Hoofdstuk 2.1.
Doel van het LIST-project = er voor zorgen dat kinderen het onderwijs
functioneel geletterd verlaten
Hoofdstuk 2.2.
Omdat er de afgelopen jaren maatschappelijke ontwikkelingen zijn geweest,
hebben er ook ontwikkelingen plaatsgevonden in de definitie van wat het
betekend om geletterd te zijn.
> Aanvankelijk betekende geletterd zijn:
Het kunnen decoderen en het kunnen beantwoorden van eenvoudige letterlijke
vragen over een tekst
> Huidige definitie geletterdheid:
Het zelfstandig gebruiken van strategieën om betekenis aan tekst te
ontlenen
Het gebruik van informatie uit tekst om conceptueel begrip op te bouwen
Het mondeling en schriftelijk effectief communiceren van ideeën
Het ontwikkelen van de intrinsieke wens om te lezen en te schrijven
(Biancarose & Snow, 2004; Braunger & Lewis, 2006).
> Daarvoor is nodig: veelomvattende, expliciete instructie en een curriculum dat
zich niet beperkt tot de technische aspecten van het leren lezen.
Hoofdstuk 2.3. De kern van beginnend leesonderwijs:
De kernconcepten zijn de concepten waar het bij beginnend lezen om gaat >
kernconcepten markeren wat belangrijk is bij beginnend leesonderwijs en wat
niet of minder belangrijk is.
> Bepaalde kennis en vaardigheden zijn uitermate belangrijk voor het leren
lezen
> Terwijl andere kennis en vaardigheden minder belangrijk zijn
Er moet rekening worden gehouden met het feit dat leerlingen in groep 1 al
betekenisvolle verschillen in ervaring hebben op gedaan wat betreft de
geletterdheid:
> Sommige kinderen zijn al vele uren voorgelezen en hebben een rijkdom aan
mondelinge taalvaardigheid opgedaan
> Andere kinderen beginnen hun schoolloopbaan met een zeer beperkte en
magere kennis van geschreven en mondelinge taal > ‘tyranny of time’ (citaat
van: Kame’enui, 1993):
Deze kinderen zijn vanaf de eerste schooldag voortdurend bezig om te
proberen hun achterstand in te halen.
> Juist voor die kinderen moet gewerkt worden middels kernconcepten. Door
preventie en interventie rondom kernconcepten van het beginnend
leesonderwijs wordt op een zo effectieve en efficiënt mogelijke manier met
de beperkte tijd om gegaan.
In veel werkboekjes zijn veel taken opgenomen die niet leiden tot het leren
lezen > ze kosten echter wel leertijd en leiden tot een onnodige cognitieve
belasting >
1
, Master Kennis Toets TAAL/LEZEN ARTIKEL 1 (Lezen is weer
lezen, LIST project)
Dat is een duidelijk voorbeeld dat de kernconcepten niet op een effectieve
manier worden ingezet; dit gaat vooral bij risicoleerlingen (SBO) ten koste van de
leertaak.
Oneigenlijke taken leiden er toe dat:
- Leerlingen het verband tussen het leesonderwijs en het eigenlijke leren
uit het oog verliezen
- De leesontwikkeling trager kan verlopen dan nodig is
> Kinderen in het basisonderwijs hebben er juist behoefte aan dat het
leesleerproces snel vordert zodat ze boekjes kunnen gaan lezen die
interessant zijn qua inhoud.
> Gebeurt dit niet snel genoeg dan daalt de motivatie.
(Anderson e.a., 1985; Coyne, Kame’enui & Simmons, 2001; Leinhardt, Zigmond, &
Cooley, 1981; Rosenshine en Stevens, 1984).
Oneigenlijke taken moeten uit methodes worden verwijderd én:
De leerstof die wél aangeboden wordt en die de kern vormt van het beginnend
leesonderwijs, moet grondiger en vaker worden aangeboden voor de zwakke
leerlingen (Kame’enui & Carine, 1998).
Drie kernconcepten binnen het beginnend leesonderwijs:
1. Fonologisch bewustzijn
2. Begrip van het alfabetisch principe
3. Vloeiend lezen
(Simmons & Kame’enui, 1998).
>> Deze drie kernconcepten zijn geen dichotome (tweedelige) vaardigheden,
maar het leren lezen en schrijven is een samenhangend geheel.
Hoofdstuk 2.3.1. Aanvankelijk lezen
De belangrijkste taak van de leerkracht in gr. 3 is er voor te zorgen dat de
kinderen leren lezen.
Lezen = een proces van het ontlenen van betekenis aan tekst, waarbij gebruik
wordt gemaakt van kennis over het geschreven alfabet en kennis over de
klankstructuur van gesproken taal om tot begrip te komen.
Van woord tot betekenis > Toepassen v.h. alfabetisch principe:
1. De letters in het woord vertalen in hun fonologische pendant (‘vorm’)
2. De correcte volgorde van de klanken onthouden
3. De klanken samenvoegen
4. In zijn geheugen zoeken naar een bestaand woord, dat correspondeert met de
aaneenschakeling van klanken
Daarnaast gebruiken gevorderde lezers het alfabetisch principe om meer
complexe lettercombinaties en patronen te herkennen (Coyne e.a. 2011).
Instructie v.h. alfabetisch principe leert kinderen de relaties tussen de
letters (grafemen) van geschreven taal en de individuele klanken (fonemen)
van gesproken taal.
> Kinderen moeten deze relaties gebruiken om woorden te lezen en te schrijven
> Leeshandeling / Klanktekenkoppeling
> Kennis van het alfabetisch principe draagt in hoge mate bij aan de vaardigheid
van kinderen om woorden te lezen, zowel als losse woorden, als in een tekst
(Armbruster, Lehr, & Osborn, 2003).
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Annemieke93. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
