Samenvatting
GS samenvatting HC de Verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een geschiedenis samenvatting over HC de Verlichting.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis samenvatting HC verlichtingDe wetenschap in de Renaissance veranderde, omdat:
● er meer onderzoekers kwamen die geen geestelijke waren.
● “ ook onderzoek gingen doen op gebieden die niet met godsdienst hadden te maken.
● “ zich bij hun onderzoek niet meer aan de leiding van de Kerk wilden onderwerpen.
● “ proeven gingen doen, kijken wat er gebeurde, nadenken over wat zij zagen.
Gevolg = een periode met een groot aantal uitvindingen: de Wetenschappelijke
Revolutie.
Belangrijke kenmerken Wetenschappelijke Revolutie:
- nieuwe manier van onderzoeken: observeren, experimenteren en redeneren.
- grote veranderingen in leven veel mensen (medische zorg, nieuwe energiebronnen).
- hevig verzet van Kerk, overheid en sommige bevolkingsgroepen, met geweld.
Empirisme = de Renaissance-onderzoekers wilden elk onderzoek van de natuur baseren op
waarneming, ervaring en experiment. Ook al in Oudheid, systematischer in Renaissance!
In 16e eeuw -> onderzoekers ondervonden veel tegenstand van katholieke Kerk, want:
wilde haar greep op de wetenschap niet verliezen.
wilde beletten dat belangrijke kerkelijke opvattingen door onderzoek werden ondermijnd.
Vanaf eind 16e eeuw situatie voor onderzoekers gunstiger, want:
● Onderzoekers gingen met elkaar samenwerken in wetenschappelijke verenigingen.
● Kregen steun van regeringen vanwege nut wetenschap.
Wetenschap belangrijke plaats in samenleving.
-> door uitvindingen kregen de Europeanen een voorsprong op de rest van de wereld.
Zonder uitvindingen als vuurwapens, en later stoomschepen en spoorwegen hadden de
Europeanen de wereld niet enkele eeuwen kunnen overheersen.
Door Wetenschappelijke Revolutie gingen steeds meer mensen vertrouwen op hun eigen
verstand (niet Bijbel en oude Griekse wijsgeren meer richtsnoeren waarheid). Vragen als:
- gaan we goed met elkaar om en valt er niet veel te verbeteren?
- welke invloed moest de godsdienst hebben?
- moest een koning alles alleen beslissen of mocht de bevolking meebeslissen?
De Wetenschappelijke Revolutie leidde tot de Verlichting.
18e eeuw = Verlichting. Onderzoekers: verlichters.
Rationalisme: de samenleving moest, zoals de natuur, op een redelijke manier worden
onderzocht. Met de toegenomen kennis zouden de problemen in de samenleving kunnen
worden opgelost. Dat leidde tot optimisme en de vooruitgangsgedachte.
Belangrijkste ideeën verlichters:
Sociale verhoudingen:
Vrijheid. Belangrijkste begrip: vrijheid van meningsuiting; vrijheid van drukpers; vrijheid
om te geloven wat je wilt; vrijheid om handel te drijven met wie je wilt.
1
, ● Gelijkheid. Bij gelijkheid ging het om gelijke kansen voor iedereen en om gelijkheid
in de rechtspraak. Verschillen in denken over gelijkheid: sommige verlichters voor
gelijke politieke rechten voor vrouwen, verschillen tussen mannen/vrouwen. De
verlichters gingen er vanuit dat alle mensen ongeacht hun cultuur, hun etnische
afkomst en het volk waartoe zij behoorden, gelijk waren. MAAR afschaffing slavernij
was voor veel verlichters een stap te ver.
Godsdienst:
● Religieuze tolerantie. Men moest verdraagzaam zijn op godsdienstig gebied.
● Scheiding tussen Kerk en staat. De Kerk houdt zich bezig met godsdienstige
zaken, de staat met bestuur en rechtspraak.
-> verdeeldheid onder de verlichters over de invloed van God op het dagelijks leven: veel
verlichte schrijvers zagen God als Schepper van de wereld, anderen wisten niet of zij wel of
niet in een God moesten geloven (agnosten - niet-wetenden).
Economie:
● Ieder individu moest de vrijheid hebben zijn eigenbelang na te streven.
Eigenbelang van individuen levert welvaart op voor iedereen.
● Economisch beleid moet gebaseerd zijn op vrije markteconomie,
vrijhandel en zo weinig mogelijk ingrijpen van de overheid.
Politiek:
● Volkssoevereiniteit = machthebbers ontlenen hun macht aan het volk en zijn
daarom verantwoording schuldig aan dat volk. Inrichting samenleving moest op de
rede gebaseerd zijn in plaats van op erfelijke rechten en plichten of religieuze ideeën.
● Sociaal contract tussen vorst en volk of burgers onderling. Onderlinge
afspraak vorst en volk of burgers dat overheid via wetgeving de rechten van de
burgers moet waarborgen. Verlichters dachten deels verschillend over inhoud
contract, maar eens dat bepaalde taken als rechtspraak moesten worden
overgedragen aan overheid.
● Scheiding der machten. De drie machten (wetgevende, uitvoerende en
rechtsprekende) mogen niet in handen van dezelfde persoon zijn.
-> Locke was voor een representatieve (indirecte) democratie, Montesquieu aarzelde tussen
democratie en aristocratie, Rousseau was voor democratie en Voltaire zag daar niets in.
Dankzij uitvinding drukpers in 15e eeuw was het mogelijk boeken in grote aantallen te
drukken. Ook voor het eerst tijdschriften. De verlichte denkbeelden werden verbreid
via:
- boeken, tijdschriften en bibliotheken (vooral: Encyclopedie van Diderot)
- salons en koffiehuizen. Salon = bijeenkomst in het huis van meestal een vrouw uit de
bovenlaag van de bevolking. Nodigde allerlei mensen uit.
- toneelstukken en opera’s. Rondreizende toneel- en operagezelschappen.
- het ontduiken van de censuur.
Kerk en Staat oefenden in heel Europa censuur uit op redevoeringen en publicaties.
Censuur werd op allerlei manieren ontdoken:
- door kritiek niet rechtstreeks te uiten, maar door te schrijven over fictieve personages
of andere volken.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evadevroe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen