Opvoeding en Ouderschap
Moduleopdracht
Mevr. M. Molle
04 – 04 – 2015
NCOI Opleidingsgroep
HBO Bachelor Pedagogiek
Module: Onderwijs en Opvoeding
Samenvatting
Er komt via Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), een instelling die hulp- en opvoedondersteuning
biedt aan (tiener)moeders t/m 23 jaar, een melding binnen van Floor. Floor, een jonge moeder, komt
daar wekelijks over de vloer. Floor meldt haar zorgen over het eetgedrag van dochter Laure.
,Floor (23) en haar vriend hebben 4 kinderen: Laure, Thomas, Levi en Loraine.
Dochter Loraine heeft asperger, waardoor zij veel zorg en aandacht van haar ouders nodig heeft. Het
gezin woont in een welvarende en kindvriendelijke omgeving. Laure heeft veel vriendinnen, ook op
school gaat het goed met haar. Dit zijn omstandigheden op exoniveau. Deze omstandigheden worden
niet direct gerelateerd aan ouderschap, wel wordt indirect het gezinsleven en het ouderlijke
functioneren hiermee beïnvloed. Laure is echt een ‘papa’s kindje’. Ze kijkt altijd enorm uit naar de
zaterdag. Op zaterdag is vader vrij van zijn eigen zaak, waardoor hij meer tijd heeft voor zijn kinderen.
Floor is trots op haar dochter, maar als het om eten gaat, ervaart moeder strijd aan de eettafel. Laure
eet met steeds meer tegenzin haar bord leeg. Het brood dat ze mee naar school krijgt, het avondeten
(in vaders bijzijn) én het eten bij vriendinnen thuis, verloopt daarentegen zonder problemen. De
afgelopen periode is dit gedrag van Laure thuis extreem toegenomen. In alleen moeders bijzijn,
weigert Laure haar eten op te eten. Dit is een voorbeeld dat zich afspeelt op de werkvloer, hier vindt
het echte opvoeden plaats. Moeder wil dat haar dochter haar bord leeg eet, het is tevens een
voorrecht dat ze te eten krijgt (emotioneel beladen belief). Wanneer moeder ziet dat haar dochter niet
luistert, spreekt moeder haar aan op haar gedrag. Indien Laure niet luistert en brutaal/ ongehoorzaam
gedrag vertoont, dreigt moeder vervolgens met de straf dat Laure niet mag opblijven om papa te zien
en direct naar bed moet. Moeder wordt onzeker over haar functioneren, waarna ze emotioneel wordt.
De liefdevolle, zorgzame moederrol, verandert in een strenge en dominantie vrouw.
De ouders van Laure worstelen met de hun pedagogische vraag: “Hoe kunnen wij Laure helpen,
zodat ze weer in het bijzijn van mij als moeder en in het bijzijn van ons beiden, haar avondeten op
eet?”
Het kost moeder veel energie om telkens deze strijd met Laure te voeren. Ze voelt zich onzeker over
haar ouderlijk handelen en wordt emotioneel wanneer zij geen grip meer lijkt te hebben op de situatie.
Vader vindt het vervelend om deze frustratie van zijn vrouw te moeten aanhoren, hij beleeft dit anders.
Volgens vader eet Laure prima haar bord leeg en is Laure vaak vrolijk. Vader wil Floor graag helpen.
Het ouderlijk besef van verantwoordelijkheid wordt zichtbaar in drie opzichten, namelijk: 1. t.o.v. Laure,
2. in het harde werken van vader én 3. het stand willen houden, zelfs in dit soort moeilijke situaties.
Vader werkt hard voor het gezin, waardoor moeder indirect veelal alleen functioneert in het dagelijkse
leven. Ze ervaart strijd en moeite aan de eettafel, maar ze wil niet opgeven en zoekt externe hulp.
Ouderschap geeft een tijdloos en onvoorwaardelijk ‘besef van verantwoordelijk-zijn’ en maakt
daardoor kwetsbaar. De kwetsbaarheid van moeder wordt zichtbaar op het moment dat zij aangeeft
het alleen niet te kunnen en openstaat voor externe hulp. Floor wordt onzeker over eigen functioneren,
wat gepaard gaat met gevoelens van schuld en schaamte.
Bescherming bieden aan dit gezin wordt mogelijk wanneer vader en moeder hun buffers van
ouderschap inzetten. Buffers van ouderschap, gericht op een solidaire samenleving, worden zichtbaar
doordat moeder met hulp- en opvoedvragen wekelijks bij Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) terecht
kan. Kijkend naar buffer 2, het sociale netwerk van het gezin, is dit voldoende aanwezig. Het gezin
heeft voldoende contact met vrienden, familie en buren. Ouders zetten hun metapositie in, doordat ze
reflecteren op eigen handelen en vanaf een afstand de situatie observeren. Ze doen een stap terug
van de werkvloer. De ervaring van ‘goed genoeg ouderschap’ is, kijkend naar het pedagogische
dilemma, in sterkere mate aanwezig bij vader dan bij moeder.
Op basis van de huidige situatie (de casus), de pedagogische vraag waarmee ouders kampen, de
verlangens die zij hebben en het schema E. Furman, zal ik dit gezin begeleiden. Ik geef hen tips op
basis van de oudervaardigheden. Als opvoedondersteuner zal ik gesprekken voeren met zowel ouders
als met Laure. Ouders houden zich gedurende 2 weken aan het plan van aanpak. N.a.v. dit traject zal
ik de evaluatie coördineren, waar vader en moeder bij aanwezig zullen zijn. Ervaringen, moeilijkheden
en resultaten worden gedeeld, waarna gekeken wordt of de beschreven doelen zijn behaald. Hieruit
maak ik op of eventuele vervolgstappen gewenst zijn en/of er externe hulp moet worden ingeschakeld.
Inhoudsopgave
Voorkant
Voorwoord………………………………………………………………………………………… Pag. 2
Pagina 2
, Samenvatting…………………………………………………………………………………….. Pag. 3
Inhoudsopgave…………………………………………………………………………………… Pag. 4
Inleiding…………………………………………………………………………………………… Pag. 5
A: Hoofdstuk 1 De casebeschrijving
1.1 De casebeschrijving……………………………………………………………….. Pag. 6
1.2 Welke pedagogische vraag hebben de ouders? ……………………………….Pag. 6
1.3 Hoe ervaren ouders deze situatie? ………………………………………………Pag. 6
1.4 Ouderlijk besef van verantwoordelijk-zijn……………………………………….. Pag. 7
1.4.1 T.o.v. een kind……………………………………………………….. Pag. 7
1.4.2 Uit zich in harder werken…………………………………..……….. Pag. 7
1.4.3 In de moeilijkste opvoedomstandigheden………………………… Pag. 7
1.5 De kwetsbaarheid van ouderschap……………………………………………… Pag. 7
1.6 Het schema van ouderschap……………………………………………………...Pag. 7, 8
1.6.1 Omstandigheden…………………………………………………….. Pag. 7
1.6.2 Ouderlijke werkvloer………………………………………………….Pag. 8
1.6.3 Buffers van ouderschap…………………………………………….. Pag. 8
B: Hoofdstuk 2 Plan van aanpak
2.1 Plan van aanpak……………………………………………………………………Pag. 9
2.2 Tips op basis van oudervaardigheden………………………………………….. Pag. 10
2.3 Schema van E. Furman…………………………………………………………... Pag. 10
Fase 1: “Doing for – fase” ………………………………………………….. Pag. 10
Fase 2: “Doing with – fase” ………………………………………………….Pag. 10
Fase 3: “Standing by to admire – fase” …………………………………….Pag. 10
Fase 4: “Doing for oneself – fase” …………………………………………. Pag. 10
2.4 Een tip hoe ouders metapositie kunnen bereiken……………………………… Pag. 10
C: Hoofdstuk 3 De reflectie
3.1 Resultaten en evaluatie m.b.t. het plan van aanpak……….………………….. Pag. 11
3.2 Beschrijving grenzen van eigen deskundigheid………………..………………. Pag. 11
Literatuurlijst ……………………………………………………………………………………... Pag. 12
Bijlagen…………………………………………………………………………………………... Pag. 13
Inleiding
Pagina 3
