Samenvatting
Samenvatting reader mensenrechten en democratie UvA 2022/2023
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Beknopte samenvatting van de literatuur uit de reader
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Week 1Democratie: de Europese grondslagen van het moderne idee
Inleiding
De moderne democratie is een uitvinding van de 18e eeuw, maar de uitvinding bouwde voort
op een aantal al oudere ideeën.
Van klassieke naar moderne democratie
Er was sprake van een klassieke directe democratie: de burgers aanwezig op de
volksvergadering debatteerden en stemden met handopsteken over belangrijke politieke
kwesties. Franse revolutie > idee van volksvertegenwoordiging > moderne
vertegenwoordigende democratie.
Vertegenwoordiging en directe democratie
Vertegenwoordiging via verkiezingen is een belangrijk principe van de moderne democratie.
In de klassieke democratie werden de magistraten door loting gekozen. Loting werd
beschouwd als een mechanisme dat de invloed van de aristocratie (regering van de besten –
personen uit de hoge klasse) beperkte. Aristoteles idee van een gemengde regeringsvorm
(zowel verkiezingen als lotingen) is het uitgangspunt van het republicanisme. Uitsluiting van
de economisch zwakkeren van politieke rechten bleef in de loop der tijd een belangrijk
kenmerk van de republikeinse traditie.
Het idee van vertegenwoordiging
De middeleeuwse opvatting van vertegenwoordiging was gebaseerd op een contract tussen
vorst en standen. Thomas van Aquino: een heerser die onrechtmatig belasting eist, hoeft
men niet te gehoorzamen en in geval van tirannie waren de onderdanen gerechtigd het
contract te verbreken. Franse revolutie > natuurlijke rechten zoals het recht van verzet.
Gelijkheid
Een belangrijk verschil tussen klassieke en moderne democratie is het credo van gelijkheid.
In de klassieke democratie is sprake van gelijkheid voor de wet (stemrecht en deelname aan
de volksvergadering voor alle vrije mannen). In de moderne democratie wordt uitgegaan van
de natuurlijke gelijkheid van de mens (alle burgers, inclusief vrouwen en vreemdelingen).
Klassieke en moderne vrijheid
De klassieke democratie wordt nogal eens gezien als een regeringsvorm waarin de vrijheid
en rechtsbescherming van burgers ondergeschikt gemaakt werd aan de volkswil. Er was
vrijheid in de zin van deelname aan de politieke besluitvorming. De moderne betekenis van
vrijheid impliceert daarentegen veel sterker het besef van een mogelijk belangenconflict
tussen individu en overheid, waarmee rechtsbescherming van individuen en minderheden
en respect voor de persoonlijke levenssfeer meer gewicht gekregen hebben. Er werd
gewaarschuwd voor negatieve vrijheid (de afwezigheid van beperkingen, tegenwerkingen en
grenzen). De moderne democratie kan niet zonder positieve vrijheid (de mogelijkheden om
te handelen, zodat je zelf je leven in de hand kunt nemen).
,Week 2
The second treatise
2 Of the state of nature
Natuurtoestand: vrijheid, gelijkheid. De natuurtoestand wordt geregeerd door de wet: the
law of nature. Niemand mag een ander schaden in zijn ‘life, health, liberty or possessions’.
Iedereen moet zichzelf en de samenleving behouden > iedereen heeft het recht om
overtreders te straffen. De reden: door het overtreden van the law of nature verklaart
iemand niet te leven volgens rede en gelijkheid en is dus een bedreiging voor de
samenleving. Magistraten van de ene gemeenschap kunnen geen oordeel vellen over
iemand uit een andere gemeenschap. Mensen hebben niet alleen het recht om te straffen,
maar ook het recht op herstel. Ieder persoon heeft het recht een moordenaar te
vermoorden (punished equally). Kritiek: partijdigheid zorgt voor wanorde. Mensen verkeren
in een natuurtoestand, totdat zij instemmen een lid van een politieke samenleving te
worden.
4 Of the end of political society and government
In de natuurtoestand is vrijheid onzeker. Gebreken van de natuurtoestand: geen wet, geen
onafhankelijke rechter, geen geregelde executie van straffen. De staat is beter in staat om
hun rechten te behouden en zal niet handelen dan verder gaat dan ‘the common good’.
Het maatschappelijk verdrag
Uit hoorcollege gekopieerd
- Vrij is wie slechts is gebonden aan normen/wetten die hij zichzelf heeft gesteld
- Onzekere natuurlijke vrijheid > beter vrijheid prijsgeven voor burgerlijke vrijheid
- Gaat in tegen kernidee van mensenrechten, bij volkssoevereiniteit wordt er een nieuwe
identiteit opgericht (collectief lichaam die een eigen wil heeft > wil van het volk)
- Niet de vorst, maar het volk is soeverein
- Probleem: hoe kunnen we de wil van het volk (algemene wil) kennen?
Hugo Grotius on slavery
Grotius on servitus
Niemand wordt als slaaf geboren (Aristoteles zegt het tegenovergestelde). Je kan je vrijheid
vrijwillig of door straf kwijtraken. Het vrijwillig opgeven van je vrijheid is in overeenstemming
met het natuurrecht (het is doorlopende service in plaats van slavernij).
Grotius on freedom
Iemand zijn vrijheid is onvervreemdbaar (komt niet overeen met bovenstaand statement).
Iemand zijn vrijheid kan niet aan iemand anders toebehoren. Hij kan zijn vrijheid verliezen,
, maar dat betekent niet dat iemand anders het daarmee kan verwerven. Iemand krijgt het
recht over een persoon, zonder dat hij de vrijheid van die persoon verwerft.
The ius in personas of a master over his voluntary servus
We vinden geen spoor van de mogelijkheid om een persoon te kopen. Slavernij op grond van
volkenrecht: het recht om van een gevangene in een rechtvaardige oorlog dienaar te maken;
het recht over de slaaf is overdraagbaar. Hij wijst erop dat de rechten van een meester over
zijn servus analoog zijn aan die van een heerser over zijn onderdaan. Het is niet het mens dat
wordt overgedragen, maar het eeuwigdurende recht om over het mens te regeren.
Conclusions
Het is geen eigendom van de persoon, maar van het recht op de persoon die de meester
heeft. Hij kan dit recht overdragen op basis van het volkenrecht. Hoewel ieder mens van
nature vrij is, is een onvrije status niet noodzakelijk in strijd met de natuurwet.
Het slavernijverleden van John Locke
Locke in the second treatise: het in slavernij houden van iemand is toegestaan, als deze door
een daad van agressie zijn natuurlijk recht op leven verbeurt. Dit door in de natuurtoestand
een delict te begaan en daarmee het natuurrecht te schenden. Zo iemand verdient de dood,
maar degene die hem overmeestert kan ervoor kiezen hem tot slaaf te maken. Dit is moeilijk
the rijmen met de grootschalige wijze waarop de Europeanen in Afrika aan hun slaven
kwamen. Juist omdat het hun aan menselijkheid ontbreekt als slaven mogen zij worden
blootgesteld aan de despotische macht van hun meesters. Aldus bereikt Locke twee doelen
tegelijkertijd: zijn rechtvaardiging van koloniale slavernij in de private sfeer versterkt zijn
verwerping van een tirannieke staatsvorm in de publieke sfeer, die in politieke slavernij zou
ontaarden.
Rousseau and republicanism
Gemarkeerd in reader.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shannahoekstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen