Complete samenvatting van de literatuur van week 1: introduction to developmental psychology van het vak ontwikkeling en ontwikkelingsproblemen van kinderen van de master KKJ aan Tilburg Universiteit
Probleem 1: Introduction to developmental psychology
Categories versus dimensions in the classification and conceptualization of child and adolescent
mental disorders: implicants of recent empirical study (Coghill & Sonuga-Barke, 2012)
Al enige tijd bestaat de vraag of mentale stoornissen bij kinderen en adolescenten categorisch of
dimensionaal moeten worden geconceptualiseerd.
Categorisch: zien mentale stoornissen als kwalitatief anders dan een ‘’afwijking v/d norm’’,
een eigen patroon van afwijkende oorzaken. Stoornissen verschillen van ‘’het normaal’’ in
zowel mate als soort. Een stoornis is dus iets compleet anders als ‘’normaal gedrag’’.
Dimensionaal: zien mentale stoornissen als een extreme expressie/uitdrukking van de
normale variatie in de populatie, benadrukt continuïteit in onderliggende oorzaken.
Stoornissen en normaliteit verschillen wel in mate maar niet in soort. Een stoornis is dus
hetzelfde gedrag als ‘’normaal’’, alleen extremer/anders.
Vroegere benaderingen voor classificatie waren inconsistent en te afwijkend. Daarom werd daarna
gefocust op duidelijkheid, betrouwbaarheid, validiteit en consistentie. Hier vond de shift plaats van
een psychodynamische benadering naar een meer wetenschappelijke benadering voor mentale
gezondheid en ziektes. Deze categorie-gebaseerde benadering had duidelijke en expliciete criteria
voor het stellen van een diagnose. Deze veranderingen stammen af v/d volwassen mentale
gezondheid.
Redenen waarom de categorische benadering wordt aangenomen:
Praktische klinische realiteit het is het werk van een clinicus om praktische beslissingen te
maken over of een individu speciale zorg nodig heeft en zo ja welke interventies dan nodig
zijn. Zo kunnen ook onnodige risico’s voorkomen worden bij mensen die het niet nodig
hebben. Via de categorische benadering kan dit goed bepaald worden.
Politiek en economie stoornissen in kinderen kunnen publieke politieke reacties
opwekken vanuit de populatie. Daarbij kan de mentale zorg voor kinderen en adolescenten
nog flink verbeterd worden. De mensen die voor de diagnosis en behandeling v/h kind
pleiten moeten het label/de diagnose dan wel goed kunnen verantwoorden. Via de
categorische benadering kan dit; het is makkelijker om de behoefte aan klinische zorg te
verantwoorden wanneer er een duidelijk diagnostisch label is.
Psychologie studies in de experimentele psychologie tonen aan dat mensen van nature al
‘’categorisers’’ zijn. Mensen groeperen de delen van een stimulus in categorieën wanneer er
geen of weinig structuur is. Dit heet categorische perceptie bij fysieke stimuli en
groepspolarisatie bij sociale stimuli. De categorische benadering past dus bij onze ‘’human
nature’’.
Problemen met de categorische benadering:
Bewijs is schaars wellicht omdat clinici de classificatieregels niet goed of consistent
toepassen of omdat er een mismatch is tussen de regels v/h classificatiesysteem en hoe
clinici normaal gezien categoriseren op basis van prototypes/decision-making models.
Comorbiditeit dit is hoog in kinderlijke mentale stoornissen en de relaties tussen
stoornissen is complex. Daardoor wordt het zien van een mentale stoornis als iets discreets
met duidelijke grenzen lastig.
Heterogeniteit niet iedereen met een stoornis heeft hetzelfde patroon van symptomen of
dezelfde kenmerken ervan (within category heterogeneity). Soms zijn er gemixte symptomen
die tussen categorieën vallen.
Diagnostische treshold de strenge grenzen van categorieën kunnen ertoe leiden dat
sommige individuen niet binnen de diagnostische criteria vallen, terwijl ze wel significante
symptomen en beperkingen hebben. Daardoor krijgen ze misschien geen steun/behandeling.
