College aantekeningen
Hoorcollege aantekeningen digestie
- Vak
- Digestie
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Hoorcollege aantekeningen van HC2 t/m HC20 van vak digestie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 61 pagina's
Voorbeeld 4 van de 61 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Digestie 2022HC02 Vorm en functie kop 1
Embryologie mondholte
v De mondholte vormt uit stomodeum (= inkeping belijnt met ectodermaal
membraan, gelegen tussen primitief hoofd en pericardium).
v Ectodermale membraan van stomodeum ligt tegen endodermaal membraan van
primitieve darm = ecto-endodermale membraan = oropharyngale membraan =
orale plaat. Dit membraan gaat in regressie en de arcus palatoglossus blijft over.
v Arcus palatoglossus = overgang van ectoderm naar endoderm, overgang van
mondholte (cavum oris) naar keelholte (pharynx).
Bouwplan mondholte (cavum oris)
vCavum oris proprium
vVestibulum oris;
Ø buccaal (tussen tanden en wang)
Ø labiaal (tussen tanden en lippen)
vPalatum durum; harde gehemelte (met rugae palatinae; plooien)
vPalatum molle; zachte gehemelte
Mondholte & gebit: vorm volgt functie
v Heterodont gebit: gebitselementen verschillend van vorm en functie (leeuw).
v Homodont gebit: gebitselementen gelijk van vorm (haai).
v Herbivoor
Ø Functie: snijden en veel malen
Ø Heteredont: richels op kiesoppervlak, kiesoppervlak met verschillende
materialen met verschillende hardheid, rekening houden met slijtage (à
groter gedeelte bedekt met glazuur, langere groeiperiode à wijd
wortelkanaal).
§ Herkauwer: ½-maanvormige glazuurrichels, geen snijtanden en
hoektanden in de bovenkaak (want pakken gras met tong), wel
hoektanden in de onderkaak (vermomde snijtanden).
§ Paard: grillige glazuurrichels, snijtanden in boven-en-onderkaak, hengsten
ook hoektanden (hengstentandje), P1 rudimentair (kan probleem
opleveren bij het bit).
v Omnivoor
Ø Functie: zowel malen als scheuren
Ø Heteredont: knobbelkiezen, canini.
v Carnivoor
Ø Functie: prooi vastgrijpen en vasthouden, vlees afscheuren, kauwen minimaal.
Ø Heteredont: kiezen met snijdende spitsen (knipkiezen), 1 knobbel op kiezen,
prominente canini.
Embryologie gebit
v Gebit ontstaat uit ectoderm en mesenchym (in kop, oorsprong neurale lijst cellen)
1. Ectodermale laminaire ingroei vanuit gingiva epitheel (lamina dentalis).
2. Ontwikkeling van tandknoppen in deze lamina dentalis.
3. Tandknoppen stulpen in: tandklokjes, die het glazuur van de tand gaan
vormen (ectodermaal).
,Digestie 2022
4. Binnenin het tandklokje verdikt het kaakmesenchym zich tot tandpapil waaruit
zich dentine en pulpa gaan vormen (neurale lijstcellen).
5.Verbinding tussen lamina
dentalis en tandklokje
verdwijnt. Het klokje bestaat
uit een bestaat nu uit een
binnenste epitheellaag, een
buitenste epitheellaag en een
stervormig reticulum.
6.Het galzuur wordt gemaakt
uit de binnenste laag van het
tandklokje door ameloblasten
die van binnen naar buiten
toe migreren (ectodermaal). De dentine wordt gemaakt door de
odontoblasten die van buiten naar binnen (steeds verder de pulpa holte in,
dus richting tandpapil) migreren en dentine afzetten. Tijdens de migratie laten
de odontoblasten kleine kanaaltjes over waar zenuwenuiteinden door heen
gaan lopen (wel gevoelig dus).
7. Ontwikkeling tandwortel daar waar binneste en buitenste epitheellaag
samenkomen (en dus geen stervormig reticulum zit à geen glazuurvorming!).
8. Rond de wortel differentieert mesenchym tot cementoblasten die cement
produceren en de tand verankeren in de tandkas.
Bouwplan gebit
v Glazuur
Ø Hard, email, wit, 96% anorganische kalkzouten,
aanwezig in kroon, t.h.v. tandvlees verdikt, om
voedsel tegen te houden, niet geïnnerveerd of
gevasculariseerd.
v Dentine
Ø Tandbeen, gelig van kleur, aanwezig in wortel
en kroon, 70% anorganisch materiaal, bevat
kleine kanaaltjes met zenuwuiteinden en
bloedvaatjes vanuit de pulpa, dentine is uiterst
gevoelig.
v Cement
Ø Bekleedt de wortel, lijkt op bot, 50%
anorganisch materiaal, dus zachter dan glazuur.
v Pulpa (en wortelkanaal)
Ø Eindigend in apex.
