Uitgebreide samenvatting waarin de hoorcolleges, werkgroepen en de oefentoets zijn uitgewerkt. Per week staan er tussenkopjes over de onderwerpen en tabellen die het historische kwartet beschrijven. Zowel de voorbereidende opdrachten voor de werkgroepen als de besproken stof tijdens de werkgroepen ...
HC1 – CRIMINOLOGIE EN CRIMINALITEIT
Actuele Criminologie Hoofdstuk 1
Kwartet Criminaliteit – Een probleem
Criminaliteit – De definitie
Criminologie – De discipline
Criminologie – De werkwijze
HC2 – BESCHRIJVENDE CRIMINOLOGIE
Actuele Criminologie Hoofdstuk 2
Kwartet Interviews en enquêtes
Overige methoden
Meten van criminaliteit
Criminaliteitspatronen
HC3 – HET STRAFRECHTELIJK SYSTEEM IN ACTIE
Actuele Criminologie Hoofdstuk 3
Kwartet Het strafrechtelijke systeem
De strafrechtsketen
HC4 – BIOLOGISCHE EN PSYCHOLOGISCHE
VERKLARINGEN VOOR CRIMINALITEIT
Actuele Criminologie Hoofdstuk 4
Kwartet Biologische theorieën
Psychologische theorieën
HC5 – ECONOMISCHE EN SOCIOLOGISCHE
VERKLARINGEN VOOR CRIMINALITEIT
Actuele Criminologie Hoofdstuk 5
Kwartet Economische theorieën
Sociologische theorieën
,HC 1 – CRIMINOLOGIE EN CRIMINALITEIT
HC 1.1 – Inleiding Criminologie
De hoofdvragen van de criminologie zijn:
1. Wat wordt (waarom) verstaan onder criminaliteit?
2. Wat is de aard, omvang en ontwikkeling van criminaliteit?
3. Wat zijn de achtergronden/ verklaringen voor (verschillen in) criminaliteit?
4. Wat is de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij op criminaliteit reageert?
HC 1.2 – Criminaliteit – Een probleem
Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, omdat het veelvoorkomend is. Want er is veel
criminaliteit tegen personen, tegen goederen, tegen overheid en samenleving; en er is veel
slachtofferloze criminaliteit.
➔ Voorbeelden slachtofferloze delicten: echtscheiding, euthanasie, overspel, prostitutie, porno,
gokken, drugsgebruik, gevechten tussen bekenden, homoseksualiteit.
N.B. alleen als beide partijen vrijwillig instemmen en vinden dat zij door de transactie niet geschaad
worden.
Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, omdat het veel schade veroorzaakt. Want er is veel
materiele schade (voor burgers, bedrijven en overheid) en milieuschade.
Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, omdat het een sociaal probleem is. Want er zijn veel
betrokken actoren, organisaties, bedrijven en maatschappelijke instellingen. Er zijn veel
maatschappelijke oorzaken van criminaliteit. Er zijn veel discussies over criminaliteit en de aanpak in
publieke debat en media.
Criminaliteit is een maatschappelijk probleem, omdat het een publiek probleem is. Want het zorgen
van veiligheid is een basisfunctie van de overheid. Veiligheid is een collectief goed. Veiligheid staat
hoog op publieke en politieke agenda. Politieke partijen en groeperingen verschillen in voorkeuren
voor aanpak criminaliteit.
HC 1.3 – Criminaliteit – De definitie
Criminaliteit is menselijk gedrag waarbij andere personen (of dieren of het milieu) worden uitgebuit of
schade toegebracht, en dat sociale regels schendt. En waarvan in rechtsnormen (door de overheid
vastgestelde regels) is aangegeven dat het niet mag en waarvan de overheid de wetten ook handhaaft.
In elke samenleving zijn er gedragingen die meer of minder gewenst worden gevonden. Hierbij wordt
vaak onderscheid gemaakt tussen:
▪ Gebruiken: minder gewenst & geen/ lichte sancties
▪ Normen: niet gewenst & (niet wenselijke) sancties
▪ Rechtsnormen: niet gewenst & wettelijke sancties
2
,Onderscheid wordt gemaakt tussen:
➔ Slecht gedrag (Mala in Se) = gedrag dat door vrijwel iedereen gezien wordt als slecht. Daarom
in bijna alle landen op alle momenten in Wetboeken van Strafrecht opgenomen. Dit is
opgenomen in universele wetten.
➔ Verboden gedrag (Mala Prohibita) = gedrag waarover verschillende ideeën zijn over en hoe erg
dit slecht is. Daarom verschillen tussen landen en momenten in of het is opgenomen in
Wetboeken van Strafrecht. Dit is niet opgenomen in universele wetten.
