Begrippenlijst Maatschappijleer Parlementaire democratie;
Hoofdstuk 1:
Soeverein Een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent
en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
Staat Een stukje van een gebied, is een staat. Per gebied heerst er maar één staat.
Politiek Het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden
Algemeen belang Heeft belang voor iedereen omdat veel mensen er nu of later mee te maken krijgen.
Participatie Een proces van democratische besluitvorming met een zorgvuldige afweging van de
verschillende belangen.
Representatieve Het volk kiest vertegenwoordigers die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat
democratie bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
Volksstemming Iets waar het volk democratisch over mag stemmen.
Directe democratie Een bestuursvorm waarbij burgers zelf direct invloed uitoefenen op het wetgevingsproces.
Parlementair stelsel Een regeringsvorm waarbij de uitvoerende macht verantwoording schuldig is aan het
parlement.
Constitutionele Een vorm van monarchie waarbij de positie van de monarch/regent/koning in de
monarchie Grondwet is geregeld.
Presidentieel stelsel Een regeringsvorm waarin de bevolking het parlement en de president kiest. Aan de
president kent de Grondwet veel bevoegdheden toe.
Ontbindingsrecht Het recht om het Parlement te ontbinden.
Parlementaire Een representatieve democratie waarbij de burgers via gekozen vertegenwoordigers in het
democratie parlement, de wetgevende macht, invloed hebben op het beleid.
Dictatuur De drie machten (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht) niet van elkaar
gescheiden zijn, maar in handen zijn van een kleine groep mensen.
Individuele vrijheid Iedereen mag zijn wil in vrijheid zelf bepalen.
Onafhankelijke Rechters komen op een onafhankelijke en onpartijdige manier tot hun uitspraak.
rechtspraak
Censuur Het gebruiken van de macht van de staat.
Ideologie Een geheel van ideeën over de mens, menselijke relaties en de inrichting van de
maatschappij die een partij heeft.
Indoctrinatie De bevolking krijgt de partij-ideologie met een ‘paplepel’ ingegoten.
Theocratie Een regeringsvorm waarin de godsdienst is verheven tot staatsideologie.
Religieuze dictatuur Een regeringsvorm waarin de godsdienst is verheven tot staatsideologie (hetzelfde als
theocratie).
Militaire dictatuur Een dictatuur waarbij de macht van het land bij hoge militaire berust.
, Hoofdstuk 2;
Ideologie Een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de
samenleving.
Normen en waarden Wat jij vindt en welke regels hier dan bij horen.
Sociaaleconomische De rechtvaardige verdeling van welvaart.
verhoudingen
Links Gaat uit van het principe van gelijkwaardigheid en wil dat iedereen gelijke kansen heeft op
onderwijs, werk en inkomen. -> overheid actief zwakkeren beschermen.
Rechts Legt de nadruk op vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. Eigen zaken regelen -> overheid
passief opstellen.
Politieke middelen Een ideologie die tussen links en rechts inzit.
Liberalisme Ieder individu zich zo optimaal mogelijk kan ontplooien. Niet gelijk, wel gelijkwaardig
(vrijheid, individuele verantwoordelijkheid, tolerantie en rechts).
Persoonlijke vrijheid Vrijheid krijgen als individu, rechten krijgen.
Economische Vrijheid krijgen op gebeid van economie.
vrijheid
Socialisme Maatschappelijk systeem wat gebaseerd is op gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en
solidariteit, met een eerlijke verdeling van macht en goederen en een sterke rol van de
staat.
Vrijemarkteconomie De overheid bemoeit zich alleen met kerntaken, zoals defensie, onderwijs, de bescherming
van de rechtsstaat en de klassieke grondrechten.
Communisten Willen de arbeiders aan de macht.
Sociaaldemocraten Willen maatschappelijke verbeteringen bereiken langs parlementaire weg.
Confessionalisme Mensen die hun politieke opvattingen baseren op hun geloofsovertuiging.
Organische De samenleving is vergelijkbaar met een menselijk lichaam waarin alle onderdelen van
staatsopvatting elkaar afhankelijk zijn en ook alleen in onderlinge samenhang kunnen functioneren.
Maatschappelijk Het geheel van particuliere organisaties in de samenleving die verschillende groepen,
middenveld meningen en belangen vertegenwoordigen (bijv. welzijnsinstellingen en schoolbesturen).
Rentmeesterschap De mens heeft de taak om goed voor de aarde te zorgen.
Solidariteit Iemand steunen omdat je je daarmee verbonden voelt.
Gelijkheid Iedereen wordt het zelfde behandelt.
Pragmatisme Afhankelijk van een probleem wordt een oplossing gekozen.
Populisme Makkelijke oplossing voor moeilijke problemen.
Vox populi De stem van het volk.
Progressief Voortgang, vernieuwing.
Conservatief Terughoudend.
Ontideologisering Het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven.
Kosmopolitisme Willen het land open houden zodat het mee kan komen in een geglobaliseerde wereld.
Nationalisme Zien globalisering als bedreiging voor de eigen banen, cultuur en identiteit en willen de
natiestaat daarom op meerdere gebieden afsluiten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PatouHoekstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.