Methoden van kwalitatief onderzoek
1. Introductie kwalitatief onderzoek
Wat is kwalitatief onderzoek?
1. Inductieve benadering
Op basis van gegevens en bevindingen (wat je ziet, hoort, observeert) wordt theorie gegenereerd.
Kwalitatief onderzoek: theorie genereren, toetsen is niet het doel inductief
Kwantitatief onderzoek: theorie toetsen deductief
2. Constructivistische visie
Sociale werkelijkheid wordt door mensen zelf gecreëerd (ook door de onderzoeker). Samen hebben
mensen een gezamenlijke en veranderlijke visie.
Ontologische visie: sociale werkelijkheid is door mensen zelf gecreëerd. Hoe zit de werkelijkheid in
elkaar? Wat is de sociale werkelijkheid? Je ziet de werkelijkheid als iets wat door mensen is gebouwd.
Het is geen vaststaand gegeven, geen feiten, maar veranderlijk en beweeglijk.
Bijvoorbeeld: wat is cultuur? We maken het met elkaar, hoe het vorm krijgt hangt af van welke
mensen erbij betrokken zijn en is veranderbaar.
In veel kwalitatief onderzoek zorgt de constructivistische visie voor assumpties.
3. Interpretatieve visie
Hoe kom je tot kennis?
Je moet kijken naar hoe mensen de wereld om hun interpreteren. Hoe denk je dat je goede kennis
vergaart? Je kunt niet zo makkelijk spreken van causaliteit.
- Tegenhanger van positivisme: Kun je in de sociale wetenschappen wel de
natuurwetenschappelijke methode toepassen?
- Epistemologische visie
- Kennis op basis van interpretatie van actoren (invloedrijke mensen op proces).
Je wil menselijk handelen begrijpen door interpretatie van mensen te pakken krijgen. Vanuit deze
gedachtegang is het dus niet mogelijk om de waarheid te vinden. Gedag alleen snappen als je
interpretatie erachter weet. Als kwalitatief onderzoeker moet je enerzijds flexibel zijn, maar ook is
structuur belangrijk.
Diverse onderzoeksmethoden:
- Etnografie, participerende observatie
- Kwalitatieve interviews: semigestructureerd interviews
- Focusgroepen: groep laten praten en jij bent gespreksleider
- Discourse, conversatie analyse: hoe ‘doen’ wij taal? Door taalgebruik: sociale werkelijkheid.
- Analyse van documenten
Gebruik van concepten
- Definitive concepts: jouw idee leg je vast op de werkelijkheid (kwantitatief)
o Indicatoren leggen concept vast
o Nadruk op de gewone aspecten van het fenomeen
o Legt theorie op de sociale werkelijkheid
- Sensitizing concepts / richtinggevende begrippen (ruimte overlaten voor interpretaties)
o Algemeen referentiekader
o Ruimer, minder vastgelegd, flexibeler
o Ruimte voor alternatieve zienswijze
o Ontdekken van allerlei vormen van een fenomeen
o Het concept begint breed en gaat naar smal
, Wanneer kwalitatief onderzoek?
- Betekenisverlening: welke betekenissen hechten mensen aan bepaalde gebeurtenissen?
- Achterliggende motivaties en interpretaties
- Kwantitatieve cijfers interpreteren, toelichten
- Weinig over het onderwerp bekend, er is nog geen theorie, beeld krijgen over fenomeen.
o Je kan nog niet toetsen.
- Beschrijving van complexe (veranderende) situaties: kwalitatieve vinger aan de pols houden
waardoor je rijke beschrijvingen krijgt die erg nuttig kunnen zijn.
Kwalitatief onderzoek Kwantitatief onderzoek
Woorden Getallen
Inductieve aanpak = theorie en concepten uit de Deductieve aanpak = theorie en concepten
verzamelde data; creëren van theorieën getest in onderzoek; testen op theorieën
Interpretivisme is de epistemologische positie Epistemologische positie is natuurw. model
Constructivisme is de ontologische positie Ontologische positie is objectivisme
Perspectief van de deelnemer Perspectief van de onderzoeker
Onderzoeker is dichtbij Onderzoeker is afstandelijk
Proces Statisch
Ongestructureerd Gestructureerd
Contextueel begrip Generalisatie
Rijke, diepe data Harde, betrouwbare data
Micro Macro
Betekenis Gedrag
Natuurlijke setting Kunstmatige setting
Het is niet zo zwart-wit: als je met getallen aan de slag gaat moet je het uitleggen in woorden en wals
je met woorden aan de slag gaat (kwalitatief onderzoek) moet je gebruik maken van cijfers).
Interview: kunstmatig (anders zou je niet over dat onderwerp spreken)
Het is een negatieve definitie: kwalitatief is wat kwantitatief onderzoek niet is. Dan wordt het
onderscheid veel minder strikt. Verder is er geen noodzakelijk verband tussen de twee
onderzoeksmethodes en epistemologische en ontologische visies en veel genoemde uitgangspunten
zijn niet standaard.
Binnen de twee tradities zijn er veel variaties. Binnen de groepen wel meer variantie dan tussen de
groepen. Onderzoeksvraag is leidend en bepaalt methode en soort onderzoek.
2. Kwaliteit van kwalitatief onderzoek
Kwaliteit kwantitatief onderzoek: betrouwbaarheid en validiteit
Kritiek op kwalitatief onderzoek:
- Te subjectief (kwalitatief onderzoeker zelf is het meetinstrument: bijvoorbeeld observeren)
- Moeilijk repliceerbaar (want onderzoeker is zelf het meetinstrument, een ander kijkt met een
andere bril)
- Problemen met generalisatie
o Steekproeven zijn vaak klein en niet representatief, dan geen uitspraken doen over
populatie?
- Te weinig transparant
o Niet altijd duidelijk wat een onderzoeker precies heeft gedaan
doelstellingen kwalitatief en kwantitatief onderzoek zijn niet altijd hetzelfde. Generaliseren is niet
per se het doel van kwalitatief onderzoek, eerder het specifiek beschrijven van een groep mensen,
context of gebeurtenis. Gedetailleerd beschrijven is belangrijker dan generaliseren naar grote groep
mensen. Kwalitatief is in ontwikkeling: transparantie steeds verbeterd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RivkaVliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.