Thema 11 Artrose, tendinopathie en anterieure
kniepijn
Algemeen
ROM gewrichten, standaard
Heup
flexie 130 graden (anteflexie)
extensie 10 graden (retroflexie)
abductie 40 graden
adductie 30 graden
exorotatie 50 graden
endorotatie 40 graden
Knie
flexie 140 graden
extensie 5 graden
endorotatie 10 graden
exorotatie 30 graden
Enkel
dorsaalflexie 30 graden
plantairflexie 50 graden
inversie 35 graden
eversie 20 graden
pronatie 30 graden
supinatie 60 graden
Weerstandstesten
Flexie heup: (m. ilopsoas, m. tensor fascia latae, adductoren, m. quadriceps)
ruglig met knie en heup 90 graden flexie, als fysio quadriceps vasthouden en cliënt vragen
knie naar zich toe te trekken
Extensie heup: (m. gluteus maximus, m. hamstrings)
zie flexie heup, maar dan als fysio de hamstrings vastpakken en cliënt vragen heup te
strekken
Abductie heup; (m. gluteus minimus en medius, m. tensor fascia latae, m. piriformis)
enkels vasthouden
Adductie heup; (m. adductor longus en brevis, m. adductor magnus, m. pectineus)
enkels gekruist vasthouden of cliënt knieën en heup in 90 graden en jij als fysio je vuist
tussen de knieën van de cliënt. Vraag cliënt je vuist plat te drukken
Flexie knie; (m. hamstrings)
cliënt in buiklig, fysio achillespees vasthouden, cliënt vragen hak naar bil te bewegen
Extensie knie; (m. quadriceps femoris)
cliënt in ruglig, fysio met arm onder bovenbeen langs, hand op andere been leggen. Andere
hand op onderkant scheenbeen leggen, cliënt vragen de knie te strekken.
1
,Dorsaalflexie enkel; (m. tibialis anterior)
cliënt op de rand van de bank, knieën en voeten 90 graden, fysio hand op voet en
tegenhouden.
Plantairflexie enkel; (m. triceps surae → gastrocnemius en soleus)
cliënt in buiklig, voeten over de rand van de bank, als fysio tegendruk geven, cliënt vragen
handen van fysio weg te duwen.
Artrose
Artrose is de meest voorkomende aandoening van het houding- en bewegingsapparaat,
waarbij de heup en de knie tot de meest voorkomende locaties behoren. Artrose is een
langzaam en wisselend progressief verlies van gewrichtskraakbeen. Behalve
kraakbeenverlies kunnen er ook veranderingen optreden van het subchondrale bot en kan
woekering van het bot optreden aan de gewrichtsranden (vorming van osteofyten). Periodiek
kan de synoviale membraan geprikkeld zijn, wat leidt tot gewrichtsontsteking.
specifieke klinische symptomen heupartrose;
- leeftijd 45 jaar of ouder, pijnklachten langer dan 3 maanden en met name bij
belasten, bij zitten geen verergering van de pijn, pijn in de lies of het dijbeen en soms
in de bil of de lage rug, verminderde endorotatie, exorotatie, extensie en flexie, een
benig eindgevoel, krachtsverlies van de heupabductoren, startpijn en/of -stijfheid bij
bewegen en pijn bij palpatie over lig. inguinale
specifieke klinische symptomen knieartrose;
- leeftijd 45 jaar of ouder, pijnklachten langer dan 3 maanden en ochtendstijfheid korter
dan 30 min. Andere veel voorkomende verschijnselen zijn; pijnklachten bij belasten,
crepitaties bij bewegingsonderzoek, gevoeligheid van de benige structuren, een
benige zwelling, geen warmte bij palpatie, krachtsverlies van de knie-extensoren en
startpijn en/of -stijfheid bij bewegen
Klinische diagnose heup- en knieartrose:
heup;
- pijn in de heup in combi met de volgende kenmerken;
- endorotatie van de heup kleiner dan 15 gr
- flexie van de heup kleiner dan of gelijk aan 115 gr
of:
- pijn in de heup in combi met de volgende kenmerken;
- leeftijd > 45 jaar
- ochtendstijfheid van de heup voor minder dan 60 min
- pijn bij endorotatie van de heup
- endorotatie van de heup groter dan of gelijk aan 15 gr
knie:
- pijn in de knie in combi met min. 3 van de volgende kenmerken
- leeftijd > 45 jaar
- ochtendstijfheid < 30 min
- crepiteren
- pijn bij palpatie van het bot
- benige zwelling
- geen warmte bij palpatie
2
,Diagnostisch
Anamnese
Algemene indeling volgens MCTF
indeling volgens Jacq:
- inventarisatie gezondheidsprobleem
- pijn
- Centrale sensitisatie? → groot pijngebied, versterkte prikkels,
overgevoeligheid, stressoren, hoge NPRS scores (evt CSI afnemen)
- (ochtend)stijfheid
- bewegingsbeperking
- spierkracht verlies
- crepitaties (knie)
- ontstekingsverschijnselen (knie)
- nachtelijke pijn?
