ORTHOPEDAGOGIEK
INHOUDSOPGAVE
Orthopedagogiek........................................................................................................................ 1
Inhoudsopgave ....................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 1 – Orthopedagogie en maatschappij ...................................................................... 5
1 Inleiding ............................................................................................................................... 5
2 Maatschappij, mensbeelden en zorg .................................................................................. 5
2.1 De vreemde andere ...................................................................................................... 5
2.2 Maatschappij en beeldvorming.................................................................................... 5
2.3 Mensbeelden en zorg ................................................................................................... 6
3 Verleden = heden ................................................................................................................ 7
3.1 De prehistorie: tijd van nomaden en jagers (… - 3500 v.Chr.) – niet kennen .............. 8
3.2 De oudheid: tijd van de Grieken, Romeinen en goden (3500 v.Chr. – 500 n.Chr.)...... 8
3.2.1 Leven en elimenatie in de oudheid ....................................................................... 8
3.2.2 Bedenkelijke zorg in de oudheid ......................................................................... 10
3.2.3 Van de oudheid naar vandaag............................................................................. 10
3.3 De middeleeuwen: tijd van monniken, ridders en gilden (500-1500) ....................... 11
3.3.1 Klooster- en stadsmuren in de middeleeuwen ................................................... 11
3.3.2 Middeleeuse zorg: devotie, bijgeloof en kwakzalverij ........................................ 12
3.3.3 Van de middeleeuwen naar vandaag .................................................................. 14
3.4 De nieuwe tijd: tijd van reformatie, ontdekkingsreizen en uitvindingen (1500 –
1800)................................................................................................................................. 14
3.4.1 Godsdiens versus wetenschap en kunst ............................................................. 15
3.4.2 Opsluiting ter bescherming van de samenleving ................................................ 17
3.4.3 Arbeid adelt: heropvoeding of uitbuiting? .......................................................... 18
3.4.4 Van de nieuwe tijd naar vandaag ........................................................................ 19
3.5 De verlichting: tijd van rationalisme, positivisme en sensualisme ............................ 19
3.5.1 DE franse en industriële revolutie, de burgerij en arbeiders .............................. 20
3.5.2 Volksonderwijs, brailleschrift en zorg voor krankzinnigen ................................. 21
3.5.3 Van de verlichting naar vandaag ......................................................................... 24
3.6 Tijd van militaire conflicten en vernietiging (1850-1945) .......................................... 25
3.6.1 Politiek, landbouw en wetenschap in crisis ........................................................ 25
3.6.2 Van pedagogisch pessimisme naar genadedood ................................................ 28
Pagina 1 van 97
, 3.6.3 Van de oorlogstijd naar vandaag......................................................................... 30
3.7 Tijd van de rehabilitatie, welvaart en verzorgingsstaat (1945-…).............................. 30
3.7.1 Wederopbouw, vooruitgang en welvaart ........................................................... 30
3.7.2 Van goedbedoelde segregatie naar vermaatschappelijking ............................... 31
Hoofdstuk 2 – Orthopedagogiek en wetenschap .................................................................... 36
1 Inleiding ............................................................................................................................. 36
2 Orthopedagogiek, What’s in a name?............................................................................... 36
2.1 Euh … iets met de voeten? ......................................................................................... 36
2.2 Orthopedagogics of orthopédagogie ......................................................................... 36
3 Relatie tussen theorie en praktijk: it’s complicated.......................................................... 37
3.1 Mens- en wereldbeelden ....................................................................................... 37
3.2 Van praktijkkennis naar praktijktheorie ................................................................ 37
3.3 Theoretische kennis ............................................................................................... 38
3.4 Van de praktijk naar de theorie en terug............................................................... 38
3.5 Bronnen van wetenschappelijke kennis ................................................................ 39
4 EEn wetenschapsdomein op eigen benen ........................................................................ 39
4.1 In de schoot van de wetenschappelijke orthopedagogiek ........................................ 39
4.2 De zoektocht naar het ‘ding’ van de orthopedagogiek .............................................. 40
4.3 Fundamenten van de orthopedagogiek ..................................................................... 41
4.3.1 De opvoeding van het afwijkende en gehandicapte kind ................................... 41
4.3.2 Opvoeding van kinderen met gedrags- en psychosociale problemen ................ 42
4.3.3 PReventie............................................................................................................. 42
4.4 Van bijzondere pedagogiek naar orthopedagogiek ................................................... 42
4.4.1 Van pedagogiek naar orthopedagogiek .............................................................. 43
4.4.2 Van focus op het kind naar focus op de context ................................................. 43
