Dit document bevat alle uitgebreide aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen van het vak strafprocesrecht. Ook de antwoorden van de opdrachten die worden besproken in de werkgroep zijn opgenomen.
Recapitulatie van inleiding strafrecht en het begin van een strafzaak; begin van
opsporing en dwangmiddelen daarin.
Strafrecht; hoe zat het ook alweer?
- Materieel strafrecht was in periode 2 (strafbare feiten, gedraging die
binnen een delictsomschrijving past). We kijken dan naar de
delictsomschrijving en het legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr).
- Formeel strafrecht (strafprocesrecht): Instrumentarium (middelen) en
procedure voor het beantwoorden van de vragen van art. 348/350 Sv.
- In NL hebben we al heel lang een systeem waarin heel snel
noodwetgeving kan worden gemaakt waarin ook feiten strafbaar kunnen
worden gesteld.
- Overtreding van een noodverordening is een strafbaar feit art. 443 Sr.
- De politie geeft de boete niet maar een soort voorbode, uiteindelijk geeft
het OM de strafbeschikking (bij corona maatregelen is dit 390 euro). Je
kan dan ook een strafblad krijgen.
Wat is strafprocesrecht (ook wel: formeel strafrecht)
- bepaalt hoe en door wie wordt onderzocht of strafbare feiten zijn begaan
of worden beraamd of gepleegd en door wie en naar welke maatstaven
daarover en over de daaraan te verbinden strafrechtelijke sancties wordt
beslist. ⇒ verschil met BBPR; bij SPR spreken we niet alleen over het
proces bij de rechter maar ook over de regels daarvoor. Bv. wanneer is
iemand een verdachte en welke dwangmiddelen kun je gebruiken.
Waartoe bestaat strafvordering?
- Hoofddoel van het strafproces is de juiste toepassing van het materiële
strafrecht op daders mogelijk te maken
- Het strafprocesrecht normeert de schakel tussen het strafbare feit en de
op te leggen sanctie
- Uitgangspunt is beslissen door rechter: strafprocesrecht is gericht op
verkrijgen rechterlijke beslissing
- Echter: buitengerechtelijke afdoening
Autonome plaats en functie; niemand anders komt eraan
- Het strafprocesrecht stelt eisen aan de wijze van opsporing, vervolging en
berechting
- De normen die aan de overheid worden gesteld, beogen
rechtsbescherming tegen de overheid te garanderen
Nevendoelen van het strafproces
- Speciale en generale preventie
- Voorkomen van eigenrichting
, - Kanaliseren van maatschappelijke onrust; laten zien dat er wordt
opgetreden in situaties die leiden tot rimpelingen in de samenleving.
- Genoegdoening aan het slachtoffer
● dit alles te realiseren vooral door procedurele rechtvaardigheid en
demonstratiefunctie.
Bronnen van strafprocesrecht
- Voornamelijk Sv
- Bijzondere wetten: politiewet, opiumwet, Wet wapens en Munitie,
Wegenverkeerswet, Wet bijzondere opsporingsdiensten, lagere wetgeving
(noodverordening). Ongeschreven recht (beginselen van een goede
procesorde) en internationale rechtsinstrumenten
Wetboek van strafvordering
- Sinds 1926
- Ingedeeld in 6 boeken
- Inmiddels verouderd en bovendien door vele wijzigingen en aanvullingen
niet meer goed hanteerbaar.
- Project modernisering wetboek van strafvordering.
Structuur van strafproces met eindonderzoek ter zitting
Eindonderzoek
- Kanton, politierechter of de meervoudige kamer.
- Kanton doet de eenvoudige overtredingen en de politierechter de
eenvoudige misdrijven. De meervoudige kamer doet de lastige zaken.
- In veel gevallen nvt vanwege buitengerechtelijke afdoening.
Uitgangspunten en beginselen, o.a.
- Strafvorderlijk legaliteitsbeginsel (deze week en week 3): dat is anders
dan het materieel legaliteitsbeginsel
- Opportuniteitsbeginsel
- Waarborgen positie verdediging (verdachte en raadsman)
- Onschuldpresumptie
- Beginselen van een goede procesorde: proportionaliteit en
subsidiariteit/geweldsmonopolie politie ⇒ mag geweld gebruiken maar dat
moet niet steeds!