- bang om te bewegen? Denk je dat je schade aanricht als je beweegt?
- klachten met lopen? Veranderd looppatroon
- gebruik van lhm?
- tijdslijn / beloop
- sinds wanneer
- wanneer welke klachten (activiteiten en participatieniveau)
- oorzaken
- traumatisch(e voorgeschiedenis?) (evt prognostische factor voor ontstaan)
- evt slotklachten, instabiliteit, gevoel van giving way uitvragen?
- niet traumatisch
- disbalans belasting-belastbaarheid
- lokale disbalans of algehele disbalans
- beloop (flares?)
- normaal of afwijkend
- bij afwijkend → waarom?
- (status nu)
HULPVRAAG
SAMENVATTING GEVEN!
Lichamelijk onderzoek
controle en verdieping/verbreding van je anamnese
- inspectie/palpatie pijnregio en ontstekingsfactoren (knie)
- eerst actief later passief bewegingsonderzoek naar ROM, pijn, eindgevoel, evt
kinesiofobie
- onderzoek spierkracht dmv weerstandtest (MRC)
- palpatie van de gewrichtsranden voor osteofytvorming (knie)
- inspectie looppatroon en houding/stand gewricht
- trendelenburg: heup zakt door naar aangedane zijde (zijde waar
spierkracht is verminderd) → m. gluteus medius en m. tensor fascia
latae verminderd in kracht
- duchenne; mensen compenseren trendelenburg door over te hangen naar
aangedane zijde en met andere been (niet-aangedane zijde) te gaan zwaaien
3
, - stabiliteit en spierkracht/uhv van de heupabductoren dmv test Trendelenburg (1-
benig staan, heup recht houden)
- spiertonus
- centrale sensitisatie:
- verhoogde ontstekingsreactie, groot gebied, verhoogde gevoeligheid
Fysiotherapeutische diagnose
- functioneringsproblemen (uitkomsten lo → stoornis/activiteit en
participatieniveau)
- beloop
- omgang met functioneringsproblemen
- hulpvraag
- indicatie voor fysiotherapie
- verwacht herstel / prognose (aantal weken!)
Therapeutisch
Behandeldoelen en plan bespreken
LET OP!
SDM!
SMART doelen!
Therapie
- informeren/adviseren
- wat is artrose
- bij artrose speelt het hele gewricht een rol, niet alleen het kraakbeen.
Ook het bot, de spieren en gewrichtsbanden zijn hierbij betrokken. Die
structuren eromheen zijn trainbaar.
- er is geen röntgenfoto nodig om de diagnose artrose te stellen, de
ernst van de schade op de foto zegt niks over de ervaren pijnklachten
en andersom
- fysieke activiteit en individueel afgestemde oefeningen (voor
spierkracht, conditie en ADL) kunnen de pijn verminderen
- bij obesitas/overgewicht → afvallen
- beloop/prognose
- de ernst en het beloop van de klachten variëren erg van persoon tot
persoon en perioden van meer en minder klachten wisselen zich af
- pijn kunnen uitleggen!
- uitleg centrale sensitisatie:
- gebruik metafoor: normaal staat alarmsysteem op 2,
dan wordt er geen alarm geslagen bij een vlieg. Door
een aantal symptomen en omstandigheden staat het
alarmsysteem nu op 8 of 9 → wel alarm bij een vlieg
- “ik ga je nu iets vertellen wat je miss een raar verhaal gaat
vinden of waar je het miss niet mee eens gaat zijn. Geef dat
zometeen aan en stel je vragen na mijn uitleg! Het is voor de
4
