Samenvatting voor het tentamen GNGT-1, een vak dat je in het tweede leerjaar van de opleiding Tolk NGT krijgt.
Dit zijn de dia's van elke les uitgewerkt in een overzichtelijke manier op Word.
(49 pagina's)
Verschillende lagen (taalniveaus)
1. Fonetiek: De manier waarop wij mensen de taal produceren.
2. Fonologie: Hoe zijn woorden/gebaren opgebouwd (bouwstenen).
3. Morfologie: Woordvormingsleer (bijv. boek-je je kan een ander klein stukje woord
toevoegen).
4. Syntaxis: Hoe zijn (delen van) zinnen opgebouwd; zinsopbouw.
5. Semantiek: De betekenis van woorden/zinnen/tekst; betekenislaag.
6. Pragmatiek: Wat zijn de gebruiksregels van de taal (je praat anders tegen vrienden
dan tegen je docent).
Gesproken talen (kenmerken):
- Menselijk communicatiemiddel, interactie
- Natuurlijk ontstaan
- Over alles communiceren
- Ook los van hier en nu
- Conventioneel
, - Arbitrair
- Opgebouwd uit bouwstenen
Spraakklanken (betekenisloos) (fonemen)
Morfemen
Woorden
- Lexicon = woordenschat
- Grammatica (fonologie, morfologie, syntaxis)
- Zelfstandig, niet afgeleid van een andere taal
- Wordt als moedertaal verworven en doorgegeven
- Voortdurende ontwikkeling en verandering
Conventioneel en arbitrair
- Conventioneel: Er zijn stilzwijgende afspraken gegroeid over de betekenis van
woorden.
- Arbitrair: Er is geen relatie tussen de vorm en betekenis van een woord (willekeurig).
- Uitzondering: Onomatopee: Wel een relatie tussen vorm en betekenis
(koekoek/sissen).
Gebarentalen (kenmerken):
- Ook een menselijk communicatiemiddel, gebruikt in interactie
- Ook natuurlijk ontstaan, in gemeenschappen van doven, vanuit de behoefte om te
communiceren (bijv. in steden en rond dovenscholen)
- Ook over alles communiceren (wel soms nog een beperkt lexicon, om historische
redenen)
- Ook los van hier en nu
- Ook opgebouwd uit bouwstenen- bouwstenen van gebaren (betekenisloos)
(fonemen)- morfemen- gebaren
- Ook conventioneel
- Ook een lexicon = gebarenschat
- Ook een grammatica (fonologie, morfologie, syntaxis)
- Ook zelfstandig, niet afgeleid van een andere taal, ook niet van het Nederlands
- Wordt ook als moedertaal verworven en doorgegeven
- Ook voortdurende ontwikkeling en verandering
- Niet arbitrair want arbitrair én iconisch!
,Lexicon van gebarentalen
Arbitraire gebaren
- Er is geen relatie tussen de vorm van een gebaar en de betekenis (OOK, GROENM
WONEN, VERRADEN).
Iconische gebaren
- Er is wel een betekenis tussen de vorm van een gebaar en de betekenis (ETEN,
DRINKEN, POES, MELK DROMEN). [30% van het lexicon]
Modaliteit
- Het kanaal waarin een taal gebruikt wordt.
productie perceptie
Gesproken talen: Oraal Auditief
Gebarentalen: Manueel Visueel
Ook wel de verschijningsvorm van een taal
Mogelijke verschillen als gevolg van modaliteit
- Iconiciteit van gebarentalen
- Simultaneïteit
In gebarentalen vaak meer dingen gelijktijdig uitdrukken (bijv. vragend,
ontkennend).
Een gebaar kost gemiddeld meer tijd.
Maar door simultaneïteit is het tempo van informatie-overdracht toch
hetzelfde als in gesproken talen.
Simultaneïteit
Voorbeelden in gebarentalen: Veel
- Nee schudden (ontkenning)
- Ja knikken (bevestiging)
- Vragende mimiek (vragen)
Bijv. Twee handen verschillend gebruiken.
Voorbeelden in gesproken talen: Weinig
- Intonatie?
- Toontalen
, Gebarensysteem
- Weergave van een gesproken taal d.m.v. gebaren.
- Nederlands (bijv.) spreken en tegelijkertijd ondersteunen met gebaren.
- Vooral gebruikt in het contact tussen doven en horenden en in het onderwijs aan
dove kinderen.
Doelstellingen gebarensysteem in het onderwijs:
- Verbetering van de communicatie (na oraal).
- Betere verwerving van de gesproken taal (lezen/schrijven).
Gebarensysteem in het onderwijs:
- Communicatie wel verbeterd;
Verwerving van een gesproken taal (lezen/schrijven niet).
1980-2004: Tweetalig onderwijs
Vanaf 2004: Tweetalig/ééntalig onderwijs.
Heden: Slechts een paar scholen gebruiken tweetalig onderwijs, meeste scholen gebruiken
NmG/ééntalig onderwijs.
Geen talen:
- Niet natuurlijk ontstaan
- Geen zelfstandige taal, maar afgeleid, weergave van een andere taal
- Geen eigen lexicon en grammatica
Soorten gebarensystemen
- Vrije systemen (NmG)
Spreken en waar mogelijk ondersteunen met een gebaar.
Vooral bedoeld voor de communicatie doof-horend.
- Strikte systemen
Elk woord en zelfs deel van een woord ondersteunen met een gebaar.
Vooral bedoeld voor onderwijs in de gesproken taal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nickay. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
