Taken KEJ (kinder- en jeugdpsychologie)
Taak 1. Verstandelijke beperkingen
1. Wat is een verstandelijke beperking? Wat zijn de symptomen?
Verstandelijke beperking/intellectual disabillity/intellectual development disorder= een disorder die
ontstaat tijdens de ontwikkelingsperiode van de intellectuele en de adaptieve en functionerende
deficities in het conceptuele, sociale en praktische domein.
Verstandelijke beperking verwijst naar beperkingen in intelligentie en adaptief gedrag. Echter, veel
mensen met deze dis-orde zijn in staat om te leren en een goed leven te leiden.
-sociale ontwikkeling
-emotionele ontwikkeling
-cognitief
-motorische ontwikkeling
-Fysieke afwijkingen/beperkingen
Kenmerken
Primaire kenmerken
Cognitieve vermogens zijn beperkt
Secundaire kenmerken
→ Direct af te leiden aan de stoornis
o Motivatie
- Binnen matig verstandelijk beperkt: kunnen leren op normale school
- Vatbaarder voor gevoel van hulpeloosheid/frustratie → legt last op sociale en cognitieve
ontwikkeling
- Denken vaak gelijk aan falen/weinig succes → lagere doelstellingen voor zichzelf
o Verandering in mogelijkheden
- Relatief stabiele ziekte van kindertijd tot volwassenheid.
- Slowing and stability hypotheses= kinderen met downsyndroom switchen tussen periode van
toename in functie en periodes van geen vooruitgang.
- Ontwikkelen in intelligentie, maar op een langzamer tempo progressief.
o Taal en sociaal gedrag
- Vertraging in de expressie van taalontwikkeling dat nodig is voor onafhankelijke skills in het leven
- Expressieve taal is vaak zwakker dan de receptieve taal.
- Verstandelijk beperkten langzamer ontwikkelen attachment, maar uiteindelijk wel goed
ontwikkelt → wel nog problemen met uiten emoties
- Peters/pre-scholers verlate ontwikkeling in de interne staat taal → nodig voor reguleren sociale
interactie + ontwikkelen zelfbewustzijn → probleem in zelfvertrouwen
o Emotioneel en gedrag problemen
-sneller angstig
o motorische ontwikkeling minder
- fysieke beperkingen zoals grote kaak, klein, zwakke spieren
- kunnen daardoor sommige dagelijkse vaardigheden niet uitvoeren
Auto en hetero agressief gedrag: gedrag naar jezelf en naar andere → door niet begrijpen emotie
o Interne problemen
- Vaak afname in socaal en vrolijk gedrag → soms symptomen van depressie/sociale terugtrekking
, o ADHD-gerelateerde symptomen → door medicatie voorlanger concentratie behouden (zelfde
reactie als kinderen met normaal IQ)
o Andere symptomen:
- Self-injurious behavior (SIB)/zelf mishandeling= soms levensgevaarlijke probleem waaronder
agressie valt zoals kopstoten, oogkrabben. Krabben.
- Pica= het inslikken van gevaarlijke objecten/substanties
- Concentratiestoornissen
2. Wat zijn de gradaties van verstandelijke beperking?
4 degradaties:
,IQ niveaus
Licht: 70-55 → 85%
Matig: 54-40 → 10%
Erntig: 39-25 →
heel ernstig: Onder 25 → 1%
➔ verschilt per bron want het IQ van de wereld ontwikkeld zich.
3. Wat is de oorzaak van VB? (Etiologie)
Risico factoren
3 momenten voor VB
- -prenataal → zuurstof gebrek, bio factoren, chromosaal,
- -perinatale→
- -postnataal → omgevingsfactoren
o Genetische factoren/erfelijkheid:
Kind erft een genotype (= een collectie van genen die de intelligentie bepalen) + fenotype ( de uiting van
het genotype in de omgeving)
Erfelijkheid= beschrijft de proportie van de variatie van een kenmerk bijdragend aan genetische invloeden
in de populatie,
Erfelijkheid van intelligentie is ongeveer 50%
- Kan genetisch bepaald in de familie zit
- Chromosoom abnormaliteiten:
-Downsyndroom= meest voorkomende ziekte door abnormaliteit in chromosomen,
Is omlaag gegaan van 1;700 naar 1:1000
Komt vaker voor maar is zelden erfelijk.
