Samenvatting Principles of animal nutrition (ANU-20306)
Nienke Klerks
2015-2016
General Introduction
Gedomesticeerde dieren zijn zeer belangrijk als menselijk voedsel, vooral de eiwitten uit
melk en vlees. Andere functies van dieren zijn sport, gezelschap, trekkracht, mest of voor
sociale status etc. Vanwege de verschillende rollen van dieren zijn er verschillende
voedingsstrategieën. Als de productie van voedsel het belangrijkste doel is van het dier
wordt er vooral gekeken naar of er efficiënt, veilig en met minimale kosten wordt
geproduceerd. Hiervoor worden voedingsstrategieën gebruikt die rekening houden met
diersoort, aard productiekosten, intensiteit productie, milieufactoren en sociale factoren.
Ook voor dieren waar het doel niet productie is is een strategie nodig die rekening houdt
met de fysiologische status. Zowel data, diereisen en voedingswaarde zijn vereisten om
diëten te formuleren die:
- Die de eisen van het dier tegemoetkomen in een bepaald levensstadium
- Geen negatieve effecten hebben op de gezondheid van het dier of consument
- De kwaliteit van het dierlijk product verhogen
- Niet leiden tot ongewenste residuen in het eindproduct
- Resulteren in een lagere excretie van componenten in de omgeving
What is a diet?
Dieet is materiaal dat door het dier verteerd, geabsorbeerd en gebruikt kan worden,
oftewel: eetbaar materiaal. Feedstuff is niet hetzelfde, hiervan kunnen niet alle delen
verteerd worden (vb. gras). Nutrienten zijn de componenten die gebruikt kunnen worden.
Onder dieren hebben we herbivoren (planteneters), carnivoren (vleeseters) en omnivoren
(alleseters). Tegenwoordig is deze verdeling nog wel in stand, maar er worden ook vele
andere dingen bijgevoerd uit bijv. menselijke voedselindustrie. Planten en plantproducten
zijn nog steeds de belangrijkste bron van nutrienten in diervoeding (vooral bij
boerderijen). De belangrijkste componenten van voedsel, planten en dieren zijn:
Carbohydrat
Carbohydrat
en (suikers)
Vetten
Vetten
Eiwitten
Eiwitten
Organisch
Nucleinezure
Nucleinezure
Water n
n
Water
Food Organische
Organische
Droge zuren
Droge stof
stof
Vitaminen
Vitaminen
Anorganisch Mineralen
What is a nutrient?
Een nutrient is elk chemisch element of component (van een dieet) dat de reproductie,
groei, lactatie of behoudt van levensprocessen ondersteund. 6 klasses hiervan zijn: water,
suikers, vetten, eiwitten, vitaminen en mineralen. Energie kan vrijgemaakt worden uit
vet, suikers en koolstofketen van aminozuren wanneer N is verwijderd (eiwitten).
Nutriënten die het lichaam niet zelf kan maken en dus in het dieet moeten zitten zijn
essentiële nutriënten.
Nutrient requirements
Nienke Klerks Samenvatting Principles of Animal Nutrition (ANU-20306) 1
, Om een goed dieet samen te stellen is het belangrijk om de vereisten van een bepaald
dier voor individuele nutrienten te bepalen. Deze zijn afhankelijk van veel soorten
factoren: diersoort, leeftijd, ras etc. 2 categorien voor vereisten:
- Onderhoud vereisten:
o Behoud lichaamsgewicht en lichaamscompositie
o Behoud van fysiologisch balans
o Normale werking van organen en weefsels
o Behoud van lichaamstemperatuur
- Vereisten voor productie (nodig naast onderhoud):
o Groei
o Reproductie
o Melkproductie
o Ei productie
o Wol of vacht productie
Dieten worden op basis hiervan samengesteld en er wordt gekeken naar de kosten en
goede balans nutriënten voor de gewenste performance. Dieten moeten dus ook
smakelijk zijn en er mogen enkele niet-nutriente toevoegingen inzitten. Ook moet het
makkelijk vervoerd, gemixt en bewaard kunnen worden.
Diet evaluation
De voedingswaarde worden vastgesteld op basis van chemische compositie,
verteerbaarheid, bruikbaarheid etc. evalueren van feedstuff, voldoen aan de eisen:
- Additive (toevoeging): voedingswaarde gelijk aan de som van verschillende
componenten
- Reliable (betrouwbaar): waardes moeten zo precies mogelijk
- Easy to determine (makkelijk te bepalen): routine analyses kunnen gebruiken.
Voedingswaarde = netto waarde voor een dier, de netto contributie van de feedstuff voor
onderhoud en producti een aan andere karakteristieken die een positieve of negatieve
invloed hebben op het dier of het eindproduct. Maar een paar voedingswaarden worden
bepaald: energiewaarde etc.
Chapter 1: Nutrient requirements
Dieren hebben nutrienten (en sommige ook essentiele) nodig voor veel metabole
processen. De nutrienten voor metabolisme worden verkregen na consumptie, vertering
en absorptie. De nutrienten die niet gemetaboliseerd kunnen worden worden essentiele
nutrienten genoemd en moeten in het dieet zitten. Essentiele nutrienten zijn aminozuren,
vetzuren, mineralen,vitaminen en water. Niet essentiele zijn bijv. suikers (carbohydraten).
1.1 Nutrients in animals
1.1.1 Body composition
Over het algemeen is het bouwplan van vertebraten gelijk. Ze hebben een intern
(meestal gemineraliseerd) skelet voor structuur, bescherming van vitale organen,
aanhechting voor spieren, beweging en productie van rode bloedcellen (rood beenmerg).
Spieren zorgen beweging. Integument zijn huid en derivaten en verantwoordelijk voor
bescherming (1e afweerlijn) en opvangen schommelingen in homeostase.
Reproductiesysteem aanwezig. Het lichaam is verder beschermd met een
immuumsysteem en er is een verteringsstelsel voor vertering, opnemen, en absorptie
van stoffen. Cardiovasculair systeem voor transport van stoffen en neurale systeem voor
communicatie in het lichaam. De 4 bouwstenen voor een functionerend lichaam zijn (ook
wel 4 hoofdcategorieën van macromoleculen):
- Nucleïnezuren
- Eiwitten
- Carbohydraten (suikers)
- Vetten
Daarnaast bestaat het lichaam voor een groot deel uit water met mineralen voor
structuur en functioneren. De compositie verschilt tussen diersoorten (tabel 1.1.1). De
waterhoeveelheid verschilt tussen zoogdiern bij een fat-free body mass (FFM): tabel 1.1.2.
gewicht verschilt vaak maar FFM (hoeveelheid water) is ongeveer overal rond de 0.7-0.8.
Nienke Klerks Samenvatting Principles of Animal Nutrition (ANU-20306) 2
