Samenvatting colleges Forensische Psychologie (master, jaar 1). 60+ pagina's lange samenvatting van de colleges gegevens door J. Sijtsema, M. Rijckmans & M. Noteborn. Geschreven in 2022 aan de hand van gevolgde (on campus) colleges en teruggekeken colleges van voorgaande jaren.
Belangrijke thema'...
College 1 Introductie en FP in Nederland
Wat is KFP? wetenschap die zich bezig houdt met:
Afwijkend (antisociaal) gedrag
Persoonlijkheid
Cognities
Preventie en interventie
Diagnostiek
Snijvlak met andere takken van de psychologie
Focus ligt op de link tussen persoonlijkheid en delinquent gedrag denkpatronen
Dia het forensische werkveld:
(Fivoor (v.b. stageplek) ambulante zorg – gevangenis – PPC) Tbs-klinieken: zie dia TBS in NL
- Pro-Justitia rapportage: vaak alleen diagnose maar ook behandeling nodig
- Deeltijd = meest vrije vorm
- Verschillende niveaus: 1 = woonbegeleiding, ‘s nachts alleen ‘opsloten’
- Hogere niveaus steeds minder vrijheid
Waar:
Politiebureau & Huis van bewaring weinig KF psychologen
Gevangenis en Penitentiair Psychiatrisch centrum (PPC) al wat meer KFP
Pro-Justitia rapportage (NIFP = Nederlands Instituut Forensische psychiatrie en psychologie)
Zorginstellingen:
o Forensische psychiatrische poliklinieken deeltijdbehandeling
o Woonbegeleiding (F-RIBW) – niveau 1
o FPA – niveau 2
o FPK – niveau 3
o Forensische verslavingszorg klinieken (FVK)
o Forensische Psychiatrische centra (FPC) – niveau 4 – zwaarste beveiligingsniveau (FPC
de Keivelanden)
Hangen of Leven: Kevin:
Criminele carrière start op jonge leeftijd
Hoe eerder fout, hoe erger de problemen
Blijvende problematiek (baan zoeken)
- Internaliserend gedrag: depressieve stemming en teruggetrokken gedragingen
- Externaliserend gedrag: delinquent gedrag
o Huidige systeem: mosterd na de maaltijd, het kwaad is al geschied
o Mooier zou zijn: eerder ingrijpen voordat iemand de fout ingaat
- Media: vaak casussen waarbij iemand na tbs de fout ingaat spanningsveld KFP
Leerdoelen (algemeen) van dit vak:
- Wanneer gaat normale ontwikkeling mis?
- Wat zijn risico- en beschermende factoren? (risicotaxatie)
, o Eind van de rit: Scientist-practitioner = kritisch nadenken over klinische praktijk,
vraagstukken oppakken en analyseren.
Specifieke leerdoelen:
- Basisterminologie
- Verklaringsmodellen antisociaal gedrag jeugd/volwassenen
- Link tussen stoornis en delict
- Jeugddelinquentie kritisch reflecteren en onderbouwde mening vormen
- KFP thema’s, zoals huiselijk geweld & zedendelinquentie
5 dadergroepen:
Jeugddelinquenten
Patiënten met psychopathie/psychopathische trekken
o Antisociale kenmerken
o Gebrekkige emotieregulatie/verwerking
Patiënten met een ontwikkelingsstoornis
o ADHD
o ASS
o IDD (lichtverstandelijke beperking)
Zedendelinquenten
o Vrouwelijk
Plegers huiselijk geweld
o Partnergeweld en kindermishandeling
o Overlap huiselijk geweld
Oorsprong forensische psychologie
Hippocrates medicus ingeschakeld om verminderd intellect/ontoerekeningsvatbaarheid te
bepalen, om vervolgens zachter te straffen
Middeleeuwen onder curatele van de familie
machtiging voor opsluiten en verantwoordelijk voor schade
15e – 17e eeuw dolhuizen (15e eeuw) (‘opsluiten’ zodat iemand niet de fout in kon gaan)
bezeten door de duivel: heksenjacht: opsluiten in kerkcellen voor
behandeling/’genezing door God’
16e – 17e eeuw
Er is oog voor behandeling
Johannes Wier (1515-1589)
Er is oog voor natuurwetenschappelijke verklaring gedrag
Misschien zit er iets in ons hoofd als verklaring voor ons gedrag
Verlichting
- Ommekeer – Franse Revolutie – Het verlichte denken
- Code Pénal = eerste codificatie van de wet
o In 1809 in NL: Crimineel wetboek maar iedereen gelijk volgens deze wet
o In 1811 in NL: Code Pénal NL meer rekening houdend met persoon
o 1886: Wetboek van strafrecht, waarin niet elke dader hetzelfde is (nu nog)
- Steeds meer aandacht voor psychische afwijkingen waardoor schuld niet altijd ten deel valt.
- Steeds meer wettelijke regelingen voor het opsluiten van psychisch gestoorden
,19e eeuw start psychologie:
- Pinel: Parijse arts, werkte veel met krankzinnige patiënten:
o Het viel hem op dat veel patiënten geen beperkt intellect hadden, maar een soort
stemmingsstoornis.