Kenmerken:
- Fysieke kenmerken: klein schedel, grote tong in kleine mond, amandelvormige ogen, hangende
wenkbrauwen, platte neusbrug, kort scheve 5e vinder, brede vierkante handen met aapachtige
palmen.
Oorzaak: extra chromosoom meestal door : nondisjunction= het falen van het scheiden van 21 paar van
de moeders chromosomen tijdens de meiose (dus 1 extra) → 2 21e chr vrouw + 1 21e chr man= 3 chr ipv
normale 2
(→ leeftijd vrouw sterk verbonden met nondisjunctie, over 40 jaar 20:1000 ratio)
, ➔ chromosoom oorzaak dus bekend, maar de precieze oorzaak van de intelligentie beperking niet.
Gene mapping: theorie: sommige genen kunenn lokale effecten hebben op de ontwikkeling van het brein.
-Klinefelters= abnormaliteit in een deel van geslachtschromosomen, (mannen extra X-
chromosoom/vrouwen missen de extra X) (1:400) Minder ernstige beperking.
-fragile-X syndroom: meest voorkomende oorzaak van erfelijke verstandelijke beperkingen. (Man 1:4000,
vrouw 1:8000)
Kenmerken:
- Fysiek: grote kaak, lage uitstekende oren, groot voorhoofd.
- Gedrag: mannen ongewone sociale en communicatiepatronen → verlegen en geen oogcontact
- Cognitief: man vertraagde cognitieve functies/ vrouwen angst stoornissen (ook zonder verlaagde
intelligentie)
- Intellectueel meestal milde aandoening, maar uitzonderingen erg ernstig
- Co morbiditeit: vooral autisme (man meestal/ vrouw 1:3) → flapperen handen, zichzelf bijten,
onverwachte acties.
Oorzaak: gFMR-1 geen zit op het X-chromosoom → volgt niet traditionele X-gerelateerde erfelijks patroon
1:3/1:2 vrouwen die geen dragen beïnvloed met variant ,
20% van mannen transmit de ziekten,
-Prader-Willi syndroom= complexte genetische disorder (5/10:100.000)
Kenmerken:
- Fysiek: korte bouw, seksueel incomplete ontwikkeling, lage spier ontwikkeling
- Cognitief: slecht leren
- Gedrag: onbedwingbare eetbuien
Op leeftijd 2-6 extreem overeten, verzamelen, Foraging → minder calorieën dan de norm want zijn klein
(snel obesitas)
Oorzaak: gelinkt aan chromosoom 15, maar niet erfelijk,
-Angelman syndroom= verstandelijke beperking die meestal matig toternstig is,
Kenmerken:
- Fysiek: grote kaak en open mond expressie
- Gedrag: ataxia (awkward gedrag), rare bewegingen zoals handen flappen, epileptische aanvallen,
niet kunnen praten,
Oorzaak: gelinkt aan chromosoom 15, maar niet erfelijk → spontaan genetische defecten (onduidelijke
reden)
→ Waarschijnlijk door het afwezig zijn van genetisch materiaal ontstaan fenotypische verschillen.
- Single-gene conditions
=Syndromen die verstand/cognitieve functie beïnvloeden ontstaan door genetisch gebaseerde
metabolische defecten → inborn errors van het metabolisme → zorgt voor overschot/tekort aan
bepaalde chemicaliën die nodig zijn voor bepaalde fases van de ontwikkeling.
-Phenylketonuria (PKU)= zeldzame disorder (1:15.000))
Oorzaak: recessieve gene transmissies bij bepaalde medelian mechanismen → zorft voor te kort aan lever
enzymen nodig voor het omzetten van amino acid phenylaline in tyrosine (= zou normaal omgezet
worden in chemicaliën nodig voor de fysieke ontwikkeling) → leidt tot breinschade, verstandelijke
beperking, stinken hyperactiviteit, epileptische aanvallen en droge witte huid en haren.
→kinderen krijgen deze genen van beide ouders
→Kan goed behandeld worden door omgevingsaanpassingen.