Ethiek de basis samenvatting
Hoofdstuk 1 Moraal begint bij je mening
1.1 je mening komt vanzelf
Meerdere keren per dag spreken we onze waardering of onze afkeer uit over iets dat we mee-
maken. We beoordelen de wereld om ons heen. Als zo’n oordeel gaat over gedrag van mensen en
hoe ze met elkaar omgaan, dan spreken we van een moreel oordeel. In een moreel oordeel spreek je
uit wat je behoorlijk vindt van jezelf en van anderen. Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met
jou of anderen om zou moeten gaan. Het is zo normaal zelfs, dat het oordelen vaak vanzelf gaat. Je
denkt er niet over na vóórdat je het doet. We noemen zo’n moreel oordeel dat vanzelf
komt, een intuïtief moreel oordeel. Zoals het woord al zegt, oordeel je automatisch, net zoals fietsen
automatisch gaat. Een intuïtief moreel oordeel is een moreel oordeel dat kant-en-klaar ontstaat in je
bewustzijn zonder dat je erover na hoeft te denken.
vijf kenmerken waarmee we morele oordelen kunnen herkennen.
1. Een moreel oordeel gaat over menselijk gedrag
2. Een moreel oordeel overstijgt het individuele
- Het universaliteitsprincipe houdt in dat morele oordelen inherent veralgemeniseerbaar
zijn. Een morele uitspraak over iemand in een situatie is meteen een uitspraak over alle
mensen in dezelfde situatie.
3. Een moreel oordeel is normatief. Een moreel oordeel gaat over hoe je behoort te handelen.
Het schrijft voor wat je moet doen.
4. Een moreel oordeel is gericht op het goede. Gecombineerd met de andere kenmerken
betekent dit dat morele oordelen altijd gaan over goed samenleven.
5. Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken. Dat je boos wordt als
iemand je oneerlijk behandelt.
Er zijn een aantal redenen waarom dit oordelen met behulp van je morele intuïtie tekortschiet in het
functioneren van een professional:
1. Je morele intuïtie is niet uit te leggen aan anderen.
2. Als je alleen intuïtief oordeelt, kun je niet leren van je fouten en successen.
3. Je intuïtie bereidt je niet voor op nieuwe situaties.
1. Subjectief: Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel
brengt een bepaald gevoel met zich mee. Ieder heeft een eigen ervaring, een eigen subjectiviteit.
2. Objectief: Je weet wat je mening is. Je kent je oordeel. Er is één waarheid, één objectieve
manier van kennen (los van het feit dat het niet altijd lukt om deze waarheid te vinden).
3. Normatief. Je oordeelt dat iets goed of slecht is. Je vindt dat het goed is.
De Amerikaanse filosoof John Dewey formuleerde het onder-
scheid tussen subjectiviteit, objectiviteit en normativiteit als volgt: Je bent
jezelf, je kent jezelf, en je kiest jezelf.
Een moreel uitgangspunt is een omschrijving van iets dat op zich-
zelf nastrevenswaardig is betreffende menselijk samenleven.
Een moreel oordeel is een waardering van menselijk gedrag aan de
hand van morele uitgangspunten.
, 1.2 Hoe werkt dat als je samenwerkt?
Zo’n gedeeld moreel oordeel van meerdere mensen of een groep noemen we moraal. Moraal is
het geheel van gedeelde morele oordelen van een groep dat ontstaat in een gesprek. Het is het
geheel van morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten.
Moraal is het product van een gesprek in een groep. De moraal van een groep is nauw verbonden
met het voeren van een gesprek.
We gebruiken het woord moreel vertoog om aan te geven dat een groep mensen interactie heeft
en daarmee haar moraal vormt. Het moreel vertoog is het geheel aan communicatie en interactie
waarin mensen hun morele oordelen, en daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.
Ethiek is de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te helpen door
nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
De moraal van een familie, organisatie of cultuur wordt vaak aangeduid met de normen en
waarden. Dit is een onjuiste term want het zijn niet de nor men en waarden die verschillen, maar
de morele oordelen van die groep.
1.3 Morele competities
Het formuleren en onderbouwen van je morele oordeel. De manier waarop we dat doen, is door
het morele oordeel te beschouwen als een antwoord op een morele vraag. We formuleren een
vraag en kijken of we goede argumenten kunnen vinden om tot een antwoord te komen waar we
achter staan. Dat is de functie van het stellen van een morele vraag. Het is een hulpmiddel om
een proces op gang te krijgen waarin je je oordeel beter onderbouwt.
We beschouwen ons morele oordeel als een antwoord op een morele vraag. Een morele vraag
moet een onderzoek op gang brengen dat je verder brengt in het begrijpen van een morele
kwestie.
1.4 Ethiek en professioneel functioneren
Als je spreekt in een moreel gesprek, toon je wie je bent en wat je belangrijk vindt. Je laat jezelf
kennen. Mensen die dit kunnen, zichzelf laten kennen, noemen we integer.
Integere mensen – durven zich te laten kennen in hun morele oordelen. Ze weten dat
professioneel functioneren ook een persoonlijk functioneren is, niet in de betekenis van
subjectief, maar in de normatieve betekenis. Je mag jezelf verbinden aan je professionele
handelen. Als je dat durft, noemen we dat integriteit.
De relatie tussen morele uitgangspunten en gedrag is door de Amerikaanse filosoof John Dewey
omschreven als:
1. Gedrag op basis van morele uitgangspunten onthult aan anderen wie je bent en graag wilt
zijn. Men leert je kennen.
2. Gedrag op basis van morele uitgangspunten is ook een toets voor je persoon. Sta je voor wat
je belangrijk vindt? Maak je het waar, ook als het moeilijk wordt? In moeilijke tijden leer je
jezelf kennen.
3. Gedrag op basis van morele uitgangspunten vormt de persoon. Het uitvoeren van gedrag
vergroot de kans dat je daarna hetzelfde gedrag vaker vertoont. Als het je lukt je mannetje te
staan in een moeilijke situatie, wordt de kans groter dat je later dat succes herhaalt. Je
ontwikkelt jezelf.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Yousx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.