Staatsrecht alles
Inhoudsopgave
Beginselen van de Belgische staatsinrichting.........................................................................................3
Het ontstaan van België......................................................................................................................3
België is een grondwettelijke monarchie............................................................................................3
België is een rechtsstaat.....................................................................................................................4
België is een representatieve en parlementaire democratie (examen)..............................................5
België is een federale staat.................................................................................................................5
België is en verzorgingsstaat..................................................................................................................6
De organisatie en bevoegdheden van de federale staat........................................................................7
De wetgevende macht........................................................................................................................7
De samenstelling van de wetgevende macht.................................................................................7
De kamer van volksvertegenwoordigers= groen (nationaal niveau)...............................................7
Samenstelling van de senaat (rood)...............................................................................................9
De bevoegdheden van de wetgevende macht.................................................................................11
Maken van wetten........................................................................................................................11
Goedkeuren internationale verdragen.........................................................................................13
De controle op de federale regering.............................................................................................13
Recht om parlementaire onderzoekscommissie op te richten.....................................................14
De wetgevende macht..........................................................................................................................14
De werkwijze van de wetgevende macht.........................................................................................14
De werkwijze van de wetgever als grondwetgevende macht...........................................................15
Het statuut van de parlementsleden................................................................................................15
Uitvoerende macht (federaal niveau)...................................................................................................16
De samenstelling van de uitvoerende macht...................................................................................16
De werkwijze van de uitvoerende macht.........................................................................................18
Koninklijk besluit...........................................................................................................................18
Ministerieel besluit.......................................................................................................................18
De gemeenschappen en de gewesten : de deelstaten.........................................................................18
3 gemeenschappen en 3 gewesten..................................................................................................18
Gemeenschappen cultuur en welzijn............................................................................................18
Gewesten economie.....................................................................................................................19
Bevoegdheden op federaal niveau...................................................................................................20
Het intermediaire en lokale bestuursniveau........................................................................................20
, De gemeenten..................................................................................................................................20
Algemene bevoegdheidsomschrijving..........................................................................................20
De gemeenteraad (wetgevende macht).......................................................................................21
De burgemeester..........................................................................................................................22
Het college van burgemeester en schepen (uitvoerende macht).................................................23
De provincies....................................................................................................................................23
Algemene bevoegdheidsomschrijving..............................................................................................23
De provincieraad (wetgevende macht).........................................................................................24
De provinciegouverneur...............................................................................................................24
De deputatie (uitvoerende macht)...............................................................................................25
Intergemeentelijke (tussen gemeentes) samenwerking...................................................................25
Verkiezingen: enkele wist-je-datjes..................................................................................................26
De rechtsbescherming tegen de overheid (de rechtelijke macht)........................................................26
Samenstelling van de rechtelijke macht...........................................................................................26
Vier soorten hoven en rechtbanken.............................................................................................26
De rechtsgebieden van de hoven en rechtbanken.......................................................................28
De samenstelling van de hoven en rechtbanken..........................................................................28
Het openbaar ministerie(==parket== procureur): de staande magistratuur................................28
De bevoegdheden van de rechtelijke macht....................................................................................29
Algemene omschrijving................................................................................................................29
Bevoegdheden van de verschillende hoven en rechtbanken.......................................................29
De bevoegdheden van de raad van state.....................................................................................30
De bevoegdheden van het grondwettelijk hof.................................................................................31
Algemeen......................................................................................................................................31
Bevoegdheden om een wet, een decreet of een ordonnantie te vernietigen en te schorsen......32
Bevoegdheid om kennis te nemen van prejudiciële vragen.........................................................33
De werkwijze van de rechtelijke macht............................................................................................34
Openbaarheid van de uitspraak....................................................................................................34
Motivering van de uitspraak.........................................................................................................34
Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter..................................................................34
Uitspraak binnen een redelijke termijn........................................................................................34
Het verbod van rechtsweigering...................................................................................................34
Het beginsel van de tegenspraak..................................................................................................34
De jury in het hof van assisen (zie strafrecht)...................................................................................34
Rechtsbescherming tegen de overheid (de rechterlijke macht).......................................................34
Statuut van de rechterlijk macht (de zittende magistratuur)........................................................34
, De onafzetbaarheid en de overplaatsing van rechters.................................................................34
Strafrechtelijk statuut van rechters..............................................................................................35
Les 1.1 staatsrecht
Politieke Belgische ACTUA!!!!!, partijen met meerderheid en voorzitters.
