College aantekeningen
College-aantekeningen Globalisering
Overzichtelijk weergegeven en uitgewerkte aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Globalisering zoals gegeven aan de Radboud Universiteit.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: ayaahlalouch • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
06-09-2022: Inleiding GlobaliseringDefinitie door Peter N. Stearns: “Globalization is the intensification of contacts among different
parts of the world and the creation of networks that, combining with more local factors,
increasingly shape human life.”
Aspecten die van belang zijn
Snelheid (van transport, communicatie en uitwisseling)
Geografische schaal
Uitbreiding deelterreinen: eerst ging het vooral om handel, later kwam daar politiek bij
o Economisch: integratie & interdependentie van lokale markten in de wereldmarkt
o Technologie: communicatie- en transporttechnieken
o Sociaal-cultureel: culturele uitwisseling
o Politiek: afnemend belang nationale staten & politieke interdependentie
De duurzaamheid & stabiliteit van de gevormde netwerken
! Al deze deelterreinen hebben een eigen geschiedenis en een eigen tempo waarin ze zich
ontwikkelen
Periodisering
Northrup e.a.: ‘turning point’ na 1000 (zie Stearns hoofdstuk 3)
Wallerstein e.a.: ‘turning point’ na 1500 (zie Stearns hoofdstuk 5)
Zeiler e.a.: ‘turning point’ na 1850 (zie Stearns hoofdstuk 7)
Mazlish e.a.: ‘turning point’ pas enkele decennia geleden (zie Stearns hoofdstuk 9)
Er is dus veel debat over de periodisering. Volgens Stearns zijn deze ‘turning points’ belangrijk,
maar hij kijkt vooral naar de combinatie van bestaande mechanismen met nieuwe elementen
Aspecten van geschiedenis van globalisering
Historici kijken onder andere naar:
mondiale aspecten van de nationale/Europese geschiedenis: wereldmarkten, migratie,
kolonialisme & imperialisme, sociale bewegingen
de geschiedenis van beschavingen:
o Toynbee onderzocht in ‘A Study of History’ mechanismen en patronen in
beschavingen
o Wallerstein ontwikkelde de theorie van het moderne wereldsysteem
(afhankelijkheidsrelaties tussen kernlanden en periferielanden)
o Huntington schreef ‘The Clash of Civilizations waar hij uitging van in de kern
onveranderlijke cultuurgebieden die in een eeuwige strijd verwikkeld zijn
o verschillen tussen beschavingen: waarom heeft het westen ‘gewonnen’?
de geschiedenis van connecties, interacties & netwerken
08-09-2022: Globalisering in 1200 v.C. – 1000 n.C.?
Handel
Dit vond vooral plaats in stedelijke gebieden en beschavingen. Er is archeologisch bewijs voor
onderling contact (producten die uit een bepaalde regio stammen maar ergens anders zijn
aangetroffen) en ook literair bewijs (verschillende epossen over lange, avontuurlijke reizen, die
laten zien dat men bezig was met wat zich ver van huis afspeelde; maar het feit dat dit is
opgeschreven, maakt wel duidelijk dat het bijzonder/zeldzaam was)
Voorbeeld: Zijderoutes. In het westen was zijde populair men importeerde het vanuit
Azië. Belasting- en registratiedocumenten en karavaankaarten bevestigen dit.
Is dit globalisering?
o Intensivering contacten: niet echt; de import was kleinschalig, de karavanen waren
klein
, o Netwerken: niet echt; de reizen gingen in etappen; niemand ging mee tot het
eindpunt opgebroken netwerken
o Invloed: niet echt; er was maar een beperkte groep betrokken (de elite, wat
ambtenaren en de handelaars); niet de lokale bevolking
Grote rijken
In deze periode ontstonden invloedssferen over grote gebieden met een gedeeld cultureel systeem
en een gedeelde (beeld)taal. Men deelde meestal dezelfde normen en waarden. Echter bleven lokale
gebruiken en tradities wel bestaan. Ook vormde de rijken een politieke eenheid, wat reizen
vergemakkelijkte. De goede infrastructuur draagt hier ook aan bij. Dit was verder belangrijk voor
communicatie, efficiënte belastingheffing en oorlogvoering.
! Het rijk wordt wel duidelijk afgebakend; hierdoor zou juist ook een bubbel kunnen ontstaan, of
zelfs conflict, wat (culturele) uitwisseling niet bevordert
Voorbeeld: de olifant van Karel de Grote (een cadeau van een Perzische koning/kalief)
Is dit globalisering?
o Intensivering contacten: niet echt; wel herhaaldelijk contact, maar alleen de hoogste
regionen van de samenleving zijn erbij betrokken
o Netwerken: niet echt; er werden wel ambassadeurs over en weer gestuurd, maar dit
is dus alleen op individueel niveau
o Invloed: niet echt; diplomatieke relatie is verbeterd, maar weinig mensen merken
hier iets van (hoewel een gebrek aan conflict)
Wereldreligies
Het christendom verspreidde zich geleidelijk binnen het RR, eerst onder de gewone mensen
en later de elite. Vooral in urbane streken & handelsknooppunten waar je makkelijk in
contact komt met anderen ontstaan gemeenschappelijke beeldtaal & cultuur + ontstaan
hiërarchische structuur (o.b.v. de Romeinse staatsindeling) eenheid (meestal d.m.v.
