Met dit document kan je niet anders dan slagen! Het document is gebaseerd op de ppt-slides van de prof, aangevuld met notities uit de les. Als je dus niet naar de les kan, is dat geen probleem, je hebt al de lessen al uitgetypt bij je! Dit document is heel volledig, voor het examen hoef je enkel di...
Inleiding tot de communicatiewetenschappen
Carolin fret
1
,Examen:
• Examenduur: drie uur
• Schriftelijk : 10 kort-antwoord-vragen
• Leerstof : cursus (tenzij niet ter sprake gebracht in les)
• Slides: geven kernelementen weer, samenhang tussen delen
• Namen: niet kennen (tenzij gekoppeld aan belangrijk model/theorie)
• Soorten vragen : Kennis, Inzicht, Toepassing
• Voorbeelden van examenvragen:
- Noem twee soorten ruis en geef van elk een eigen voorbeeld.
- Wat zijn de verschillen en de gelijkenissen tussen de cultivatie- en de
agendasettingtheorie?
- Is « nieuws » een « mediagenre »?
• BLACKBOARD : TEST JEZELF ! (online na laatste les)
2
,Inhoudsopgave
2 Concepten en modellen .................................................................................................................. 8
2.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 8
2.2 Wat is nu communicatie? ................................................................................................................... 8
2.3 Breek- of discussiepunten in de definities van communicatie .........................................................10
2.3.1 Intentionaliteit ..........................................................................................................................10
2.3.2 Moet de communicatie geslaagd zijn? .....................................................................................11
2.3.3 Richting vd communicatie ........................................................................................................11
2.3.4 Observatieniveau......................................................................................................................12
2.4 Elementen in het communicatieproces ...........................................................................................12
2.4.1 Zender/bron .............................................................................................................................12
2.4.2 Ontvanger/bestemmeling ........................................................................................................12
2.4.3 Boodschap ................................................................................................................................13
2.4.4 Signaal.......................................................................................................................................14
2.4.5 Kanaal .......................................................................................................................................14
2.4.6 Medium ....................................................................................................................................14
2.4.7 Ruis ...........................................................................................................................................16
2.4.8 Feedback...................................................................................................................................16
2.5 Communicatiemodellen ...................................................................................................................17
2.5.1 Inleiding ....................................................................................................................................17
2.5.2 Communicatiemodel van Lasswell (1948) ................................................................................18
2.5.3 Model van Shannon & Wever ..................................................................................................18
2.5.4 DeFleur: uitwerking model S & W ............................................................................................19
2.5.5 Model van Osgood & Schramm ................................................................................................20
2.5.6 Spiraal van Dance .....................................................................................................................20
2.5.7 Model van Gerbners .................................................................................................................21
2.5.8 Het ABX-model van Newcomb .................................................................................................22
2.5.9 Model van Westley & MacLeans ..............................................................................................22
2.5.10 Massacommunicatiemodel van Maletzke ................................................................................24
2.5.11 Model van James Carey ............................................................................................................25
2.5.12 Aandachtsmodel van McQuail (1987) ......................................................................................26
3 Verbale communicatie .................................................................................................................. 27
3.1 Inleiding ............................................................................................................................................29
3.2 Kenmerken van de natuurlijke taal ..................................................................................................29
3
, 3.2.1 Taal is symbolisch .....................................................................................................................30
3.2.2 Taal is een soort kennis ............................................................................................................30
3.2.3 Taal bestaat uit regels en is productief ....................................................................................30
3.2.4 Taal kan ons beeld vd werkelijkheid beïnvloeden....................................................................31
3.2.5 Taalvormen ...............................................................................................................................32
3.2.6 Studie van de taal .....................................................................................................................32
3.3 De subsystemen van taal..................................................................................................................33
3.3.1 Fonologie ..................................................................................................................................33
3.3.2 Semantiek .................................................................................................................................33
3.3.3 Syntaxis .....................................................................................................................................34
3.4 Pragmatiek........................................................................................................................................34
3.5 Pragmatische stijlen en structuren...................................................................................................37
3.5.1 De conversatie ..........................................................................................................................37
3.5.2 De interactie in de klas .............................................................................................................38
3.6 Interactief discours: coherentie en structuur ..................................................................................38
3.6.1 De coördinatie van conversatiebijdragen ................................................................................38
3.6.2 Small talk ..................................................................................................................................39
3.7 Taal en de sociale identiteit..............................................................................................................40
3.8 Taal en culturele verschillen .............................................................................................................40
4 Non-verbale communicatie ........................................................................................................... 41
4.1 Inleiding ............................................................................................................................................41
4.2 Kenmerken van non-verbale communicatie (Trenholm) .................................................................41
4.2.1 N-V Comm kan onbedoeld zijn .................................................................................................41
4.2.2 N-V Comm bestaat uit verschillede codes (Trenholm, 1999)...................................................42
4.2.3 N-V Comm is onmiddellijk, continu en natuurlijk.....................................................................42
4.2.4 N-V comm is zowel universeel als cultureel, aangeboren als aangeleerd ...............................42
4.3 Voor welke soort informatie is N-V Comm belangrijk ? ...................................................................43
4.3.1 Eerste indrukken.......................................................................................................................43
4.3.2 Relationele informatie ..............................................................................................................43
4.3.3 Emoties uitdrukken ..................................................................................................................43
4.4 Non-verbale vs verbale communicatie.............................................................................................43
4.5 Kinesics .............................................................................................................................................44
4.5.1 Lichaamshouding ......................................................................................................................45
4.5.2 Handen en armen .....................................................................................................................45
4
, 4.5.3 Gelaatsuitdrukkingen ...............................................................................................................45
4.5.4 Ooggedrag ................................................................................................................................46
4.6 Proxemics: territorialiteit en ruimtegebruik ....................................................................................46
4.6.1 Soorten territoria en inbreuken op territoria...........................................................................46
4.6.2 Ruimtegebruik: zit- en kantoorindeling....................................................................................46
4.6.3 Persoonlijke ruimte ..................................................................................................................48
4.7 Haptics ..............................................................................................................................................49
4.8 Chronemics .......................................................................................................................................49
4.9 Fysieke kenmerken ...........................................................................................................................50
4.10 De taal van objecten .........................................................................................................................50
4.11 Paralinguistiek ..................................................................................................................................51
4.12 Hoe ziet non-verbale comm eruit in een online context?................................................................51
5 Interpersoonlijke en groepscommunicatie ..................................................................................... 52
5.1 Inleiding ............................................................................................................................................52
5.2 Interpersoonlijke communicatie ......................................................................................................52
5.2.1 Interpersoonlijke comm als een speciale vorm van dyadische comm .....................................52
5.2.2 De ontwikkeling van interpersoonlijke communicatie .............................................................53
5.2.3 Ontwikkeling van (intieme) relaties : de filtertheorie ..............................................................56
5.2.4 Zelfonthulling in de ontwikkeling van inter-persoonlijke relaties ............................................56
5.3 Groepscommunicatie .......................................................................................................................60
5.3.1 Wat is een groep? .....................................................................................................................60
5.3.2 Groepsprocessen ......................................................................................................................64
6 Organisatiecommunicatie ............................................................................................................. 72
7 Massacommunicatie: de mediaorganisatie .................................................................................... 73
7.1 Inleiding ............................................................................................................................................73
7.2 Een organisationele benadering vd nieuwsproductie ......................................................................74
7.2.1 De inhoud van het nieuws ........................................................................................................74
7.2.2 Organisatie-interne en –externe factoren die de nieuwsinhoud beïnvloeden ........................75
7.3 Een organisationele benadering van de fictieproductie ..................................................................80
7.3.1 De inhoud van Soap opera’s: ....................................................................................................80
7.3.2 Organisatie-interne drukkingen die de inhoud beïnvloeden: .................................................81
7.3.3 Organisatie- externe factoren die de soapproductie beïnvloeden ..........................................82
8 Massacommnicatie: de inhoud ...................................................................................................... 83
8.1 Inleiding: ...........................................................................................................................................83
5
, 8.2 Mediatekst........................................................................................................................................83
8.2.1 Wat is een mediatekst? ............................................................................................................83
8.2.2 Open versus gesloten teksten ..................................................................................................84
8.2.3 3 Soorten “lezingen” van mediateksten ...................................................................................84
8.2.4 Realisme en mediateksten .......................................................................................................84
8.2.5 Analyse van de mediateksten...................................................................................................85
8.3 Mediagenres .....................................................................................................................................87
8.3.1 Kenmerken ...............................................................................................................................87
8.3.2 Voorbeeld van een (vrij recent) genre: reality TV ....................................................................88
9 Massacommunicatie: het publiek .................................................................................................. 89
9.1 Inleiding ............................................................................................................................................89
9.2 Publieksconcept................................................................................................................................89
9.3 Doelstellingen van publieksonderzoek.............................................................................................90
9.4 Totstandkoming van een (TV-)publiek .............................................................................................93
9.5 Structurele visie, verklaringen voor TV-kijken..................................................................................95
9.6 Mediagebruik als doelbewuste behoeftebevrediging......................................................................95
9.7 Integratie van beide perspectieven..................................................................................................97
10 Massacommunicatie: effecten ....................................................................................................... 98
10.1 Inleiding ............................................................................................................................................98
10.2 Almacht vd Mediaparadigma ...........................................................................................................98
10.2.1 Uitgangspunten ........................................................................................................................98
10.2.2 Belangrijke studies....................................................................................................................99
10.3 Beperkte effecten-paradigma ........................................................................................................101
10.3.1 Uitganspunten ........................................................................................................................101
10.3.2 Belangrijke studies..................................................................................................................102
10.4 Het actieve publiek: ........................................................................................................................113
10.5 Lange-termijn-effecten...................................................................................................................113
10.5.1 Uitgangspunten ......................................................................................................................113
10.5.2 Studies/ theorieën ..................................................................................................................113
11 Nieuwe media............................................................................................................................. 125
11.1 Inleiding ..........................................................................................................................................125
11.2 Kenmerken van nieuwe media .......................................................................................................127
11.2.1 Digitality..................................................................................................................................127
11.2.2 Interactivity ............................................................................................................................128
• Voor sociologen, politieke wetenschappers, sociaal-economische wetenschappers en
communicatiewetenschappers in het bijzonder:
- Media zijn bv. een belangrijke «socialisatiebron», reflecteren machtsverhoudingen in
maatschappij
- Media zijn 4de macht, beïnvloeden publieke opinie, politici moeten « overtuigen »
- Communicatie is essentieel voor (social) profit organisaties
- Verantwoordelijkheid als mediaprofessionals + hoe als communicatiemanager omgaan met
« pers »
Aristoteles:
Drie intrinsieke middelen om publiek te overtuigen;
- ethos (persoonlijkheid en waarden van de spreker),
- pathos (inspelen op de emoties van het publiek).
- logos (logica van argumentatie).
John Favreau (ex-speech-schrijver van Obama over storytelling)
- Hoofdboodschap bepalen
- Hier een verhaal rond schrijven
• Multidisciplinariteit ook nu nog belangrijk
• Communicatiewetenschap kent diverse subdomeinen
• Diversiteit komt o.m. tot uiting op vlak van definities en modellen van communicatie
2.2 Wat is nu communicatie?
+ zie geschreven samenvatting
• Etymologie van het begrip “communicatie”
• Woordenboekdefinities: transmissie versus gemeenschappelijk maken
- Van Dale:
• 1) Mededeling, kennisgeving
• 2) Verbinding
• 3) Uitwisseling van gedachten, het geestelijk met elkaar verkeren
• Wetenschappelijke definities van communicatie: talrijk: Verschillende accenten:
- Ontvanger
- Zender
- Verbinding
- Vergemeenschappelijken
- Transmissie
- Symboolgebruik….
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carolinfret. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.
