Samenvatting van het vak immunologie, gemaakt aan de hand van de slides en lesnota’s. Een overzicht van de te kennen merkers, cytokines etc. is apart te verkrijgen op mijn account.
Score: 17/20
Bronnen:
Samenvatting gemaakt a.d.h.v. de lessen en PowerPoint’s van Prof. Dr. Didier Ebo
Afbeeldingen afkomstig van de PowerPoint’s van Prof. Dr. Didier Ebo & afkomstig uit Rijkers, G.T. &
Kroese, F.G.M. (2016). Immunologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum
,LES 1 – HET IMMUUNSYSTEEM: INTRODUCTIE
0. Doelstellingen les 1
- Overzicht schetsen van de opbouw (= structuur) van het immuunsysteem
- Overzicht geven van het normale immuunantwoord (= functie) tegen ziekteverwekkers (= pathogenen)
o Normale immuunantwoord: bijvoorbeeld pollenallergie is ook een immuunantwoord, MAAR dit is een
immuunpathologische reactie
- Algemeen:
o Niet kennen wat bijvoorbeeld moleculaire gewichten zijn
o Wel kennen wat de functies zijn => 3 belangrijke zaken:
WIE (welke cellen)
WAAR (waar in het lichaam)
WAAROM (waarom zoiets gebeurd)
- Leerdoelen (algemeen):
o Uitleggen waartegen het IS ons beschermt
o Weten welke cellen deel uitmaken van het IS
+ hun functie
+ welke oplosbare prducten zij kunnen uitscheiden
o Rol van fagocyten & lymfocyten bij immuniteit
o Verschil tussen aangeboren & verworven immuunantwoord
Aangeboren = vanaf geboorte aanwezig, verworven = pas later ontwikkeld door blootstelling aan
antigenen
+ hun belangrijkste eigenschappen
o Weten hoe antigen herkend wordt door fagocyten & lymfocyten
o De 2 fases van het immuunantwoord kunnne beschrijven (primaire & secundaire fase)
o Wanneer & hoe ontstaat een ontstekingsreactie
Hoe lokaal is het IS hierbij betrokken
Vascularisatie! (BV voeren cellen aan)
o Betekenis van immunologisch kennis uitleggen bij een toep zoals vaccinatie
1
,1. Het immuunsysteem: functies
- Hoofdfunctie = verdediging tegen:
o “Pathogenen” (ziekteverwekkerd) -> algemeen onderscheiden we 4 groepen:
Virussen
Bacteriën
Schimmels
Parasieten
o “Schadelijke stoffen”
Toxines
Tumoren (kwaadaardige cellen)
Tumorsurveillantie = IS probeert ontstaan van tumorale cellen tegen te houden
Afgestorven weefsel
Homeostase: elke dag breekt lichaam eigen cellen af -> moeten opgeruimt worden & hierin
speelt IS een belangrijke rol
- Verdediging correct uitvoeren!
o Onderscheid maken tussen lichaamsvreemd & lichaamseigen
Lichaamsvreemde stoffen kunnen schadelijk zijn, maar niet per se!
Vb.: hamburger eten => hamburger = lichaamsvreemd, maar niet schadelijk!
o DUS: onderscheid kunnen maken tussen:
Lichaamsvreemd/lichaamseigen
Lichaamsvreemd => schadelijk of niet?
