Samenvatting veerkracht
Les 1: introductie, niet belangrijk
Les 2: achtergronden empowerment paradigma ( hst 1 en 3, hart
van empowerment)
Filmpje empowerment
Empowerment is een proces van versterking van individuen, organisaties en communities greep
krijgen op de eigen situatie en die van hun omgeving en dit bereiken via het verwerven van controle,
het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie.
Belangrijke kenmerken:
1. Verschillende onderdelen
2. Participatie
3. Kritisch bewust zijn
Waar komt empowerment vandaan?
Streven naar meer emancipatie, humanisering van sociaal achtergestelde individuen en groepen in
de samenleving. Geeft uitdrukking aan de kracht van mensen om invloed uit te oefenen op hun eigen
en andermans levensomstandigheden.
Het verleggen van grenzen in de eigen situatie door middel van reflecteren& action. Onderscheid
tussen huidige en mogelijke situatie maakt verandering mogelijk.
Empowerment in de kern:
-empowerment gaat over vergroten van de leefwereld.
- staat tegenover de systeemwereld met anonieme machtsmechanismes die druk uitoefenen op dit
proces van empowerment
- gaat om het welbevinden van individuen of groepen in relatie tot hun bredere sociale en politieke
omgeving
-Gelijke verdeling en toegang tot steun- en hulpbronnen
-Inter- afhankelijkheid en gedeelde verantwoordelijkheid
-interne en externe belemmeringen
- Primair: het vergroten van de leefwereld om invulling te geven aan de verschillende
leefgebieden, zoals gezondheid en sociale contacten.
- Secundair: acceptatie van de vastliggende kenmerken van de kwetsbaarheid en versterken
regie over hoe vorm te geven aan deze afhankelijkheid.
Het woord empowerment:
,Power: kracht en macht
Tweevoudige interpretatie is gekoppeld aan drie niveaus:
1. Individueel
2. Collectief
3. Politiek maatschappelijk
De kracht van binnenuit, de kracht die je hebt om hulpbronnen te mobiliseren in je eigen omgeving,
de macht die je hebt om op politiekmaatschappelijk niveau veranderingen door te voeren.
Eerste 2 zijn belangrijk om punt 3 te realiseren.
Aanpak:
- Machteloosheid op te heffen
Kenmerken:
- Ontmoeting en dialoog
- Integraal’
- Steun om veranderproces te faciliteren en een belangrijke rol voor het sociaal werk
Voorwaarden: erkenning van de praktijk als het gaat om de mogelijkheden en beperkingen in relatie
tot eigen kwetsbaarheid en maatschappelijke kwetsbaarheid.
Hoofdstuk 1 ‘naar het hart van empowerment’
Empowerment verwijst in deze context naar een reactie op onderdrukking op ongelijkheid binnen de
maatschappij als geheel.
Definitie:
Empowerment is een construct dat individuele krachten en competenties verbindt met natuurlijke
hulpsystemen en met proactief gedrag ten aanzien van het sociaal beleid en sociale veranderingen.
Drie verschillende niveaus; onderling verbonden en van elkaar afhankelijk.
1. Gemeenschapsniveau, verwijst naar samenleving en sociale beleid, sociale uitsluiting
bestrijdt, maatschappelijke deelname
2. Organisatieniveau, vergroten van inspraak en beslissingsmacht van mensen binnen die
organisaties.
3. Individueel niveau, verwijst het concept empowerment naar het geloof in de eigen
capaciteiten en krachten.
- Intrapersoonlijk: verwijst naar geloof in eigen vaardigheden en mogelijkheden, normen en
middelen, vaardigheden om deze te benutten.
- Interpersoonlijk: bewustzijn van maatschappelijke mogelijkheden, normen en waarden,
vaardigheden om deze te benutten, mobiliseren van bronnen.
- Gedragscomponent: heeft betrekking tot betrokkenheid bij de gemeenschap, participatie in
soc verbanden, constructief gedrag in de omgang met nieuwe situaties en het maken van
keuzes.
Het begrip verbindt het individuele welzijn van personen en groepen met de bredere sociale en
politieke context.
, 8 domeinen van empowerment (toepassen in het omgaan met de eigen kwetsbaarheden.)
1. Verbondenheid
2. Herstelwerk
3. Basisvoorwaarden
4. Een steunende omgeving
5. Goede hulp
6. Ontluikend zelfgevoel
7. Sociale zekerheid
8. Een betrokken leefgemeenschap
Volgens van Regenmortel richt empowerment zich op het versterken van personen en groepen
met als doel dat iedereen een volwaardige plek heeft in de samenleving. Sociale inclusie,
participatie.
Om de kloof tussen normale en kwetsbare burgers te verkleinen, dient een insidersperspectief te
worden ingenomen. Ervaringskennis en deskundigheid, alleen al de ervaring met moeilijke
omstandigheden is een waarde op zich. Het biedt mensen de veerkracht die nodig is voor het
vinden van een nieuwe betekenisgeving, het zoeken naar positieve identiteiten en het nemen
van verantwoordelijkheid.
Overheid zet in op empowerment: legt het accent op zelfzorg en zelfredzaamheid
Probleemstelling empowerment:
1. Gevaar van vervlakking en versnippering. Of een vereniging van een gelaagd construct naar
een individueel niveau geoorloofd is.
2. Moeilijk meetbare karakter. Hoe werkt empowermend dan precies in zorg en welzijn?
Hoofdstuk 3, het hart van empowerment
Freire komt met empowerment en kenmerkt zich door de reflection en action; dit gaat over grenzen
verleggen van de eigen situatie, ofwel humanisering, door de culturele nadruk: transformatie.
Empowerment paradox: empowerment gaat over het zelf uitoefenen op de eigen
levensomstandigheden, het lijkt in tegenspraak dat anderen nodig zijn om de mensen met
onderdrukte situaties bewust te maken.
Eerste halte: empowerment als kritisch concept
Het duidt de strijd aan van individuen die zich in een maatschappelijke onderdrukte positie
bevinden om zelf meer regie en handelingsvrijheid te verwerven
Het gaat over het verschuiven van de balans van bepaald worden naar zelf bepalen, oftewel:
meer subject worden, van eigen levensomstandigheden het hebben van werkelijke keuzes
om je leven in te vullen.
Kwetsbare doelgroepen:
Kwetsbaar zijn heeft gevolgen op micro, meso en macro niveau.
Het menselijk functioneren wordt beschreven op
1. Het persoonlijk niveau, bvb mentale functies
2. Niveau van handelen, bvb beperkingen in het leren en toepassen van kennis
3. Maatschappelijk participeren