concilies)
De islam verspreidde zich juist veel meer van bovenaf; alleen de leiders van stammen
bekeerden zich en vormden een toplaag in de samenleving. Andersdenkenden werden
getolereerd opstanden voorkomen. Uiteindelijk valt islamitisch rijk uit elkaar door een
politiek conflict, maar: gemeenschappelijke taal/regels/eenheid blijft bestaan
Is dit globalisering?
o Intensivering contacten: redelijk; heel veel mensen gingen op pelgrimage; wel
politieke verbrokkeling
o Netwerken: er ontstonden uitgebreide netwerken van scholen, concilies en bijv.
bisdommen
o Invloed: enorm; normen en waarden hebben lang doorgewerkt; veel religieuze
uitingen; ontwikkeling gemeenschappelijke beeldtaal
Peter Stearns: “The missionary religions were the closest thing
yet to a global cultural force”
! Het gebied is nog steeds beperkt tot Europa enerzijds en delen van het Midden-Oosten
anderzijds. Of toch niet?
Uit Nestoriaanse stele blijkt dat een Chinese missionaris aan Chinese keizer toestemming
heeft gevraagd om kloosters te stichten en het geloof te verspreiden. Ook zijn er in het
Midden-Oosten veel christelijke teksten gevonden met de basisprincipes van het geloof erop
in heel veel talen, maar vooral in het Syrisch.
! later is het geloof wel weer uit dit gebied verdwenen
! het gaat nog steeds om een relatief klein deel van de wereld
13-09-2022: Globalisering 1000-1500
Sommigen beschouwen dit als de eerste fase van globalisering. Er waren verschillende
ontwikkelingen die onderling contact bevorderden:
, Er was meer interesse in de wereld als een geografisch geheel verbeteringen op het
gebied van cartografie; nu niet meer alleen puur religieuze kaarten
‘Uitvinding’ & verspreiding van kompas
Nieuwe soorten schepen (dhows) met driehoekig zeil: zo kon je makkelijker laveren
Gevolg: andere landen passen zich aan; produceren nu steeds meer voor de export
De invloed van de Arabische wereld groeit; Arabieren richtten op veel plekken handelsposten op
geleidelijke verspreiding islam & cultuur meer gemeenschapsgevoel onder de moslims als
geloofsgemeenschap (‘umma’). Verspreiding Arabisch als taal draagt ook bij aan soepelere
handelscontacten
Opkomst nieuwe handelsroutes, bijvoorbeeld van en naar Afrika
Voorbeeld: Malische koning Mansa Musa I bekeert zich tot de Islam (bevorderlijk voor
handelscontacten) gaat op bedevaart naar Mekka; neemt veel goud & ivoor mee en geeft het weg
in Egypte economie ontwricht door inflatie
Handel heeft veel impact op samenlevingen:
1e eeuw n. Chr.: papier wordt alleen in China gebruikt; maar na een Arabische inval nemen
Arabieren kennis mee over de productie ervan
8e eeuw: eerste papiermolen in Bagdad
10e eeuw: papier in de hele Arabische wereld
Ook is er veel intellectuele interactie:
Spelletjes als schaken worden door steeds meer mensen gespeeld
Numerieke systemen verspreiden zich
Reisverslagen worden enorm populair; hoewel hun betrouwbaarheid twijfelachtig is
Transitieperiode: Mongoolse Rijk
Komt snel tot stand, maar verdwijnt ook heel snel weer;
Djenghis Khan verenigt verschillende nomadische stammen onder zich d.m.v. o.a.
huwelijken. Kenmerken van zijn leiderschap:
o Hij stimuleert handel, zodat iedereen van voedsel voorzien kan worden
o Hij was heel tolerant t.a.v. andere godsdiensten
o Hij delegeerde veel taken aan kundige mensen
o Hij stelt belang in kunst, cultuur en wetenschap
Dit zorgde voor een periode van relatieve rust, vrede en stabiliteit (de Pax Mongolica)
Uiteindelijk valt het rijk onder de kleinzoon van Djenghis Khan uiteen
Door de vele veroveringen en toenemende contacten verspreiden ziektes (zoals de pest) zich ook
sneller. Zowel in Europa als in Arabië dacht men dat het zich via de lucht verspreidde,
waarschijnlijk omdat ze beide teruggaan op dezelfde Griekse bron.
15-09-2022: handelsstromen
De 16e eeuw als ‘kantelpunt’?
Nieuwe technologische innovaties op het gebied van wapens, scheepvaart, navigatie (zo kon
men nu aan de hand van klokken lengtegraden berekenen)
Amerika werd betrokken in globale handels- en migratienetwerken meer uitwisseling
van mensen, ziektes, goederen, culturen
Opkomst wereldomspannende handelscompagnieën (‘multinationals’) die steeds meer grip
kregen op de productie & arbeid
Ontstaan globale arbeidsdeling met goedkope arbeid voor goedkope grondstoffen
Commodity chains
Laten zien hoe de internationale arbeidsverdeling werkt aan de hand van concrete
producten. Er ontstaan globale ketens van productie, handel, bewerking en consumptie, die
ook weer verschuiven
o Voordeel: aandacht voor de verschillen in dit proces per product
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper socialhermitcrab. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78252 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen