Burgerlijk procesrecht lectures –
Week 1
Lecture 1
Burgerlijk procesrecht als vak
Visie op burgerlijk procesrecht als:
Reflectie van inrichting van staat en maatschappij (rechtssocioloog)
Uitwerking van het recht op fair trial (EVRM)
Faciliteit voor rechtsontwikkeling (politicus, rechtswetenschapper)
Middel om geschillen op te lassen (pastoor)
Middel om geschillen te beslechten (rechtseconoom)
Hulpje bij het lezen van arresten (student)
Geschilbeslechting en titelverschaffing (praktijkjurist) rechter heeft een verplichting om te beslissen,
dus via het BP komen we er uit + het geeft de winnende partij een middel om te krijgen wat deze wordt
toegekend in de procedure
Instrument om een doel te bereiken (advocaat)
Europees Hof Hof van Justitie
voor de Rechten van de Europese
van de Mens Unie
(Straatsburg) Gerecht
(Luxemburg)
[klacht]
[prejudicieel/ vd
eerste Europes
aanleg/beroep] e Unie
Hoge Centrale College Afdeling
Raad Raad van van Bestuursrs
(cassati Beroep Beroep pr
[hb en Bedrijfs- Raad van
e)
ber] leven State
(prejudi
[hb en [hb en
-cieel ber] ber]
(Gerech
civiel)
ts-
hof
(hoger
beroep)
Rechtbank sector Rechtbank Rechtba Rechtban
civiel sector nk k sector
(twee kamers: belas- sector bestuur
kanton en niet- tingzaken (beroep)
straf Bestuur
kanton) (beroep)
Belas-
s-
tingdien
orgaan
st
1
,Voor sommige dingen kun je niet in hoger beroep maar je kunt altijd naar de HR, al zijn de rechtsvragen die daar
aan de orde kunnen gesteld vrij beperkt
Een rechtbank heet officieel rechtbank, maar het gebied waarover zij kunnen beslissen heeft een arrondissement
Elementen civiel proces
Claim en verweer.
o Indiening/communicatie
o Partijen. (Ontv.)
Wie en tegen wie kun je procederen
Ontvankelijkheid betreft de partijen en niet de rechter
o Formele Eisen.
o Stelplicht (Grootste fout van beginners is niet voldoen aan de stelplicht betekent dat de eis
mislukt, de rechter is immers lijdelijk)
o Mogelijke verweren.
o Kosten.
Bewijs
o Feitenonderzoek
o Bewijsmiddelen
o Uitsluitingsregels
o Dwangmiddelen.
Beslissing.
o Recht en feiten.
o Bewijslastverdeling.
Correctheid.
o Bevoegdheid onderwerp: hij mag over dit onderwerp geen beslissing nemen
o Bevoegdheid instantie: een andere rechter is bevoegd om een ordeel te geven over dit geschil
o Procedure en motivering.
o Herstelmogelijkheden.
Executie
o Titlel
o Beslag
Partij kan geen getuigen laten horen.
Rechter bepaalt waarnaar onderzoek wordt gedaan en op welke manier. Moet een feit zijn dat aanleiding
geeft naar nader onderzoek bepaalt door rechter.
Eerste vraag in de praktijk
Beter niet procederen! Een slechtere regeling is beter dan en goed proces! Procedures hebben pas zin indien het
om veel geld gaat.
Is er geen alternatief voor een procedure bij de burgerlijke rechter?
Regelen
o Gefaciliteerd door de wet. Vaststellingsovereenkomst in boek 7. Kom je dan bijna niet meer
onderuit. Dit geeft echter geen titel.
2
, o Regelingen zijn een vrij goede manier om iets op te lossen, indien er een goede regeling in wordt
getroffen, de andere partij is immers gebonden. Echter indien de andere partij deze niet nakomt
dan heeft men geen titel.
Mediation
o Je vraagt een derde neutrale partij om te helpen om een regeling te treffen. Deze derde neemt
geen beslissing, maar hij help de partijen om de grotere kaart te zien en meerdere mogelijkheden
te ontdekken.
o Niet gefaciliteerd door wetgever, het is niet in de wet vastgelegd.
o Afspraak om over te gaan tot mediaten is niet bindend (voorovereenkomst). De HR stelt dat men
toegang heeft tot de rechter en men via zulke overeenkomst niet deze weg niet worden
afgesloten.
o Is duur. (Advocaat en mediator betalen)
o Levert geen titel op. Als de ander niet meewerkt of betaald moet je alsnog naar de rechter.
Bindend advies ingev. Art. 7:904 Bw.
o Afspraak tussen partijen waar ze een derde of een van de twee aanwijst als bindend adviseur. En
dat deze derde een beslissing neemt.
o Adviseur beslist hoe het zit tussen de partijen. Beslissing van de bindende adviseur gaat
onderdeel uitmaken van de (vaststelling)overeenkomst van de partijen.
o Uitkomst is partijafspraak, geen titel. (Nadeel)
o Afspraak tot gebruik maken bindend advies in tegenstelling tot mediation wel bindend.
(Voordeel)
Niet maar naar rechter, tenzij beide partijen instemmen om naar de rechter te gaan.