2. Pathogenen
2.1 Diversiteit pathogenen -> uitdaging voor het IS
- Pathogenen kunnen er van elkaar verschillen in:
o Grootte (gaat van nm tot m)
Aanpak van een klein/groot pathogeen door IS zal anders zijn! (Andere mechanismen)
o Plaats van voorkomen:
Intracellulair (IC)
Extracellulair (EC)
- Verdediging = afhankelijk van het pathogeen & zijn grootte
o Virussen:
Gaan cellen infecteren => intracellulair
Eigen, geïnfecteerde cellen worden door cytotoxische T-lymfocyten (CTL) & natural killercellen (NK)
gedood,
DUS: eigen cellen opofferen om van virus af te geraken
o Bacteriën & schimmels:
(meestal) extracellulair => ander mechanismen nodig
Fagocyterende cellen (macrofagen, monocyten,…)
AL tegen bacterie/schimmel aanmaken
o Parasieten:
Kunnen erg groot worden & zitten extracellulair
Geen fagocytose mogelijk (zijn te groot)
Eosinofielen gaan naast parasiet liggen & gaan toxische stoffen afscheiden tegen de parasiet => gatjes
in de wand van de parasiet & zo parasiet doden
Virussen Bacteriën Parasieten Schimmels
Grootte 20-400 nm 1-5 µm Protozoa: 10-200 m µ 2-300 µm
Metazoa: 1 cm – 3 m
Plaats IC (obligaat) EC, IC (TBC) IC of EC EC
Verdediging CTL Fagocytose Eosinofielen Fagocytose
NK Complement Complement
Antilichamen Antilichamen
Vb. Influenza, P: malarie Candida
Hepatitis, M: spoelworm
HIV, Rabies
- Er is nood aan een snel, verspreid, efficiënt & complex systeem
o IS moet verspreid zijn -> alle organen kunnen theoretisch gezien besmet geraken (sommige wel sneller dan
anderen)
2
, 2.2 Extra- vs. intracellulaire pathogenen
- Extracellulair pathogenen
o = buiten de gastheercel
o Bacteriën & parasieten
o Bereikbaar voor humorale verdediging (zie later)
Aangeboren IS: complement, collectinen, defensinen,…
Verworven IS: Ig (afkomstig van B-cellen) Th2, Th17,…
- Intracellulaire pathogenen
o = binnen gastheercel
o Virussen & mycobacteriën
o Onbereikbaar voor humorale verdediging => cellulaire immuunantwoord (zie later)
Aangeboren: NK
Verworven: CTL (Th1 a CD8+CTL)
Afb. 1.1
3. Verdedigingslinies (barrières)
- We onderscheiden:
o Niet-immunologische
o Immunologische (humoraal & cellulair)
Aangeboren
Verworven
- Vergelijking met hordeloper:
o Loper = pathogeen
o 1e horde = niet-immunologische barrière
Pathogeen moet in lichaam geraken
Afb. 1.2
Ofwel zelf doorheen barrière, ofwel met behulp van een vector,
ofwel doordat mens eigen barrière beschadigd (bijvoorbeeld snijden in vinger)
o Andere hordes = immuunsysteem
Zowel aangeboren (innate) als aangeworven (adaptive)
3.1 Niet-immunologische barrières
- Voorkomen:
o Vele verschillende plaatsen: ogen, luchtwegen, maag-darm tractus,…
o Het is mogelijk dat binnen 1 bepaalde tractus op verschillende plaatsen ook andere barrières aanwezig zijn
o Vb.: luchtwegen => het barrièremechanisme in de bovenste & onderste luchtwegen is niet hetzelfde:
Trachea: turbulentie, trilharen, slijmlaag,…
Alveoli: geen van deze dingen! Hier voornamelijk speler van het aangeboren IS (macrofagen) &
eiwitten (zoals surfactant) die zorgen dat minder pathogenen voet aan de grond krijgen
- Mechanische barrière
- Fysische barrière:
o Typisch vb.: huid & epitheel
Huid (meerlagig + acellulaire hoornlaag)
Epitheel (vaak éénlagig, behalve in de mond & vagina)
o Hier is flow & turbulentie aanwezig (speeksel, urine, lucht,…)
Vb.: met neus ademhalen veroorzaakt turbulentie in de hogere luchtwegen -> pathogenen gaan op
slijmvliezen neerslaan & komen zo in slijmlaag terecht
o Desquamatie
= afschilfering van cellen
Door cellen die afscheiden/afsterven is het moeilijker voor pathogenen om te hechten
o Trilharen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper biomed2017. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
