plant bestaat uit ontelbaar veel cellen, net als bij dieren en mensen. Een
blad bestaat eigenlijk uit 4 verschillende laagjes cellen. De cellen in een laag hebben allemaal
dezelfde vorm en functie. Zo’n groep cellen met dezelfde vorm en dezelfde functie noem je
een weefsel. De opperhuidcellen aan de buitenkant van het blad vormen bijvoorbeeld
samen het opperhuidweefsel. Dit weefsel beschermt het binnenste van het blad.
Plantencellen hebben de volgende onderdelen:
1. De celwand is een stevige laag om de cel hij bestaat uit een taaie, vezelige stof. De
celwanden zijn de voedingsvezels in de groenten die je eet.
2. Het celmembraan is een vlies om het cytoplasma. Het celmembraan regelt welke
stoffen de cel in en uitgaan.
3. Het cytoplasma is een stroperige vloeistof. In het cytoplasma liggen de celkern en de
bladgroenkorrels.
4. De celkern is een klein bolletje in de cel. De celkern regelt alles wat in de cel gebeurt.
5. De vacuole is een blaasje in het midden van de cel. De vacuole is helemaal
volgepompt met water. Daardoor is de cel stevig.
6. Bladgroenkorrels zijn groene bolletjes in het cytoplasma. De bolletjes zijn groen door
bladgroen, een kleurstof. Alle bladgroenkorrels samen geven de plant haar groene
kleur. De bladgroenkorrels maken voedingstoffen voor de plant.
, Planten hebben behalve bladgroenkorrels ook andere kleurstoffen. Een derde type korrels
zijn zetmeelkorrels die zijn kleurloos waar zetmeel wordt opgeslagen. Zetmeel is een
reservestof. Je vindt ze bijvoorbeeld in de cellen van aardappels, bonen en bananen. Je kunt
zetmeelkorrels zien onder een microscoop. De ene type korrel kan in een ander type
overgaan.
Planten zoals tulpen en madeliefjes zijn kruidachtige planten. Kruidachtige planten hebben
water nodig voor de stevigheid. De cellen in de stengel van kruidachtige planten zuigen zich
vol met water. Het water komt in de vacuole. De volle vacuole drukt, via het cytoplasma,
tegen de celwand. Daardoor wordt de cel stevig.
Bomen en struiken zijn houtachtige planten. De stam en de takken bestaan uit cellen met
veel houtstof in de celwanden: houtcellen. Bij houtachtige planten zorgt de houtstof voor de
stevigheid. Ook in de cellen van de bladnerven zit houtstof. Bij hout van een boomstam zijn
alleen de celwanden nog over. Alles wat binnenin de cel zit, is afgestorven en verdwenen.
Aan het uiteinde van de wortels zitten wortelharen. Hiermee neemt de plant water en
mineralen uit de bodem op. Wortelharen zijn teer en gaan gemakkelijk kapot als je een plant
uit de grond trekt. Als er veel wortelhaartjes beschadigen, kan de plant te weinig water en
mineralen opnemen en gaat hij dood. Het water dat hij opneemt gaat via de wortels en de
stengels naar de bladeren. Het transport gaat via de dunne kanaaltjes, de vaten. Meestal
liggen de vaten in groepjes bij elkaar. Ze heten vaatbundels. De vaatbundels beginnen in de
wortels en lopen door tot in de bladnerven. Het water komt zo vanuit de wortels in alle
delen van de plant. De plant neemt steeds weer nieuw water met mineralen op dat kan
doordat er ook steeds water uit de bladeren verdampt. Het water kan door kleine openingen
in het blad naar buiten. Die openingen heten huidmondjes. Het water in de cellen rondom
het huidmondje verdampt en gaat via het huidmondje naar buiten. Het water wordt
aangevuld vanuit de buurcellen. Die nemen weer water op uit de vaatbundels in de nerven.
De plant neemt weer nieuw water op met de wortels en transporteert dit via de houtvaten
in de nerven. Zo blijft de waterstroom op gang. Huidmondjes kunnen open en dicht gaan. Als
het erg warm en droog is, zijn de huidmondjes dicht. Anders zou de plant door verdamping
te veel water kwijtraken. Als een plant veel bladeren heeft, verdampt er veel water. Dat is
het geval bij bomen. Bomen kunnen per dag honderden liters water verliezen. Om al dat
water weer aan te vullen, hebben bomen enorme wortelstelsels.
In de herfst en winter is de grond zo koud dat de wortels niet goed kunnen werken. Ze
kunnen dan nog maar weinig water opnemen. Maar in de bladeren gaat de verdamping wel
door. Als de boom zijn bladeren houdt dan gaat hij dood door uitdroging. Daarom laat hij zijn
bladeren vallen. De groei van de boom stopt; hij raakt in een ruststadium.
Voordat de bladeren afvallen gaat het bladgroen naar de takken en stam. Daar wordt het
opgeslagen tot het volgende jaar. Vervolgens bouwt de boom een scheurrlaag tussen de
bladsteel en de stengel. Deze laag zorgt ervoor dat er steeds minder water en mineralen bij
de bladeren komen. De bladeren worden bruin en breekbaar en vallen af langs de
scheurlaag. Op de wond ontstaat vervolgens een laagje kurk. Deze kurklaag beschermt de
boom tegen watervlies en ziekteverwekkers.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper finndijkstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.