Learning goals
● welke type celdeling zijn er? en hoe verschillen deze?
● wat is DNA en hoe wordt dit gekopieerd? kan het veranderen?
● hoe werkt overerving van eigenschappen? en hoe kan dit berekend worden?
● hoe zien de fasen van zwangerschap eruit? hoe ontwikkelt een kind zich?
● welke externe factoren hebben een negatieve invloed op de zwangerschap?
wanneer en hoe hebben deze invloed?
● wat voor soort genetische stoornissen zijn er?
DNA en chromosomen
Eukaryoten → een mens, dier, plant of schimmel
● hebben chromosomen → opgebouwd uit DNA
Prokaryoten → bacterie
● hebben nucleotide → onregelmatig gevormde plek waar het erfelijk
materiaal zich bevindt → 1 lange cirkelvormige draad DNA
● hebben 1 ouder en dus maar 1 chromosoom
● hebben plasmiden → extra kopieën van het DNA → zijn niet verbonden met
het algemene DNA
DNA → genetische materiaal van een cel
● zorgt ervoor dat bepaalde eigenschappen worden overgedragen naar de volgende
generatie
● desoxyribo-nucleid-acid
● chromatin → gevormd door strengen DNA en histonen (eiwitten)
Typen celdeling
Mitose → gewone celdeling
● chromosomen worden uit elkaar getrokken → hierom heen een membraan
→ cel splitst
Meiose → celdeling van de geslachtscellen
● gaat twee keer door alle stadia
● crossing over (is niet bij mitose)
Overerving
Genotype → de genen die iemand erft
Fenotype → het observeerbare of meetbare effect van die genen
Simpele dominant recessieve overerving → je hebt een dominant en een recessief
allel
● AA → eigenschap A als fenotype
● Aa → eigenschap A als fenotype
● aa → eigenschap a als fenotype
,Homozygoot → wanneer een organisme voor een bepaalde eigenschap twee
identieke exemplaren van een gen heeft
Heterozygoot → wanneer een organisme voor een bepaalde eigenschap twee
verschillende vormen van een gen heeft
Co-dominance → wanneer twee heterozygote even sterk worden uitgedrukt in het
fenotype
● vb → bloedgroepen
Polygenetische erfelijkheid → geen zwart/wit uitkomsten maar een continue
variatie waarbij allelen samenwerken
● dingen zoals lengte, gewicht, intelligentie, huidskleur etc
Intermediair → middenweg tussen twee allelen
Sekse gerelateerde karakteristieken → genen dat worden gedragen op de X en Y
chromosomen
● vb → als het op het X chromosoom zit is er meer kans voor de man om
deze eigenschap te zitten aangezien de man XX heeft
Fasen prenatale ontwikkeling
3 periodes binnen de 9 maanden zwangerschap
1. zygote (germinal period) → 0 tot 2 weken
● eerste twee weken → begint met sperma wat het eitje bevrucht
● bevruchte eicel gaat door de eileider en het deelt hier snel
● implantatie → het plant zich in de baarmoederwand → nog extreem
klein
● gaat fysiologische afhankelijkheid aan met de moeder wat heel de
zwangerschap blijft
● blastocyst →groep van 60 to 70 cellen die holle met vloeistof gevulde
bal vormen → binnenste cellen → embryonic disk
● trofoblast → buitenste cellen, zorgen voor ondersteuning en voeding
embryo
● 7-9e dag → implantatie
● trofoblast wordt → vruchtvlies
● amniotic sac (vruchtvlies) → dun membraan, bevat amniotic fluid
(vruchtwater) → vruchtwater beschermt tegen schokken en
temperatuursveranderingen
● dooierzak → produceert bloedcellen tot ontwikkelde lever, milt en
beenmerg volgroeid genoeg zijn om deze taak over te nemen
● chorion → beschermend membraan dat einde 2e week wordt
gevormd → bevat kleine bloedvaten die zich hechten aan de
baarmoederwand waardoor de placenta begint te ontwikkelen
2. embryo → 3 tot 8 weken
● embryo groeit in dit stadium 200%
● placenta etc volgroeien
, ● wordt herkenbaar als mens
● placenta en navelstreng ontwikkelen → via navelstreng kunnen
medicijnen, antilichamen, drugs, virussen etc naar binnen bij het
kindje
● embryo wordt verdeeld in 3 lagen
➢ endotherm → longen, alvleesklier, spijsverteringsstelsel en
lever
➢ medotherm → bloedsomloop, skelet en spieren
➢ ectoderm → sensorische cellen en zenuwstelsel, samen met
haar, nagels, tanden en huid
● zenuwstelsel ontwikkelt → 4e of 5e week
● cephalo caudal → houdt in dat ontwikkeling doorgaat vanaf hoofd
naar beneden
● proximal-distal → groei vindt eerst in de centrale delen plaats →
zoals organen
● organogenese → proces van orgaanvorming de eerste 2 maanden
van prenatale ontwikkeling
● miskramen komen vaak in die stadium voor → embryo laat dan los van
baarmoederwand en gaat er uit via de vagina
3. foetus → 2 maanden tot geboorte
● gezicht herkenbaar + armen, benen en genitaliën (week 12) kunnen worden
vastgesteld
● nagels, tand stompjes en oogleden
● 17-20 weken → moeder kan beweging ervaren
● vernix →witte kaasachtige substantie over de huid zodat de huid
niet gaat kloven door de vloeistof van de baarmoeder
● witte haartjes → lanugo → helpen vastplakken van de vernix
● 22-26 weken → age of viability → kan buiten baarmoeder overleven
, Germline mutatie → mutatie in toekomstige gameten die dus wordt doorgegeven
van ouder op kind
Somatische mutatie → mutatie van een lichaamscel dat zich kan verspreiden door
duplicatie en daardoor kan leiden tot een ziekte zoals kanker
Negatieve effecten van externe factoren tijdens zwangerschap
Teratogenen → externe negatieve factoren tijdens zwangerschap
● genotype van moeder kan ervoor zorgen dat teratogeen minder of geen effect heeft
● vooral schadelijk tijdens embryo periode
● elk teratogeen heeft een specifiek effect op het ontwikkelingsproces
1. nicotine
● verstoorde werking placenta
● te weinig zuurstof, verstoring van de hersenen
● verhoogd kans op een miskraam
● sudden infant death syndrome → laag geboortegewicht,
vroeggeboorte, verhoogde kans op cardiovasculaire problemen en
hyperactiviteit stoornissen
2. alcohol
● verstoorde werking placenta
● foetaal alcoholsyndroom →belemmerde groei, geestelijke
beperkingen, lichamelijke afwijkingen, hyperactief en overmatig
prikkelbaarheid
● gebruik van alcohol voor conceptie bij man en vrouw kan ook rol spelen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yaelmuller. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.