Molecular Biology of the cell H20 + H23
Hoofdstuk 20
Pag. 1205-1236
Kankercellen zijn gevaarlijk omdat:
1. Ze delen in tegenstelling tot normale cellen constant door
2. Ze dringen binnen in weefsels en maken kolonies op plekken die normaal gereserveerd is
voor andere cellen
Tumor = neoplasm
Goedaardig: benign
Kwaadaardig: maligant
Metastaseren: verspreiding van de tumor (alleen bij kwaadaardig)
Cancer as a micro evolutionary process
Kankercellen reproduceren zonder weerstand en veroveren andere weefsels.
Kanker cellen zijn gedefineerd in 2 erfelijke benodigdheden:
1. Zij reproduceren zonder de normale beperkingen van celgroei en deling
2. Zij belagen territoria, die normaal bestemd zijn voor andere cellen en nemen deze over.
Het deze combinatie die kanker juist zo gevaarlijk maakt. Als een cel abnormaal groeit en deelt
ontstaat er een tumor, of neoplasme, een nieuwe groei. Zolang de tumor geen andere weefsels
belaagd wordt deze benigne genoemd, goed aardig. Deze tumoren verplaatsen en vernietigen alleen
weefsel op de lokatie zelf. Een tumor wordt pas kanker genoemd als deze maligant, kwaadaardig, is.
1
,Dit is het geval als de tumor omliggend weefsel heeft belaagd. Door het binnenvallen van omliggend
weefsel kunnen tumoren door breken, bloef of lymfe vaten binnendringen en secundaire tumoren
vormen in andere delen van het lichaam, namelijk metastasen. De verschillende soorten kanker zijn
ingedeeld op het type weefsel of cel waarin zij opkomen. Carcinomas zijn kankers die voorkomen in
epitheelcellen en komen het meest voor bij mensen. Sacromas komen op in bindingsweefsels of
spieren. Kankers die niet in deze 2 categories vallen, worden onverdeeld onder de vele leukemien
en lymfomen, afkomstig van witte bloedcellen uit het zenuwstelsel. Kankers van verschillende
celtypen zijn meestal erg verschillende ziektes. Bijna 80% van de kanker zijn carcinomas,
waarschijnlijk omdat de meeste celdeling bij volwassenen in het epitheel voorkomt of omdat
epitheelcellen het meest worden blootgesteld aan verschillende vormen van fysische en chemische
schade.
De meeste kankers komen voort uit 1 enkele abnormale cel.
Zelfs als een tumor is uitgezaaid kun je nog een primaire tumor vinden, uit een specifiek orgaan.
Deze tumor is ontstaan uit de celdeling en groei van 1 enkele cel, die een verandering heeft
ondergaan. Maar als de eerste is ontdekt, is een typisch menselijk kanker al jaren aan het groeien en
bevat het al miljarden kankercellen. Tumors bevatten vaak ook verschillende andere celtypen,
bijvoorbeeld fibroblasten in het verbindingsweefsel tussen een carcinoma en andere cellen.
Kanker cellen bevatten somatische mutaties.
Als een enkele abnormale cel uitgegroeid is tot een tumor moet het zijn abnormaliteit doorgeven aan
zijn nageslacht: de afwijking moet erfelijk zijn. Bij een kanker moet je utibiniden of deze erfelijke
afwijking is ontstaan door een genetische verandering of een epigenetische verandering (een
verandering in genexpressie zonder dat de DNA sequentie is gewijzigd). Epigenetische veranderingen
komen voor bij normale ontwikkeling en zijn verantwoordelijk voor de stabiliteit van differentatie en
voor het fenomeen X-chromosoom inactivatie en genomische imprinting. Maar de ontwikkeling van
een kolonie kankercellen bevat ook genetische veranderingen. Er bevinden zich dan abnormaliteiten
in de DNA sequentie, waardoor zij anders worden dan normale cellen rondom de
tumor.Cardiogenesis (generatie van kanker) is gekoppeld aan mutagenesis (de productie van een
verandering in de DNA sequentie). Deze correlatie komt voor bij 2 typen:
1. chemische carcinogens welke zorgt voor simpele lokale veranderingen in de nucleotide
sequentie.
2. Straling als rontgenstraling, welke zorgt voor breuken in de chromosomen en translocaties,
of UV licht welke voor DNA base veranderingen zorgen.
Een enkele mutatie is niet genoeg om kanker te veroorzaken.
Als een enkele mutatie er al voor kon zorgen dat een gezonde cel kon uitgroeien in een kanker cel
waren wij geen levensvatbare organismen. De ontwikkeling van kanker heeft een essentieel aantal
onafhankelijke, zeldzame genetische ongelukken nodig in de lijn van 1 cel. Bij de meeste typen
kanker, stijgt het voorkomen exponentieel naar mate de leeftijd vorderd Dit zou dus betekenen dat
er een progressief aantal mutaties is in een enkele lijn van een cel. Er moeten dus meerdere
genetische veranderingen voorkomen in een cel wil er een kanker cel ontstaan.
Kankers ontwikkelen zich geleidelijk door toenemende afwijkende cellen.
2
, Als een kanker een extrene bron heeft, is de ziekte vaak pas aanwezig lan na blootstelling aan deze
bron. Longkanker komt bijvoorbeeld niet gelijk voor na 20 jaar zwaar roken, maar ontstaat langzaam.
Tijdens deze lange incubatietijd ondergaan de eventuele kankercellen een opeenvolging van
genetische en epigenetische veranderingen. Tumor progressie is het fenomeen waarbij een milde
afwijking van celgedrag zich ontwikkeld in een volleerde kanker. Een goed voorbeeld hiervan is
chronische myelogenous leukemie. Dit begint als een niet dodelijke overproductie van witte
bloedcellen en gaat verder in deze vorm tot een paar jaar voordat het veranderd in een veel sneller
ontwikkelende ziekte, dat binnen een paar maanden de dood veroorzaakt. In het begin is er alleen
een chromosomale translokatie, maar bij de acute fase komen er ook andere chromosomale
afwijkingen voor. De muterende kloon heeft dus nog meer mutaties ondergaan waardoor deze nog
sneller kan delen, waardoor hier meer van aanwezig zullen zijn dan van de de normale bloedcellen en
de ouder cellen met maar 1 mutatie.
Cervicale (hals) kankers worden voorkomen door vroege detectie.
Het epitheel dat de hals bedekt als een meercellig geschubt eptiheel, welke vergelijkbaar is met het
epitheel van de huid. In dit epitheel komt cel deling normaal alleen voor in de basale laag, cellen
genererend die stoppen met delen en dan naar de oppervlakte verplaatsen. Deze differentieren
tijdens het bewegen om platte, keratine rijke cellen te vormen die afglijden als zij het oppervlak
bereiken. Pathologisten noemen kleine veranderingen in deze cellen, die het begin kunnen zijn van
de transformatie naar kanker, intra epithele neoplasia. Bij de milde versie zijn niet gedifferentieerde
cellen niet tot de basale laag beperkt, maar kunnen deze ook voorkomen in andere lagen van het
epitheel. Differentatie vindt normaal alleen in de bovenste epitheel algen voor, maar dit kan in de
war zijn. De meeste van deze milde verwonden zullen vanzelf weer verdwijnen, maar 10% zal zich
ontwikkelen in een zwaardere variant. Hierin zitten bijna alle lagen van het epitheel vol met
ongedifferentieerde cellen. Abnormale mitotische structuren en een abnormaal karyotype komen
dan vaak voor. Maar de afwijkende cellen zijn nog steeds beperkt tot de epitheel kant van de basale
lamina. In dit stadium kan de afwijking nog steeds makkelijk verholpen worden door het verwijderen
van het afwijkende weefsel. Deze afwijking kan snel ontdekt worden door een uitstrijkje te maken en
deze te bekijken onder de microscoop. Zonder behandeling zal deze abnormale plak van weefsel
simpel aanhouden en zich niet verder ontwikkelen en kan zelfs uit zichzelf afnemen. Maar bij 30-40%
van de gevallen zal er wel een verdere ontwikkeling zijn, tijdens een periode van een aantal jaar, zal
er een onomwonden invasieve carcinoma ontstaan. De kanker cellen zullen door de basale lamina
dringen en deze verwoesten, zodat zij onder liggend weefsel kunnen binnen dringen en misschien
ook metastasen kunnen vormen in lokale lymfe knopen via lymfe weefsels.
Tumor ontwikkeling gaat gepaard met opeenvolgende rondes van willekeurige erfelijke
veranderingen gevolgd door natuurlijke selectie.
Kankers ontstaan door een populatie van abnormale cellen, nakomelingen van 1 enkele abnormale
ouder cel, die zich ontwikkelen naar een steeds slechtere populatie door een doorgaande cyclus van
willekeurige erfelijke veranderingen gevolgd door natuurlijke selectie. In elk stadium is er een cel die
een extra mutatie heeft ondergaan of een epigenetische verandering dat er voor zorgt dat deze cel
voordeel heeft op omliggende cellen. De oorsprong van de meest aangepaste cel begint te delen en
zal uiteindelijk de tumor overnemen en een dominante kloon worden van de ontwikkelende wond.
Tumor ontwikkeling bevat een groot element van veranderingen en dit duurt meestal enkele jaren,
daarom zullen de meeste van ons dood gaan aan iets anders dan kanker.
3