DEMENTIE
1. Inleiding
Dementie is de naam voor meer dan 50 ziektes. Bij al deze ziektes kunnen de hersenen
informatie niet meer goed verwerken. Mensen die dementie hebben, hebben een
combinatie van symptomen. Het is dus een syndroom. De meest voorkomende vorm van
dementie is de ziekte van Alzheimer. 70% van de mensen met dementie heeft Alzheimer.
Daarnaast zijn de meest voorkomende vormen: vasculaire dementie, frontotemporale
dementie en lewy body dementie. Van FTD zijn er 3 vormen. Ook heb je ziektes die op
dementie lijken, maar geen dementie zijn. Bijvoorbeeld de ziekte van Korsakov. Dit geeft
ongeveer dezelfde klachten, maar ontstaat door een tekort aan vitamine B door bijvoorbeeld
een jarenlange verslaving aan alcohol.
Het is een psychogeriatrische aandoening. De zenuwcellen in de hersenen gaan kapot. Dit
leidt tot neurodegeneratie. Hierdoor functioneren de hersenen minder goed. dementie kan
snel gaan, maar ook heel langzaam.
Dementie heeft eigenlijk altijd gevolg op taal, handelen en kennen en herkennen. Deze
“stoornissen” worden afasie, apraxie en agnosie genoemd.
Sommige mensen leven nog jarenlang een redelijk normaal leven. Uiteindelijk raken mensen
door alle gevolgen van dementie erg verzwakt. Dit heeft overlijden tot gevolg. 270000
mensen in Nederland hebben dementie. Dit zal in de toekomst nog meer worden in verband
met de vergrijzing in Nederland.
2. Oorzaken
Dementie ontstaat door verandering in de hersenen. Hoe deze verandering ontstaat, is nog
niet helemaal duidelijk. Wetenschappers denken dat vier veranderingen in de hersenen met
de ziekte te maken hebben:
Samenklonteren van Amyloid: Amyloid is een gedeelte van een groter eiwit APP dat
zich ophoopt tussen zenuwcellen in de hersenen. Dit veroorzaakt plaques. Dit maakt
de communicatie tussen de hersencellen moeilijker. De neerslagen komen vaak het
eerst voor in het gedeelte van de hersenen dat zorgt voor de aanmaak van
herinneren.
Iedereen maakt dit eiwit aan. Echter zien we bij sommige mensen meer plaques dan
bij andere mensen. Hoe dit komt:
Jonge leeftijd: Meestal komt dit door een erfelijke afwijking. Dit heeft dan te
maken met het eiwit APP. Het komt bij mensen voor dat dit eiwit teveel
gemaakt wordt. Ook worden bij sommige mensen de fabriekjes die het eiwit
moeten knippen niet goed gemaakt. Dit heeft tot gevolg dat die fabriekjes
het giftige amyloid 42 gaan maken. Deze gaan sneller samenklonteren
doordat het uit meerdere bouwstenen bestaat.
Oudere leeftijd: Meestal komt het op oudere leeftijd door de verminderde
afvoer van amyloid. Zaken als diabetes, roken, hoge bloeddruk en weinig
beweging hebben geen direct verband met de aanmaak van amyloid, maar
deze hebben wel invloed op de bloedvaten. Hierdoor kan amyloid minder
goed afgevoerd worden. Het gaat dus sneller opstapelen.
