WEEK 6 COLLEGE 1 TBS & GEDWONGEN GEESTELIJKE
GEZONDHEIDSZORG – ESTHER NAUTA
INLEIDING OP HET ONDERWERP
Welke sanctiemogelijkheden heeft de rechter als de dader van het delict een psychische stoornis
heeft?
Driehoek: bestraffen, behandelen en beveiligen
Verhouding hiertussen. Is hij zielig? Of gevaarlijk? Of alles?
De rechter moet tot een sanctiepakket komen. Ingewikkelde vragen. Zijn soms
tegenstrijdigheden.
Als iemand slecht is dan wil je diegene vooral bestraffen en dus niet behandelen. Maar je wilt
wel weer beveiligen. Lastig om een balans in te vinden.
Levenslange celstraf: ultieme bestraffende en beveiligende straf.
Behandeling als voorwaarde
Behandeling kan als voorwaarde worden gesteld bij een gevangenisstraf:
a. Proeftijd voorwaardelijke gevangenisstraf
b. Voorwaardelijke invrijheidsstelling.
- Bereidheid van de veroordeelde noodzakelijk
- Houdt niet altijd klinische opname in
,DE TBS-MAATREGEL
Doel van de maatregel: beveiligen
Is geen behandelmaatregel, maar het gaat om de beveiliging van de samenleving. Dit is de ratio
van de maatregel.
Kan worden opgelegd in combinatie met gevangenisstraf.
Executievolgorde: dader gaat naar de tbs na afloop van de gevangenisstraf.
Kan spanning opleveren als iemand na 20 jaar cel bijvoorbeeld detentieschade heeft opgelopen.
De vraag hoe effectief de tbs-maatregel dan nog is.
Verschillende vormen van TBS
- TBS met voorwaarden: ambulante maatregel. Niet in een FPC (kliniek), maar moet
bepaalde therapie volgen of bijv. geen alcohol of contactverbod. Heel ander type
maatregel dan de TBS met dwangverpleging (deze in kliniek)
- TBS met gemaximeerde dwangverpleging: mag maximaal 4 jaar duren. TBS wat kan
worden opgelegd voor minder erge delicten.
- TBS met ongemaximeerde dwangverpleging: opgenomen in een FPC. Opname duurt
net zolang tot hij niet meer gevaarlijk is. Extreem ingrijpende maatregel, meest
ingrijpend in NL’se strafrecht. De onzekerheid dat je misschien nooit meer vrijkomt is
enorm belastend. Ook van belang welke voorwaarden erbij worden opgelegd.
à Toetsing om de twee jaren door de strafrechter
à Kan steeds worden verlengd
Opleggingsvereisten, art. 37a Sr
Materiele opleggingsvereisten
a. Bepaalde delicten; objectieve vereiste
à 4 jaar of meer
à Enkele specifieke delicten (sub 2)
Best wel veel delicten zijn met 4 of meer jaren bedreigd, maar worden in de praktijk
vaak lager gestraft. Dit vereiste is geen wezenlijke drempel voor de oplegging van TBS.
b. Gevaarlijkheid: het gaat om beveiliging. Lid 1.
Art. 38b lid 1 Sr: dwangverpleging, indien veiligheid dat vereist.
Wanneer is aan dit vereiste voldaan?
Eigenaardigheden: in de wet en jurisprudentie niet uitgewerkt. Het is aan de
feitenrechter om te beoordelen, omdat het veel te maken heeft met de feiten. Hoge Raad
toetst niet. In de wetsgeschiedenis ook weinig aanknooppunten over te vinden. Wanneer
is iemand nou gevaarlijk genoeg voor TBS? Kan dus niet worden beantwoord. Rechters
denken er vaak anders over.
Veel onduidelijkheid dus over dit vereiste. Niet alleen voor TBS, maar voor alle secties
waar gevaarlijkheid vereist is, is niet duidelijk wat dit nu inhoudt. Intuïtief kan je hier
misschien wel iets over zeggen. Belangrijke vragen:
- Hoe groot moet de kans zijn? Om wat voor delicten moet het gaan?
, - Kunnen het ook relatief lichte delicten dat risico onderstrepen? En hoe moet dat risico
dan worden vastgesteld?
- Op basis van welke factoren kan je de ernst en waarschijnlijkheid vaststellen?
Op die vragen biedt de wet dus geen antwoord.
c. Psychische stoornis
Ook ingewikkeld vereiste.
“Gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens” tijdens het
plegen van het delict.
Complex en controversieel begrip
Relevante vragen
- Wat is de inhoud van het stoornisbegrip? Welke toestanden kunnen nu gedefinieerd
worden als een psychische stoornis? Complexe vraag; wel belangrijk.
- Hoe moet de stoornis worden vastgesteld/bewezen? Op basis van welke factoren, maar
ook de mate van zekerheid.
- Hoe verhoudt de rechter zich tot de gedragsdeskundigen? Als de deskundige er niet zo
veel over zegt, mag de rechter dit dan zelf invullen?
- Wat moet het verband zijn tussen stoornis, gevaar en delict? Stoornis moet aanwezig
zijn tijdens het delict. Maar hoeft dus niet dat de stoornis ten grondslag ligt aan het
delict. Voorbeeld: pedofiel die een bank overvalt.
Jurisprudentie
Wat kunnen we hier wél uithalen:
- Vaststelling stoornis is van feitelijke aard. Wordt dus aan de feitelijke rechter
overgelaten
- Classificatie volgens ICS of DSM niet vereist; de rechter hoeft dus niet te zeggen ik
zie bij deze persoon ...
- Verminderde toerekening niet vereist. Wordt vaak gezien als een maatregel voor
personen met verminderde toerekeningsvatbaarheid, maar dat is NIET waar. Rechter
kan vaststellen dat iemand een stoornis had tijdens het delict, mar we weten niet zoveel,
dus gevangenisstraf mar wel ook TBS want er was een stoornis. Kan dus ook bij
toerekenbare daders.
Op het moment van een delict is een stoornis vereist. Maar GEEN causaal verband
de stoornis die heeft doorgewerkt op het delict.
Formeel opleggingsvereiste
d. Gedragsdeskundige rapportage
Er moet gewoon een rapport zijn. Maar de rechter heeft de vrijheid om te doen wat hij
wil. De rechter hoeft zich maar beperkt te baseren op die rapportage. Wet zegt niet; de
rechter moet zich baseren op de rapportage.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper edmerozestraten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.