De plaats van het geneesmiddel binnen de patiëntenzorg benoemen
Doel van medicatie
o Causaal (oorzakelijk) Antibiotica
o Preventief/Profylactisch Antitrombotica (bloedverdunners)
o Symptomatisch NSAID (ontstekingsremmers)
o Palliatief Opioïden (pijnstillers)
o Diagnostisch Contrastvloeistof
o Substitutie Insuline
Het belang van goed geneesmiddelgebruik toelichten: receptuur lezen en informatie opzoeken in het
farmacotherapeutisch kompas
Het doel van het FK is het bevorder van het gepast gebruik van geneesmiddelen. Daartoe biedt het (aspirant)
artsen praktijkgerichte en beslissingsondersteunende informatie over geneesmiddelen en hun toepassingen.
Onder gepast gebruik van geneesmiddelen wordt verstaan: farmacotherapie die in medisch opzicht optimaal
en vervolgens het meest economisch is
Het verschil uitleggen tussen stofnamen en merknamen van geneesmiddelen
Stofnaam = generieke naam → dit verwijst naar het werkzame bestanddeel in het middel (WHO stelt dit vast)
Merknaam wordt door de fabrikant toegekend aan het geneesmiddel
Voorbeelden:
o Stofnaam: diclofenac Merknaam: Voltaren
o Stofnaam: diazepam Merknaam: Stesolid
o Stofnaam: alendroninezuur Merknaam: Fosamax
Op een recept altijd een stofnaam!
De verschillende indicaties voor geneesmiddelgebruik benoemen
Begrippen ‘farmacokinetiek’ en ‘farmacodynamiek’ uitleggen
Farmacodynamiek = effecten en toxiciteit
- Wat doet het geneesmiddel met het lichaam
- Geneesmiddel moet een interactie aangaan met bestanddelen in het lichaam om werkzaam te kunnen
zijn (geneesmiddel moet door de celwand)
- Therapeutisch effect
Farmacokinetiek = toedieningswijze
- Wat doet het lichaam met het geneesmiddel
- Van binnenkomst in het lichaam tot de uitscheiding?
- ADME:
A: Absorptie opname in het lichaam
D: Distributie verdeling in het lichaam
M: Metabolisme omzetting in het lichaam
E: Eliminatie excretie/uitscheiding
De verschillende toedieningsvormen benoemen
- Lokale toediening: huid, oog, oor, neus, long, rectaal (klysma)
- Systemische toediening: oraal, parenteraal, rectaal, sublinguaal
- Nasaal, transdermaal (via de huid)
,Uitleggen wat bijwerkingen en interacties zijn
Interacties
Een farmacologische of klinische respons bij een combinatie van twee of meer geneesmiddelen die verschilt
van de verwachte respons bij afzonderlijke toediening van geneesmiddelen
Bijwerkingen
Iedere schadelijke, niet bedoelde werking van een in een gebruikelijke dosering toegediend geneesmiddel (we
nemen een nier lichaamseigen stof in en lichaamscellen gaan daarop reageren)
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
- Diarree
Bijwerkingen en interacties
- Farmacodynamiek: het effect van geneesmiddelen op het lichaam
- Gewenste effect/therapeutisch effect
- Ongewenste effect/bijwerking, toxisch effect
- Kans op bijwerkingen is groter bij kinderen, ouderen en zwangere
Het begrip ‘teratogeen effect’ beschrijven
Teratogeen effect is wanneer een geneesmiddel stoffen bevat die bij de foetus afwijkingen veroorzaken als de
moeder tijdens de zwangerschap met het geneesmiddel inneemt.