Tau eiwitkluwen: Tau is een eiwit. Bij mensen met Alzheimer vormt dit eiwit
schadelijke eiwitkluwen in de hersencellen. Deze komen vaak voor samen met
amyloid. Tau zorgt ervoor dat voedingsstoffen van de ene kant naar de andere kant
van de cel worden vervoerd. Dit kan door een soort zakjes die worden gevuld met
belangrijke stoffen. Die worden over een soort rails vervoerd. Voor elke keer dat er
iets verzonden moet worden, wordt er een nieuwe rails aangelegd. Daarna wordt hij
weer afgebroken. Tau zorgt ervoor dat de rails stabiel is. Tau werkt de afbraak van de
rails tegen. Om het uit te zetten moet er fosfaat aan gebonden worden. Het is
, belangrijk dat de balans tussen tau en ptau goed is. Bij mensen met alzheimer is er
teveel ptau. Dit zorgt voor samenklonteren. De cel kan geen goede rails meer
aanleggen, voedingsstoffenvervoer stopt, de cel sterft af. Dit eiwit zie je vooral bij
Alzheimer en FTD
Gliacellen: Het afweersysteem probeert de samenklonteringen van amyloid op te
ruimen. Dit gebeurd door microglia. Dit doen ze door giftige stoffen aan te maken
die de plaques vernietigen. Ze kunnen ook “iemand” arresteren. Ze gaan naar de
ophoping en eten dit op. Dit lijkt goed, maar omdat ze dit op zo’n agressieve manier
doen kan dit het ziekteproces versnellen omdat het brein zijn cellen niet meer onder
controle heeft. Je hebt ook astrocyten. Deze ruimen ook de giftige amyloid op, maar
dit kost veel energie wat leidt tot het minder goed functioneren van deze celen. Ook
vragen ze vaak om hulp van de microglia. Deze maken de ontstekingsreactie erger,
waardoor het ziekteproces versneld wordt.
Bloed-hersenenbarrière: Deze bevat speciale technieken om amyloid vanuit de
hersenen in het bloed te krijgen. Als deze niet goed werkt, ontstaan er ophopingen
van amyloid, wat op zijn beurt lijdt tot het ontstaan/verergeren van het ziekteproces.
Het is bekend dat deze oorzaken vooral oorzaken zijn van Alzheimer. Lewy body dementie
wordt vaak veroorzaakt door het ophopen van alfa-synucleïne in de hersenen. FTD wordt
wel door tau veroorzaakt, maar ook door een mutatie in het progranuline gen wat zorgt
voor een ophoping van een ander eiwit. Mensen met vasculaire dementie hebben vaak hart-
en vaatziekten of een beroerte gehad. Dit heeft tot vaatschade geleid.
Iedereen kan dus dementie krijgen, maar er zijn wel risicofactoren:
Leeftijd
Geslacht
Erfelijke factoren
Cardiovasculaire risicofactoren: Hoge bloeddruk, overgewicht
Leefstijlfactoren: Roken, alcohol, ongezonde voeding
Psychosociale factoren: Depressie, verstoord slaappatroon
Hersenschade
3. Pathofysiologie
Dementie heeft te maken met je hersenen. De hersenen (cerebrum) zitten in je hoofd en
vormen samen met je ruggenmerg het centrale zenuwstelsel. De hersenen zijn via de
ruggenmerg verbonden met een uitgebreid netwerk van zenuwen die door je hele lichaam
lopen. Het perifere zenuwstelsel.
De hersenen worden beschermd door onder andere je schedel, hersenvlies en hersenvocht.
Het hersenvlies bestaat uit 3 lagen. Tussen de buitenste 2 lagen zit hersenvocht en lopen
heel veel bloedvaten. Het hersenvocht wordt continu aangemaakt door de hersenkamers. Dit
stroomt dan om je hersenen en je ruggenmerg.
De hersenen bestaan uit verschillende delen. De grote hersenen, kleine hersenen,
tussenhersenen en de hersenstam. Deze hebben allemaal een eigen functie, maar moeten
ook samenwerken.
Grote hersenen
Deze vormen het bovenste gedeelte van de hersenen. Ze bestaan uit een linker en een
rechter helft
(hemisfeer). De linker hersenhelft krijgt informatie vanuit de rechter helft van het lichaam, de
rechterhersenhelft krijgt informatie uit de linker helft van het lichaam. Tussen de helften zit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper feltebulsink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.