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter: externe openbaarheid
Begin van een strafzaak: vooronderzoek en vervolgingsbeslissing
,Strafbaar feit komt ter kennis van politie/justitie:
- door aangifte
- door anonieme meldingen van burgers HR aanslag Hoog Catharijne; niet
genoeg als bewijs voor strafzaak maar wel genoeg aanleiding onderzoek
- Door eigen waarneming politie
- Door gericht onderzoek
- Bij uitoefenen van controlebevoegdheden
- Door inseinen door andere overheidsorganen
- Door inseinen door buitenlandse autoriteiten
De politie verricht onderzoek, opsporing start of gaat door
- Dwangmiddelen en opsporingsbevoegdheden worden aangewend
- Dossier wordt samengesteld 152 Sv, 149a Sv
- OvJ moet beslissen over wijze van afdoening
- Of niet: politiesepot: de politie beslist niets meer met een zaak te doen
omdat ze niets weten.
Sleutelbegrip in het vooronderzoek:
De verdachte art. 27 Sv
- Materieel criterium lid 1: Als object van dwangmiddelen en
opsporingsbevoegdheden
- Degene te wiens aanzien een redelijk vermoeden van schuld aan een
strafbaar feit voortvloeit uit feiten of omstandigheden
- Formeel criterium lid 2: Degene tegen wie de vervolging is gericht
Verdenking (bv. art. 126g Sv)
- Ook mogelijk zonder concrete persoon maar andere eisen gelden: ook
derden kunnen object van dwangmiddelen en opsporingsbevoegdheden
zijn
Je hebt ook de vroegverdachte: titel 5 wetboek van Sv en je hebt de bij
aanwijzingen betrokkene. Bij allebei is er voldoende relevantie om al een
onderzoek te starten. ⇒ proactieve opsporing.
Hulpmiddel bij het bepalen of iemand als verdachte kan worden aangemerkt
(geen wettelijke vereiste)
- Kan een concreet persoon worden aangewezen (individualiseerbaar)
- Kan geconcretiseerd worden welk strafbaar feit deze persoon vermoedelijk
heeft begaan (concretiseerbaar)
- Zijn de feiten en omstandigheden inderdaad voor een objectieve
buitenstaander zo te interpreteren dat van een redelijk vermoeden van
schuld sprake is, dus niet gewoon een onderbuikgevoel (objectiveerbaar).
, Verdachte/verdenking: instrumentaliteit versus rechtsbescherming
Het aanmerken van een persoon als verdachte (dus door iemand te verdenken)
opent de deur naar het gebruik van ingrijpende opsporingsbevoegdheden en
dwangmiddelen. = instrumentaliteit.
Door iemand te verdenken heeft deze ook recht op rechtsbescherming
Dwangmiddelen
Algemene kenmerken
- Doel: waarheidsvinding, voortgang procedure, executie straf, beveiliging
samenleving etc. Je kan een dwangmiddel NOOIT gebruiken als er een
niet in de wet geformuleerd doel aan vast zit
- Dwangmiddelen zijn strafvorderlijke bevoegdheden waardoor
daadwerkelijk anders dan door de tenuitvoerlegging van een straf of
maatregel inbreuk wordt gemaakt op rechten en vrijheden van burgers
- Dwangmiddelen hebben verplichtend karakter jegens verdachte of derden
- Dwangmiddelen moeten alleen gebruikt worden als niet anders kan
- Dwangmiddelen hebben ook steunbevoegdheden bijv. Dwangmiddel is het
binnentreden van de woning (dat kan ook weer een steunbevoegdheid
zijn), de steunbevoegdheid is het intrappen van de deur
Rechtsbescherming: burger moet worden beschermd tegen misbruik en willekeur
door de overheid
- Legaliteitsbeginsel ⇒ doelbinding
- Checks and balances (toezicht door rechter, Ovj op onrechtmatigheid en
willekeur)
- Proportionaliteit en subsidiariteit
Dwangmiddelen
- Getrapt systeem
- Gelaagde opbouw in wetboek van Sv: van minder ingrijpend naar
ingrijpend (beetje verwarring in gekomen door de jaren heen)
- Maar dat geldt niet voor bijzondere opsporingsbevoegdheden
Hoe ingrijpender des te strikter de toepassingsvoorwaarden
- Oplopend bevoegd personen
● Burger (heterdaad)
● Opsporingsambtenaar
● Hulp OvJ
● OvJ
● Rechter-commissaris
● Raadkamer rechtbank
- Oplopende ernst strafbaar feit: niet elk dwangmiddel mag worden
toegepast op elk strafbaar feit.
- Bij inbreuk op vrijheidsrechten dan machtiging vereist
- Bij minder ingrijpende inbreuk: machtiging/bevel hulp-OvJ
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clementinebosland. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
