In dit document vindt u een samenvatting en collegeaantekeningen van Politieke Filosofie zoals gegeven aan de universiteit Leiden. Deze aantekeningen komen van het studiejaar 2022/2023.
Week 1: Wat is politieke filosofie?
De filosofische studie van de politiek en de voorwaarden van politiek. Deze studie probeert vragen
uit verschillende categorien te beantwoorden:
- Inhoud politiek
- Gezag een staatsinrichting
- Voorwaarden
- Toegepaste ethiek
Hoe ligt de samenhang van deze vragen? Deze kunnen we ontdekken door antwoorden te vinden op
de volgende vragen.
i. Wat politiek is.
ii. Wat de eerste vraag van de politiek is.
iii. Hoe politieke filosofie samenhangt met de ethiek.
Week 2: Vrijheid
> vrijheid is een van onze grootste waarden.
i. Historische vraag
Hoe komt het dat we vrijheid zijn gaan waarderen op de manier dat we dat doen?
ii. Filosofische vraag
Waarom beschouwen we vrijheid als zo waardevol? En, zouden we het als zodanig moeten
beschouwen?
iii. Conceptuele vraag
Wat is vrijheid? Wat betekent het als we van iemand zeggen dat ze vrij is?
iv. Normatieve vraag
Hoe vrij zouden we moeten zijn? Hoeveel vrijheid zouden ‘wij’ moeten hebben?
De conceptuele vraag: wat is vrijheid?
Vrij zijn is niet onvrij zijn. Het tegenovergestelde van slavernij dus.
De macht over jezelf hebben.
Republicanisme is de overtuiging dat je vrij bent als je in een vrije politieke samenleving woont. Maar,
wanneer is macht arbitrair?
▸ Procedurele definitie: macht is arbitrair als die macht niet op betrouwbare wijze tegengehouden
kan worden door effectieve regels, procedures en doelen die ‘common knowledge’ zijn.
▸ Substantieve definitie: macht is arbitrair “[if it fails] to track the interests and ideas of the person
suffering the interference.” Pettit, “The Republican Ideal of Republicanism”
▸ Is dit nog republikeins? Is de notie van vrijheid niet verdwenen, en gaat het niet enkel nog
om de vraag of je een burger van een staat bent die opereert met het oog op het menselijk goede?
, ▸ Pettit accepteert tegenwoordig een procedurele definitie: Democratische interpretatie van
‘arbitrair’.
Vrijheid is zelf keuzes kunnen maken zoals een rationele actor deze zou kunnen maken.
Liberalisme heeft de conceptie van vrijheid zo dat elke inperking van onze negatieve vrijheid
gerechtvaardigd moet kunnen worden. (Hobbes en Rousseau denken dat veel restricties
gerechtvaardigd kunnen worden, maar veel liberalisten in strikte zin vinden dat deze bescheiden
moeten zijn.)
Tekst: Two concepts of liberty - Berlin
Beroemd omdat:
1) Het onderscheid tussen negatieve en positieve concepten van vrijheid,
2) De claim dat positieve vrijheid geperverteerd kan worden, en
3) De verdediging van pluralisme.
Negatieve vrijheid is het gebied waarin een persoon kan bewegen zonder bemoeienis van een ander
persoon.
Vrijheid kan ook zonder te weten/indirect worden afgenomen.
P1: Nagenoeg iedereen beschouwt vrijheid waardevol als het bezien wordt in haar negatieve
conceptie.
P2: Andere concepties van vrijheid de waarde van vrijheid uit het oog verliest.
C: Filosofisch gezien behoren we liberalen te zijn.
A. Innerlijke Citadel ▸ Je bent autonoom als niet je passies bepalen wat je doet, maar de rede dat doet.
B. Zelf-realisatie ▸ Je bent autonoom als niet dat wat contingent is bepaalt wat je doet/bent, maar als
dat wat noodzakelijk is dat doet,—kennis verlost ons van onze irrationele angsten.
Week 3: Rechtvaardigheid I
‘Welke regel, als iedereen deze zou volgen, maximaliseert welzijn?’
> Utilisme lijkt niet goed samen te gaan met ons gevoel van rechtvaardigheid (=krijgen wat je
toekomt).
1. Rechtvaardigheid is niet hetzelfde als welzijnsmaximalisatie:
‣ Rechtvaardigheid lijkt enkel te maken te hebben met de lusten en lasten zelf.
‣ Het maakt voor overwegingen van rechtvaardigheid niet uit welk effect deze lusten en
lasten hebben op je geluk.
‣ Het gaat er bij rechtvaardigheid om hoe de voordelen en lasten verdeeld worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joannerouwendal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