Federaal= België in zijn geheel nationaal.
België = gedwongen huwelijk: Vlaanderen en Wallonië zijn historisch verbonden.
Beginselen van de Belgische staatsinrichting
Het ontstaan van België
Van 1815 tot 1830: verenigd koninkrijk der Nederlanden niet België .
o Grondgebied huidig België en Nederland.
o Hoofd= koning Willem I
De stomme van Portici opgevoerd in Brussel (opera over: Napolitanen die vechten tegen de
Spaanse bezetter)
o De toeschouwers konden zich in het verhaal vinden, wij werden bezet door de
Nederlanders.
De Belgische omwenteling == opstand tegen de Nederlandse bezetter in België.
1830: 2 Belgische politieke stromingen: de liberalen (Franstaligen, rijken, fabriekseigenaars)
en de katholieken (Vlamingen, armen).
1830: liberalen en katholieken werkten samen tegen de Nederlanden.
o Willem I had het Nederlands ingevoerd als officieel taal Franse ontevredenheid
o Willem I had protestants ingevoerd als officiële godsdienst Vlaamse
ontevredenheid (katholiek)
aanleiding Belgische onafhankelijkheid.
Nationaal congres (voorloper van het parlement).
o Moest beslissingen nemen: VB: monarchie of republiek
o De Belgische grondwet in het leven geroepen.
België is een grondwettelijke monarchie
Grondwet= hoofdlijnen van de staatsstructuur.
Wetgeving : 1. de internationale verdragen
o 2. Belgische wetgeving
1. Grondwet (niet afwijken) afdwingbaar (sancties indien de wet niet
wordt nageleefd), niet zomaar te wijzigen. Strenge procedureregels.
België = monarchie= koninkrijk
Verschil monarchie/republiek= koning (erfopvolging) en president (verkozen).
Gevolg= president wordt niet herkozen als mensen ontevreden zijn, een koning kan niet
afgezet worden.
Eerste Belgische koning= Leopold I (Duitse prins) van Saksen Coburg Gotha
, Duitse prins ruzie met Frankrijk en Nederland, Duitse prins had huwelijksbanden met Engeland.
Nu Filip van België.
Persoonlijke en grondwettelijke Statuut koning:
Erfelijkheid, vroeger enkel een man koning, maar na de grondwet wijziging konden ook
vrouwen koningin worden.
Absoluut onschendbaar en absoluut onverantwoordelijk. nooit uitzonderingen.
o ‘Ik ben de koning en de koning kan nooit iets fout doen’.
o 1. Op strafrechtelijk vlak kan de koning nooit vervolgt worden voor misdrijven.
Enkel de koning niet de echtgenoot, niet de kinderen.
o 2. Op burgerrechtelijk vlak is de koning onschendbaar.
VB: factuur loodgieter niet betaald, de loodgieter kan niet procederen tegen
de koning. De koning kan niet worden aangesproken.
Intendant= de houder(natuurlijke persoon) van de civiele lijst: een rekening
met geld erop van de belastingbetaler. De loodgieter zou kunnen procederen
tegen de intendant.
VB: Delphine Boël, kon niet procederen tegen de koning, kan niet verplicht
worden om een DNA staal af te staan. Na de troonafstand kon dat wel.
o 3. Op politiek vlak: bij wetten hebben we de handtekening van de koning en 1 of
meerdere ministers nodig= contra sign of tegentekening.
De koning mag nooit een politieke document alleen ondertekenen enkel
samen met een minister.
Colloque singulier (bijzonder overleg) eenieder die bij de koning op audiëntie gaat die heeft een
discretieplicht. Al wat de koning zegt mag niet naar buiten gebracht worden. Wat de koning in een
privégesprek zegt mag niet wereldkundig gemaakt worden. Een koning moet zich altijd politiek
neutraal opstellen de troon mag niet ontbloot worden.
België is een rechtsstaat
De trias-politicaleer De scheiding der machten: wetgevende macht, uitvoerende macht en de
rechterlijke macht. Van de Franse filosoof Montesquieu.
Eerste minister: Alexander De Croo van open VLD = hooft van de uitvoerende macht.
De koning komt terug bij de wetgevende en de uitvoerende macht.
In België werken de wetgevende macht en de uitvoerende macht samen.
De rechtelijke macht is absoluut onafhankelijk, absolute scheiding: geen instructies van de
wetgevende of uitvoerende macht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amelie2222. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,89. Je zit daarna nergens aan vast.