- ‘manie dans délire’ = manie zonder een delirium strafbeperking vanwege mentale
problematiek (b.v. bepaalde persoonlijkheid, verstoorde emotieregulatie)
- 1841 in NL: ‘Krankzinnigenwet’ = meer supervisie en verbetering zorg
later TBS: zwaardere vergrijpen, niet (volledig) toerekeningsvatbaar, hoog recidiverisico
Strafrecht jeugdigen 19e – 20e eeuw:
- Geen onderscheid tussen kind (5 jarige die moordt) en volwassene
- Code Pénal: ‘zonder oordeel des onderscheids’ = situatie waarin persoon onderscheid tussen
goed en kwaad niet kan maken (onder 16 verzachtende omstandigheden)
- 1905: invoering Kinderwetten
o Onder de 18 niet gelijk behandeld als boven de 18
o Onder de 12 geen strafrechtelijke vervolging
van straffen en wreking naar verbetering
niet zozeer gericht op de daad, maar op wie het heeft gedaan
Verschuiving naar moderne strafrechtmodel:
- Belang dader, niet de daad gericht o herstel/verbetering
- Rechtvaardige straf
- Milder straffen, maar garantie voor veiligheid burgers: hoeveel straffen, wanneer heeft het
nut? focus op verbetering/behandeling.
20e eeuw
Voorstel Van Hamel
- Licht vergrijp maatregel of straf ter afschrikking
- Zwaarder vergrijp behandeling en verpleging lange duur
- Zeer zwaar TBS: 10 jaar straf + verpleging
o 1928: psychopaatwetten gevolg: te veel mensen TBS (ook bij milde vergrijpen)
o Later: Stopwetten: alleen TBS bij zeer ernstige vergrijpen
Na WOII
- Commissie naoorlogs strafrecht: na eigen gevangenschap wisten ze heel goed wat
gevangenzitten en beperkingen met een mens doet genuanceerde opvattingen
hervorming gevangeniswezen
- Utrechtse school: Baan, Pompe en Kempe integratie Strafrecht en sociale wetenschappen
- Betere zorg gevangenen (op een meer humane manier)
- Speciale zorg gedetineerden met psychiatrische stoornis
- Jaren ’60: toename duur tbs maatregel populatie tbs’ers zeer veranderd afgelopen 50 jaar
- Jaren ’90: switch van veel gevangenen (witte boorden) wegens vermogensdelicten naar
moorden/geweldsdelicten/zeden
- 1995: ‘Longstay’ afdelingen behandeling binnen reguliere tbs-klinieken voldoet niet
o ‘hebben waarschijnlijk andere zorg nodig, langere zorg, ontlasting tbs-instellingen.
o Misleidende naam: niet perse onbehandelbaar, maar normale tbs-traject is niet
passsend bij Longstay wordt gekeken wat wel past
Basiswetgeving TBS:
1971 veranderende tijdsgeest met nadruk op zelfbeschikking en tolerantie andere leefstijlen
, TBS-wetgeving staat in BOPZ: Wet Bijzonder Opneming in Psychiatrische Ziekenhuizen (TBS’ers
vragen toch wat meer aandacht)
Algemene ontwikkelingen:
1. Ontoerekeningsvatbaarheid
2. Niet welk misdrijf, maar wie
3. Focus op terugkeren in de maatschappij
Straffen of behandelen?
- Waarvan verdacht?
- Zieke of gestoorde indruk?
- Noodzaak? behandelen of straffen? (heeft een gevangenisstraf nut bij iemand die OTV is?
- Welk onderzoek is vereist om besluit te nemen over passende maatregel?
CTP Veldzicht: kliniek met andere populatie mensen (migranten) met problematiek
Wanneer TBS?
- Delict waarvoor minstens 4 jaar gevangenis kan worden opgelegd
- Niet (helemaal) verantwoordelijk als gevolg van psychische ziekte of stoornis
- Indien niet behandeld tot herhaling van delict leidt
- bij instroom is de kans op recidive theoretisch 100%
o Kans moet afnemen over tijd:
Wanneer is het recidiverisico tot maatschappelijk aanvaardbare normen?
Base rate is nooit 0!
In NL: combinatievonnis: eerst 3 jaar cel, dan 3 jaar behandeling
1. TBS = behandelmaatregel (geen strafmaatregel)
2. Opdracht tot resocialisatie vastgelegd (niet alleen behandeling)
a. Directe doel = beveiliging samenleving
b. Verlof = onderdeel TBS-stelsel terugkeer samenleving uiteindelijke doel
TBS in cijfers:
- Ongeveer 100 per jaar – overgrote deel man
- Begeleid, onbegeleid en transmuraal verlof (op jezelf wonen, maar wel onder toezicht)
- Verlof bewegingen: 70.000 11 onttrekkingen tijdens onbegeleid verlof (.016%) Media
erg bepalend in beeld over verlof
o Risico loop je altijd, dus geen reden om het systeem aan te passen
- Proefverlof/voorwaardelijk ontslag = laatste fase (van geleidelijk verschillende fasen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thijsdekkers1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