Afspraak tot bindend advies is bindend: HR 22 november 1985, NJ 1986, 275. De partij
die toch een vordering instelt wordt niet-ontvankelijk verklaard.
o Bindend advies altijd bindend, tenzij.. het naar maatstaaf van redelijkheid en billijkheid niet
aanvaardbaar is dat je gebonden bent gelet op de inhoud of tot stand komen ervan. Art.
7:904 Bw. Kan dus vernietigd worden dan.
o Voordeel op mediation, niet zo duur: wel een beslissing, zelfde nadeel > geen titel.
o Is enkel van toepassing indien dit met iemand is afgesproken
Arbitrage ingevolge art. 1020 e.v. Rv.
o Kan niet altijd, geen echtscheiding.
o Maakt een afspraak waarbij je zegt dat je niet naar de rechter gaat, een of meer arbiters moeten
het beslissen.
Arbitraal beding: van tevoren afspraak.
Compromis: achteraf afspraak. Beide bindend aan afspraak tot arbitrage.
o Zelf kiezen wie de arbiters zijn.
o Rechter moet zich onbevoegd verklaren als de partijen hebben besloten arbitrage te gebruiken.
Art. 1022 RV.
o Arbitrale vonnis is een titel: voorzieningsrechter dient een exequatur erop te zetten (stempel),
men krijgt dan verlof om een arbitraal vonnis ten uitvoer te leggen net als een vonnis. Het is dus
echt een alternatief voor de gerechtelijke procedure.
o Arbitrage is geschikt in geval van specifieke technische zaken, immers kunnen hier arbiters
worden benoemd met specifieke kennis
o Nadeel: duur, griffierecht hoeft niet te worden betaald, maar de arbiter wel.
3
, Lukt dit niet procederen.
Twee procedeermodellen binnen alle procedures.
Geen keuze de wet bepaald waar je naar toe moet!
1. Kantonrechter = Kamer voor het behandelen en beslissen kantonzaken.
a. Ingesteld als een resultaat van de Franse overname, er moest een rechter bestaan die dicht bij de
mensen staat en die simpele zaken behandeld
b. Eenvoudig/ook mondeling
c. Lagere kosten (laagdrempelig)
d. Geen verplichte procesvertegenwoordiging (geen advocaat nodig, echter mag de kantonrechter
je niet helpen)
2. Sector civiel. = Kamer voor andere dan kantonzaken.
a. Ingewikkeld/alleen schriftelijk (alle proceshandelingen moeten op papier worden verricht)
b. Standaardkosten
c. Verplichte vertegenwoordiging (er moet een advocaat worden aangesteld)
i. In belang van partijen: zij moeten hun zaak niet “verprutsen”
ii. In belang van de rechter, in belang van een vlotte en efficiënte rechtspraak.
Preliminaire vragen:
Deze moeten eerst worden beantwoord anders kun je niet verder.
1. Rechtsmacht: Mag de Nederlandse rechter deze zaak wel beslissen? (Art 1 Rv, Brussel I-bis, art 2-14 Rv
o Art. 1 Rv: eerst kijken naar internationale instrumenten voor rechtsmacht, dan pas arts. 2-14 Rv.
(Staat ook al in art 93/94 GW). Zie Brussel I-Bis.
o Deze kwestie is altijd van openbare orde: ambtshalve controleren of die wel rechtsmacht heeft.
o Geen rechtsmacht: onbevoegd.
o Van openbare orde: de rechter moet de regel ambtshalve toepassen, dus ook wanneer partijen
daarop geen beroep hebben gedaan of zelfs er geen prijs op stellen. Dat rechtsmacht van
openbare orde is nog eens bevestigd in HR 17 april 2015, ECLI:NL:HR:2015:1077: de rechter moet
altijd ambtshalve zijn rechtsmacht onderzoeken. Partijen kunnen nietteming de rechtsmacht wel
beïnvloeden (zie boek).
2. Staatsrechtelijke taakverdeling: Is het een zaak voor de burgerlijke rechter?
o Systeem: Burgerlijke rechter is bevoegd om te beslissen over vorderingen gebaseerd op
burgerlijk recht, tenzij een andere rechter is aangewezen door de wet (bv. De bestuursrechter,
mits voldoende rechtsbescherming) of partijen (bv. Bindend advies of arbitrage) (Guldemond-
Noordwijkerhout)
o Zuivere schadebesluiten: burger mag kiezen, je mag ook switchen tenzij een van de rechters
inmiddels een besluit heeft genomen (Schadevergoeding ten gevolge van een onrechtmatige
daad)
o Ambtshalve controleren. Indien niet voor de burgerlijke rechter: niet-ontvankelijk verklaring (art
70 Rv)
3. Absolute competentie: Welke rechter uit de kolom mag over de zaak oordelen?
o Eerste aanleg: de rechtbank (art 42 RO), Hofer beroep: Hof (art 60 RO), Cassatie: HR (art 78 RO)
o In Rv en andere bijzondere regelingen (zoals prorogatie art 329 Rv) is te vinden of er
uitzonderingen zijn en of er rechtsmiddelen openstaan (art 332 Rv).
4