Ø Odontoblasten, fibroblasten, collagene vezels, bloedvaatjes, lymfevaatjes,
zenuwweefsel.
Ø Gedurende hele leven afzetting van secundaire dentine (moet nog
gemineraliseerd worden tot primair dentine).
v Anatomische kroon – gedeelte dat met glazuur bekleed is.
v Klinische kroon – gedeelte dat boven de gingiva uitsteekt.
v Bij herbivoren kiezen gaan de odontoblasten bij een pijnprikkel de kanaaltjes waar zenuwuiteindjes
in liggen opvullen met dentine.
v Bij het trekken van tanden vooral focus op het doorbreken van paradontale ligamenten.
,Digestie 2022
Indeling heterodont gebit
v Snijtanden: I (dentes incisivi)
v Hoektanden: C (d. canini)
v Valse kiezen: P (d. premolares)
v Ware kiezen: M (d. molares)
Tandheelkundige classificatie
Bouwplan kaakgewricht
v Articulatio temporomandibularis (kaakgewricht)
Ø Tussen de processus condylaris en het caput mandibulae.
Ø En fossa mandibularis van het os temporalis.
v Kraakbeen discus (discus articularis)
Ø Scharnier tussen onderkaak en discus.
Ø Schuifbewegingen tussen en schedel en discus à malen.
Ø Dik in herbivoren en dun in carnivoren (soms zelfs afwezig in kat).
v Bij herbivoren à gewricht meer dorsaal van kiezenrij à bij sluiten gaat hele rij
tegelijk op elkaar i.v.m. maalfunctie.
Ø Musculus masseter (maalspier) groot en musculus temporalis klein.
v Bij carnivoren à gewricht ongeveer in verlengde van de kiezenrij à bij sluiten
bek, kiezen na elkaar op elkaar zoals bij een schaar i.v.m. snij/knipfunctie,
scharnier.
Ø Musculus masseter klein en musculus temporalis (toehapspier) groot.
Samenvatting
, Digestie 2022
HC03 Vorm en functie kop 2
Embryologie pharynx (keelholte)
v Ontstaat uit voorste gedeelte van de oerdarm.
v Week 4 en 5 ontwikkeling kieuwbogen (pharyngeal
arches) ß mesenchym afkomstig van neurale lijst cellen.
Ø In principe 6 kieuwbogen, maar 5e is rudimentair en 6e
blijft onderdeel van de nek.
Ø Iedere kieuwboog vormt specifieke bot of
kraakbeenstructuren, spieren, aortaboog en heeft een
bijbehorende kopzenuw.
Ø Innervatie pharynx:
§ Boog 1: n. trigeminus (V) (kauwspieren)
§ Boog 2: n. facialis (VII) (gelaatsexpressie)
§ Boog 3: n. glossopharyngeus (IX)
§ Boog 4 & 6: n. vagus (X) (intrinsieke musculatuur larynx, palatum)
Ø Naast kieuwbogen zijn er ook kieuwzakjes (endodermaal) en kieuwgroeves
(ectodermaal).
§ Uit derde kieuwzakje ontstaat thymus, hoe ver de thymus omlaag migreert
is afhankelijk van diersoort.
§ Uit foramen cecum (bodem pharynx) ontstaat de schildklier, migreert naar
craniale einde trachea (onder larynx) en staat in contact met toekomstige
aortaboog.
Bouwplan pharynx
v Belangrijke taak van de pharynx is het scheiden van de adem en voedsel weg.
Slikken
v Eerst voedsel bolus tegen gehemelte aandrukken door tong omhoog en naar
achter te trekken: M. Mylohyoideus, M. Styloglossus en M. Hyoglossus.
v Tijdens het slikken moeten 3 van de 4 openingen in de pharynx worden
afgesloten.
Ø Ostium intrapharyngeum: M. palatopharyngeus, Levator veli palitini, Tensor
veli palatini.
Ø Opening richting mondholte
Ø Opening van trachea
v Tijdens slikken moet 1 van de 4 openingen in de pharynx worden geopend.
Ø Opening slokdarm door dilatator: Stylopharyngeus.
v Tijdens slikken wordt voedsel bolus richting oesophagus geduwd door
keelsnoeder/constrictor spieren waarbij de voorste eerst samentrekken.
Ø Voorste keelsnoeder: Pterygopharyngeus
Ø Middelste keelsnoerder: Hyopharyngeus
Ø Achterste keelsnoerder: Thyropharyngeus, Cricopharyngeus
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauragroninger7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen