College Meetinstrumentarium
Validiteit = hoe accuraat iets is
Betrouwbaarheid = hoe betrouwbaar een gegeven is. Wanneer
steeds hetzelfde gegeven naar voren komt is dit betrouwbaar. Is
het elke keer een andere is het dus niet betrouwbaar om te zeggen
dat één van die het is.
Veel gebruikte meetinstrumenten in de mondzorg:
- Plaque scores (plaque control record PCR, plaque index PI, Quigley Hein plaque index QHPI)
- Bloeding indices (bleeding on probing BOP, eastman interdental bleeding index EIBI, bleeding
on marginal probing BOMP, sulcus bleeding index SBI, papillary bleeding index PBI)
- Cariës indices (decayed missing filled tooth DMFT, decayed missing filled surfaces DMFS,
international caries detection assessment system ICDAS)
- Gingivitis indices (gingival index GI, modified gingival index MGI)
- Parodontitis indices (dutch periodontal screening index DPSI (wordt vervangen door PPS),
periodontal inflamed surface area PISA, periodontal risk assessment PRA (risico inschatting))
Sommige zijn specifieker dan andere. Als voorbeeld: DMFT kijkt naar de aangedane tanden, dit is
dus op een schaal van 0-28. DMFS kijkt naar de aangedane vlakken, hierbij is de schaal dan 0-128.
Dichotoom = wel of niet
Ordinaal = op schaal, bijvoorbeeld 0-5
Op de website periotools kun je gegevens invullen en dan krijg je een tabel met risico
inschattingen, dit is een PRA.
Kenmerken en procedures:
- Plaque Control Record
➢ Doel: meten effectiviteit zelfzorg, en aan de hand daarvan de patiënt risicobewust te
maken en te instrueren en motiveren.
➢ Procedure: de plaque kleuring wordt op alle vlakken van het element aangebracht. De
patiënt spoelt en daarna worden met de spiegel en sonde de gekleurde vlakken
onderzocht. Er wordt gekeken of de gekleurde delen zacht zijn (geen hard tandsteen
bijvoorbeeld). Ze worden ingevuld in het formulier. Zo krijg je een overzicht van de
hoeveelheid en locaties van plaque.
➢ Bedreiging validiteit: tijd tussen laatste poetsbeurt en meting. Oppervlakte ruwheid
(bijvoorbeeld tandsteen, hier kan ook kleuring inkomen, terwijl dit geen plaque is.
Gebruik je pocketsonde om te testen of het wel zachte substantie is).
➢ Bedreiging betrouwbaarheid: herhaalde metingen onder verschillende omstandigheden
(bijvoorbeeld andere hulpmiddelen) of de procedure wordt niet goed opgevolgd.
- Bleeding On Probing
➢ Doel: gezondheid parodontium meten, mate van zelfzorg meten, risico/progressie
meten, helpen behandelplan opstellen.
➢ Procedure: Je sondeert de pocket bodem, hierbij heb je een maximale druk die je mag
geven. Wanneer bloeding binnen 10-15 seconden optreed geef je het een positieve score.
Een BOP-index wordt gegeven aan de hand van het totaal percentage positieve scores.
➢ Bedreiging validiteit: de bloedingsneiging wordt beïnvloed (bijvoorbeeld roken kan de
bloedingsneiging onterecht verlagen. De gingiva kan ontstoken zijn maar niet bloeden.
, Verder kan het zo zijn dat je teveel kracht zet en trauma veroorzaakt, dan kan de gingiva
hierdoor gaan bloeden ipv omdat het ontstoken in).
➢ Bedreiging betrouwbaarheid: herhaalde metingen onder verschillende omstandigheden
of de procedure wordt niet goed opgevolgd.
- Dutch Periodontal Screening Index (vervangen door PPS, minder belangrijk dus)
➢ Doel: parodontale behandelbehoefte vaststellen. Het meet ontsteking, retentiefactoren,
pocketdiepte en aanhechtingsverlies.
➢ Procedure:
➢ Bedreiging validiteit: wanneer de bloedingsneiging beïnvloed wordt, net als bij BOP.
➢ Bedreiging betrouwbaarheid: herhaalde metingen onder verschillende omstandigheden
of de procedure wordt niet goed opgevolgd.
Parodontium- / Pocketstatus = een schema waarin je meerdere meetinstrumenten kunt
verwerken. Zo kun je in één oogopslag zien hoe de gezondheid van het parodontium is.
TOETS → casus, ken betrouwbaarheid en validiteit goed en de bedreigingen die daarbij horen.
College PPS
PPS = periodieke parodontale screening. De PPS vervangt de DPSI.
Screening = onderzoek waarbij (een deel van) de algemene populatie wordt onderzocht om
eventuele asymptomatische gevallen van een ziekte op te sporen om deze in een vroeg stadium
te kunnen behandelen. Het is dus een medisch onderzoek bij mensen zonder klachten.
Screening kan plaatsvinden binnen een bepaalde risicogroep maar kan ook voorkomen als een
bevolkingsonderzoek, bijvoorbeeld het borstonderzoek bij vrouwen om kanker op te kunnen
sporen. Binnen de parodontologie screenen we op tandplak gerelateerde aandoeningen.
Gezond → gingiva ligt strak om de tanden heen, is roze van
kleur (niet rood). Bloed niet wanneer je het aanraakt/sondeert.
Gingivitis → enkel de marginale gingiva is aangetast,
reversibel. Bloed na sonderen. Mogelijk psuedopockets.
Parodontitis → de gingivitis is verder gevorderd. Het kaakbot
is aangetast, er sprake is van aanhechtingsverlies, diepere
pockets. Dit proces is irreversibel.
Pockets van 4-5 mm (normaal is max 3 mm) kunnen voorkomen zowel bij gingivitis
(psuedopockets) als bij parodontitis.
Behandelbehoefte:
- Gingivitis → Goede instructie en tandsteen verwijderen (paro-preventie traject).
- Parodontitis → Beoordelen ernst situatie dmv röntgenfoto's en vaststellen parodontiumstatus.
Uitgebreide gebitsreiniging, mogelijk gepaard met antibiotica of zelfs chirurgie (paro-traject).
DPSI → screening om parodontale conditie en behandelbehoefte te bepalen.
- Sinds deze in 1998 werd ingevoerd was het verplicht om bij het periodieke mondonderzoek ook
de parodontale conditie vast te stellen.
, - Per sextant wordt er een DPSI index bepaald, de hoogste score bepaald in welke categorie
iemand wordt ingedeeld. De categorisering geeft aan wat voor behandelbehoefte de patiënt
heeft.
- Werkwijze:
➢ Sondeer exploratief en bepaal de diepste pocket per sextant
➢ Beoordeel de bloedingsneiging per sextant
➢ Beoordeel de aanwezigheid van tandsteen per sextant
➢ Beoordeel de aanwezigheid van recessie boven pockets van meer dan 3 mm per sextant
➢ Combineer de gegevens per sextant en geef elk sextant een DPSI score
➢ Als alle sextanten een DPSI score hebben kun je met de hoogste score de categorie
bepalen.
- Scores en categorieën:
Categorie A Score 0 Geen: pockets >3mm, bloeding, tandsteen, overhangende restauraties
Score 1 Zelfde als bij 0, maar wél bloeding na sonderen
Score 2 Zelfde als bij 1, maar met tandsteen/overhangende restauraties
Categorie B Score 3 - Pockets 4 of 5 mm met bloeding, zonder recessie boven diepe pockets
Categorie C Score 3 + Pockets 4 of 5 mm met bloeding, met recessie boven diepe pockets
Score 4 Één of meer pockets van tenminste 6 mm diep met bloeding
PPS → screeningsmethode voor een eerste indicatie van de parodontale conditie
- De mond wordt in kwadranten verdeeld. De mond wordt met de pocketsonde en de spiegel
onderzocht.
- Er wordt alleen naar pocketdiepte gekeken. Er kunnen 3 scores gegeven worden;
➢ Score 1 bij een pocket t/m 3 mm (groen)
➢ Score 2 bij verdiepte pockets t/m 5 mm (oranje)
➢ Score 3 bij verdiepte pockets van 6mm of >6mm (rood)
- Doordat je minder meet en de scores eenvoudiger zijn (1,2,3 ipv categorieën en scores) is de
PPS makkelijker in gebruik
- De hoogst gemeten score bepaald de behandelbehoefte, de behandelbehoefte is als volgt;
➢ Score 1: preventie in de vorm van instructie en mogelijk supragingivale gebitsreiniging.
➢ Score 2: preventie in de vorm van instructie en supra- en eventueel subgingivale
gebitsreiniging.
➢ Score 3: Aanvullend parodontaal onderzoek en diagnostiek.
- Zie de PPS als vertrekpunt om parodontale problemen te ondervinden en verhelpen. Hierna zul
je moeten kijken welke acties je verder mbt je patiënt zal ondernemen.
College Diagnose: Zachte weefsels
Symptoom = een kenmerk of klacht behorend bij een bepaalde ziekte.
Diagnose = een kernachtige beschrijving van de aandoening op grond van de gevonden
symptomen.
De kunst van het stellen van een diagnose is voor het grootste deel het herkennen van het
patroon van symptomen die de patiënt vertoont.