• De student beschrijft de bouw en functie van de cel en het
celmembraan;
- Bouw en functie van een cel.
De cel is het kleinste stofwisselingseenheid en de kleinste bouwsteen
van het lichaam.
Een cel is gevuld met cytoplasma, oftewel protoplasma. Dit is een
geleiachtige vocht, dat bestaat uit water waarin onder meer eiwitten,
koolhydraten, vetten en zouten zijn opgelost. Daarnaast bevat het
cytoplasma een groot aantal structuren, elk gespecialiseerd in het
uitoefenen van een bepaalde functie. Deze structuren zijn te vergelijken
met de organen in het menselijk lichaam maar dan oneindig veel kleiner.
Ze worden ook wel organellen genoemd. Het waterige bestanddeel wordt
ook vaak aangeduid met het cytosol. Het cytoplasma en de meeste
organellen worden omgeven door een uiterst dun vliesje, de
celmembraan respectievelijk, plasmamembraan.
Functie: De cel zorgt voor stofwisseling, groei, voortplanting, beweging en
overdragen van prikkels van een organisme.
Bouw en functie van het celmembraan
De celmembraan vormt de grenslaag tussen de intracellulaire en
extracellulaire ruimte, het is opgebouwd uit een dubbele laag
fosfolipiden en is vloeibaar en waterafstotend. Structuren in de
celmembraan zijn cholesterolmoleculen, membraaneiwitten en
glycocalix.
Functie: zorgt ervoor dat er geen stoffen zomaar uitlekken of
ongewenste stoffen zomaar binnendringen, dus bescherming. Daarnaast
constant houden van interne milieu zodat processen optimaal plaats
kunnen vinden.
• De student omschrijft hoe katabole en anabole reacties verlopen;
- Anabole:
Bij anabole reacties worden kleine moleculen samengevoegd tot grotere.
Deze reacties kosten energie. De zo gevormde moleculen worden
ingebouwd in de cellen en gebruikt voor groei, onderhoud en reparatie
van weefsels. Daarom noem je dit ook wel opbouwstofwisseling.
= assimilatie, bouw van lichaamseigen stoffen voor opslag, groei, herstel
en onderhoud.
- Katabole
Bij katabole reacties zijn omzettingen waarbij grotere moleculen
afgebroken worden tot kleinere. Hierbij komt energie vrij. Die energie
kan gebruikt worden voor de opbouwstofwisseling of andere energie
vragende processen als beweging en warmteproductie. Omdat er sprake
,is van afbraak van stoffen wordt dit soort stofwisselingsreacties
aangeduid met afbraakstofwisseling.
= dissimilatie, afbraak van stoffen, waarbij energie vrijkomt.
, • De student beschrijft hoe bij dissimilatie vrijgekomen energie wordt
opgeslagen in ATP;
Zowel de opbouwstofwisseling als de afbraakstofwisseling vindt plaats in
de cellen van je lichaam. De energie die de cellen nodig hebben voor de
opbouwstofwisseling krijgen de cellen door verbranding van
voedingsstoffen in de cellen. Door glucose in de mitochondriën te
verbranden komt heel veel energie vrij. Veel meer dan de cel in een keer
nodig heeft. De energie die vrijkomt bij de verbranding van glucose in de
cellen wordt opgeslagen in ATP.
ATP doet dan dienst als energieaccu voor de cel. Als opslag van energie.
Als de cel dan energie nodig heeft, dan wordt de voorraad ATP
aangesproken. Als ATP wordt omgezet in ADP + P komt de opgeslagen
energie vrij. Deze vrijgekomen energie kan de cel dan gebruiken voor alle
energie kostende processen.
Zolang je leeft verbruik je energie, ook al lig je in bed en doe je niets. Je
cellen krijgen voornamelijk energie door het afbreken van organische
stoffen zoals koolhydraten en vet. De afbraak van grote moleculen tot
kleine moleculen noemen we dissimilatie. Bij dit stofwisselingsproces komt
energie vrij. De energie die vrijkomt bij stofwisselingsprocessen wordt niet
meteen benut. Eerst wordt de vrijgekomen energie vastgelegd in
moleculen van een stof, ATP. ATP is een groot molecuul dat als
energiereservoir kan worden gebruikt. ATP kan veel energie aan zich
binden. Als er weinig energie gebonden is noemen we het molecuul geen
ATP, maar ADP. ADP kan weer energie opnemen en verandert weer in ATP.
Als ATP energie afgeeft veranderd het molecuul weer in ADP. ADP kan
steeds opnieuw gebruikt worden. De energie die vrijkomt bij het verbreken
van verbindingen in ATP kunnen we gebruiken voor assimilatie.
• De student omschrijft de belangrijkste transportmechanismen
waarmee stoffen in en uit de cel worden gebracht.
- Passief transport: diffusie: beweging van deeltjes van een plaats waar
ze in een hoge concentratie voorkomen naar een plaats waar de
concentratie kleiner is. Osmose: diffusie van water via een
semipermeabele membraam (half doorlaatbare wand).
Waterverplaatsing is van de plaats van de lagere concentratie naar de
plaats met de hogere concentratie van de opgeloste stof. De oplossing
met de hoogste concentratie zuigt namelijk het water aan, totdat de
concentratie water aan beide zijden van de membraan gelijk is.
- Actief transport: deeltjes moeten van een ruimte met een lage
concentratie opgeloste stoffen naar een ruimte met een hoge
concentratie opgeloste stoffen gebracht worden. Vormen hiervan zijn
een enzymatische pomp en blaasjestransport.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alieke1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.