Verklaringen voor verschillen in definities van criminaliteit zijn onder andere de technologische context
en de maatschappelijke context. Maar ook:
▪ Normen van samenleving (consensusmodel)
▪ Normen en belangen van machthebbers (conflictmodel)
▪ Politieke besluitvorming (pluralisme model)
CRIMINALITEIT WAS EEN PRIVEZAAK
Criminaliteit in de prehistorie Criminaliteit is van alle tijden. Ook in de
Tot 200 prehistorie pleegden mensen criminaliteit. Maar
we weten daar nauwelijks iets van, omdat
destijds het schrift nog niet machtig was. Er zijn
echter wel archeologische aanwijzingen voor. Zo
zijn in Noord-Nederland inmiddels veenlijken
bekend, waar aanwijzingen zijn dat ze slachtoffer
van geweldscriminaliteit zijn geweest. Het
beroemdste veenlijk is het Meisje van Yden.
Criminaliteit bij de Germanen Strafrechtspleging is bij de Germanen vooral een
0 – 500 familieaangelegenheid. Strafbare feiten zijn
vooral een verstoring van de vrede tussen
families. Het herstellen van de vrede gebeurt bij
de Germanen vooral door eigenrichting. De
vergelding en wraak vinden plaats naar
evenredigheid van het delict: oog om oog, tand
om tand. De straffen zijn gruwelijk. Later komt
geleidelijk de nadruk te liggen op verzoening van
het slachtoffer met de dader. Daders betalen
dan compositie aan het slachtoffer of de
nabestaanden.
Bij de Friesen en Franken Ook in de Frankische periode worden strafbare
400 – 1200 feiten vooral gezien als een verstoring van de
vrede tussen families. Rechters komen pas in
actie na een klacht. De aanpak van misdaad is
een lokale aangelegenheid. Elke stam of volk
heft zijn eigen regels en procedures. De wetten
zijn vooral lokale tarievenlijstjes van boetes voor
de verschillende delicten.
In de vroege Middeleeuwen Met name in Oost en Noord-Nederland blijft
400 – 1200 criminaliteit nog lang een familie en lokale zaak.
De opsporing en berechting van een misdadiger
gebeurt door de betrokken families – zonder
inmenging van de overheid. In West en Zuid-
Nederland verdwijnt het oud-Germaanse
gewoonterecht echter langzaam.
3
, CRIMINALITEIT WORDT OVERHEIDSZAAK
Accusatoir strafrecht Met de opkomst van de vorstendommen wordt
1000 – 1500 de overheid steeds meer een bemiddelaar en de
scheidsrechter bij criminaliteit. Er ontwikkelt zich
een mengvorm van privaat en publiek strafrecht
voor criminele zaken. In dit accusatoir strafrecht
nemen slachtoffers het initiatief en dienen een
klacht in tegen de dader. Maar de overheid heeft
dan de rol van de scheidsrechter.
Inquisitoir strafrecht Vanaf ongeveer 1200 wordt de
1200 – 1600 strafrechtspleging steeds meer een publieke
zaak. Strafbare feiten zijn niet alleen meer
schendingen van de belangen van privépersonen
en families, maar worden steeds meer ook
gezien als aanslagen op de publieke rechtsorde.
Speciaal door de overheid aangestelde
functionarissen gaan onderzoek doen naar een
gepleegd feit, en gaat eventueel over tot
strafrechtelijke vervolging. De verdachte hoeft
zich alleen te verdedigen tegen de
rechtsprekende instantie, niet tegen het
slachtoffer of de nabestaanden.
Stedelijk strafrecht Met name in de grotere steden is het strafrecht
1200 – 1600 in de late middeleeuwen steeds meer een
overheidstaak. Het inquisitoir strafrecht is daar
dan de gebruikelijke gang van zaken geworden.
De steden verschillen in de invulling ervan. De
stedelijke rechters oordelen.
Kerkelijk strafrecht Naast de wereldlijke rechtspraak kenden de
1200 – 1600 middeleeuwen ook de geestelijke of ‘canonieke’
rechtspraak. Dit is het recht dat door de kerk
wordt vastgesteld en door kerkelijke
rechtbanken toegepast. Dit kerkelijke recht is
niet gebaseerd op door overheden opgestelde
wetten en procedures, maar op geschriften van
kerkleiders.
HC 1.4 – Criminaliteit – De definitie (2)
Decriminalisering in Nederland:
1970 – Maken en verkopen voorbehoedsmiddelen
1971 – Overspel
1971 – Homoseksualiteit (minderjarigen)
1980 – Staken door ambtenaren
1981 – Abortus
1986 – Produceren en verkopen van pornografie
2000 – Prostitutie
Criminalisering in Nederland:
▪ Slavernij
▪ Drugs
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pientjec. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.