, Door deze kritiekpunten was er in 1960 een ‘’antipsychiatry movement’’ die ervoor pleitte om het
concept ‘’mentale stoornis’’ helemaal te verwijderen. De argumenten waren dat diagnostische
criteria te vaag en arbitrair waren en dat psychiatrische behandelingen meer slechts brachten dan
goeds. Ze focusten ook op het ongepaste gebruik van medische concepten, verkeerde categorisatie,
stigmatisatie en machtsmisbruik van dokters. Er zijn nu nog steeds mensen die het concept ‘’mentale
stoornis’’ en het labelen hiervan in twijfel trekken. Dit is vooral prominent bij de behandeling van
ADHD.
Het etiologisch perspectief zegt dat symptomen die dezelfde oorzaak hebben ook gezien moeten
worden als dezelfde stoornis. Causale factoren zijn echter niet hetzelfde als andere voorspellers van
stoornis integriteit zoals behandelingsrespons of prognose. 1 oorzaak kan leiden tot verschillende en
niet gerelateerde klinische uitkomsten en dezelfde uitkomst kan gelinkt worden aan verschillende
oorzaken.
Bijv. schizofrenie, autisme, ADHD en ODD hebben allemaal afwijkingen in werkgeheugen,
maar een enkele stoornis (bijv. ADHD) kan óók komen door andere neuropsychologische
afwijkingen die een andere stoornis niet heeft.
Verschillende dimensionale benaderingen:
Het vervangen van specifieke categorische stoornissen met soortgelijke dimensionale
concepten vooral voorgesteld voor ADHD; ADHD heeft een algemenere factor en
specifiekere factoren van onoplettendheid en hyperactiviteit-impulsiviteit, waardoor
voorgesteld wordt dat de ADHD-categorie vervangen zou moeten worden door deze 3
dimensies. Dit kan gemeten worden via bijv. de SNAP of ADHD-IV rating scale.
Het vervangen van categorieën met dimensies die de voornaamste aspecten van gedrag en
cognitie representeren die kunnen leiden tot beperkingen/distress kan gedaan worden
via bijv. de Child Behavior Checklist (CBCL). Deze heeft geleid tot het ontstaan van twee
brede dimensies van stoornissen; internaliserend en externaliserend. De CBCL is inmiddels
ontwikkeld en heeft nu 6 DSM-georiënteerde subschalen (affectieve problemen, ADHD-
problemen, anxiety problemen, ODD-problemen, somatische problemen en
gedragsproblemen).
Probleem hierbij is wel dat het lastig wordt om individuen te classificeren met gedrag die
bij elke schaal wel deels past. Daarom werd de SWAN gemaakt, een schaal om de DSM-
symptomen van ADHD op een continuüm te zien.
Een gemixte benadering waarbij zowel dimensies als categorieën worden gebruikt 2
perspectieven:
1. Beide benaderingen worden samen gebruikt binnen hetzelfde gedrag. Bijv. de
diagnostische categorie van ADHD als concept wordt behouden, maar individuen worden
ook beschreven w.b.t. de verschillende ADHD-dimensies. Zo kunnen ook mensen worden
geïdentificeerd die onder de treshold vallen voor de diagnose en heb je een duidelijk
beeld per dimensie.
2. Verschillende klassen van problemen worden anders beschreven. Bijv. voor autisme,
risicofactoren zoals anxiety gevoeligheid en gedragspatronen zoals antisociaal gedrag kan
een categorische benadering behouden worden; terwijl voor bijv. ADHD of PTSS een
dimensionale benadering wordt behouden.
Verschillen tussen levels van analyse en gebruik:
Praktisch level er zijn goede praktische redenen waarom clinici zouden moeten
categoriseren. Het onderscheidt mensen die behandeling nodig hebben van mensen die dit
niet nodig hebben. Hierna kan besloten worden welke behandeling dan nodig is. Er is dus een
duidelijke grens; de politieke, filosofische of theoretische redenen van clinici en de
onderliggende structuur van een stoornis staan hier los van.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ThyraLisa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