De verschillen tussen type A- en type B-reacties op geneesmiddelen beschrijven
Bijwerkingen
- Type A: farmacologische gebonden bijwerking
- Type B: patiëntgebonden bijwerkingen
Type A (komt het meest voor) bijwerkingen:
- Hypotensie bij antihypertensiva (flauwvallen)
- Maagdarmbloedingen bij anticoagulantia (antistolling/ diclofenac)
- Obstipatie bij morfine preparaten
- Diarree bij antibiotica (doden goede bacteriën)
- Haaruitval bij cytostatica
Type B bijwerkingen:
- Allergische reactie (immuun gerelateerd) zijn vaak ernstig
- Urticaria
- Angio-oedeem (bultjes op huid bij hals)
- Bronchospasme
- Anafylaxie
- Milde reactie is bijvoorbeeld galbulten
- Niet immuun gerelateerd door: zwangerschap, leverfunctie, overmatig alcoholgebruik
Bijwerkingen kinderen, ouderen en zwangere
Ouderen:
- Verminderde nierfunctie en leverfunctie
- Afname spiermassa door de veranderde verhouding tussen vet en water (wateroplosbare
medicijnen/vet oplosbare medicijnen)
- Ervaren bijv. bij gebruik van diuretica en warm weer
Kinderen:
- Middel vaak niet klinisch onderzocht
- Voortdurende verandering door groei en samenstelling
- ADME verandert voortdurend
- Toepassing juiste dosering is ingewikkeld
- Werkingen bij kinderen kan afwijking van vergelijking met volwassenen
, Zwangere
- Hoeveelheid lichaamsvocht neemt toe (effect op distributie)
- Vetopslag neemt ook toe
- Passage foetus (distributie)
- Teratogeen effect = wanneer een geneesmiddel stoffen bevat die bij de foetus afwijkingen
veroorzaken als de moeder tijdens de zwangerschap het geneesmiddel inneemt
De rol van het Lareb beschrijven
Bijwerkingen centrum Lareb: bewaken van veiligheid van geneesmiddelen: inzicht en kennis over bijwerkingen
De begrippen ‘contra-indicatie’ en ‘dubbelmedicatie’ uitleggen
Contra-indicatie
Aandoeningen, ziekte of redenen waarbij een bepaald medicijn niet mag worden voorgeschreven
- Bij een absolute contra-indicatie mag de therapie beslist niet worden toegepast
- Bij een relatieve contra-indicatie moet vooraf zorgvuldig worden afgewogen of de therapie wel of niet
moet worden toegepast
Dubbelmedicatie
Het gelijktijdig gebruik van twee of meer geneesmiddelen die eenzelfde werkzame stof bevatten
Een geneesmiddelvoorschrift lezen
Het begrip ‘medicatieveiligheid’ uitleggen
Medicatieveiligheid gaat over alle activiteiten die zijn gericht op juiste voorschrijving, aflevering en gebruik van
geneesmiddelen.
- Juiste cliënt
- Juiste medicijn
- Juiste tijd
- Juiste hoeveelheid en dosering
- Juiste wijze krijgt toegediend
WET BIG bevoegd en bekwaam
De plaatsen benoemen waar in het proces van medicatie voorschrijven medicatietoediening fouten gemaakt
kunnen worden
Risicofactoren bij ouderen
- Meerdere aandoeningen
- Veranderde/ verminderde nierfunctie
- Hoog en complex medicatiegebruik
- Meerdere specialisten die medicatie voorschrijven en niet afstemmen
- Praktisch problemen: verpakking/breken van pillen/slikfunctie
- Cognitie en invloed op therapietrouw (vb: diuretica niet nemen door een uitstapje)
- Ouderen duiden bepaalde klachten niet altijd aan het medicijngebruik, maar aan het ouder worden
- Theraphietrouw: 70% van alle geneesmiddelgebruikers neemt zijn medicatie niet in
De mogelijke gevolgen beschrijven van medicatiefouten voor de patiënt
Elimineren van het medicijn
- Maagspoeling
- Darmspoeling
- Geforceerde diurese (plassen)
- Dialyse (kunstnier) en MARS (kunstlever)
- Actieve kool (bv Norit) toegediend om de opname van het gif in het bloed te belemmeren
- Tegengif geven
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasminaoufkir. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,83. Je zit daarna nergens aan vast.