4.4.3 Van ‘wat heeft dit kind?’ naar ‘Wat vraagt dit kind?’ ......................................... 43
4.5 Methodenstrijd binnen de orthopedagogiek ............................................................. 44
4.6 Theoretische niveaus binnen de orthopedagogiek .................................................... 44
4.6.1 Bijzondere orthopedagogiek ............................................................................... 45
4.6.2 algemene orthopedagogiek ................................................................................ 45
4.6.3 Theoretische orthopedagogiek ........................................................................... 45
4.6.4 Beroepsethiek ..................................................................................................... 45
4.7 De orthopedagogiek verruimt ............................................................................... 45
Pagina 2 van 97
, 4.7.1 Van het orthopedagogische naar het ortho(ped)agogische ............................... 45
4.7.2 Van personen met een handicap naar personen in een handicapsituatie ......... 46
5 Grondleggers, wegbereiders en baanbrekers ................................................................... 46
5.1 De wegbereiders ........................................................................................................ 48
5.2 De grondleggers ......................................................................................................... 49
5.3 De positivistische stroming ........................................................................................ 49
5.4 De Duitse connectie ................................................................................................... 49
5.5 De integratieve orthopedagogiek .............................................................................. 49
5.6 de kritische stroming .................................................................................................. 49
6 De identiteit van de orthopedagogiek .............................................................................. 49
6.1 Een praktijkwetenschap ............................................................................................. 50
6.2 een dialooggestuurde wetenschap ............................................................................ 50
6.3 Een eclectische en integratieve wetenschap ............................................................. 50
6.4 een handelingswetenschap ........................................................................................ 51
6.5 Een reflectieve wetenschap ....................................................................................... 51
7 Orthopedagogiek in volle paradigma verschuiving ........................................................... 52
7.1 Paradigma Quoi? ........................................................................................................ 52
7.2 De eerste paradigma’s................................................................................................ 52
7.3 Orthopedagogiek in tijden van paradigmaverschuiving ............................................ 53
7.3.1 Tegenstrijdigheden en crisis binnen het traditionele paradigma ....................... 54
7.4 Impact op de zorg en orthopedagogische praktijk .................................................... 55
Hoofdstuk 3 – orthopedagogische instrumenten .................................................................... 57
1 inleiding: wat zijn orthopedagogische instrumenten ....................................................... 57
2 Instrumenten uit de vroege orthopedagogiek .................................................................. 57
2.1 PRoblematische opvoedingssituatie – bijdrage Ter Horst ......................................... 57
2.1.2 POS vandaag ........................................................................................................ 58
2.2 DE Dialogische grondvormen (Ter Horst)................................................................... 59
2.3 De orthopedagogische vraagstelling .......................................................................... 59
2.3.2 Orthopedagogische vraagstelling vandaag ......................................................... 61
2.4 Handelingsplanning (Kok)........................................................................................... 61
2.4.2 Handelingsplanning vandaag .................................................................................. 62
2.5 Gedragspoblemen Van alle tijden… ............................................................................... 62
2.5.2 gedragsproblemen vandaag – nieuwe autoriteit .................................................... 66
Pagina 3 van 97
, 2.6 Leerproblemen ............................................................................................................... 66
2.6.1 Bladergroen: uitgangspunten.................................................................................. 68
Therapeutische gemeenschap – bijdrage van BRoekaert ................................................ 69
Empowerment – Uitgewerk door Tine van REgenmortel ................................................ 72
inclusie .............................................................................................................................. 76
integratie .................................................................................................................. 76
De feiten-Quiz – niet kennen ................................................................................... 77
inclusie als ethisch project ....................................................................................... 78
Quality of life – Bijdrage van Bob Schalock ...................................................................... 79
Kwaliteit van zorg VS kwaliteit van leven:........................................................................ 82
Doorgedacht ..................................................................................................................... 84
Volwaardigg burgerschap & kwaliteit van bestaan – Bijdrage van Ad Van Gennep ....... 84
doorgedacht ................................................................................................................. 85
ondersteuningsmodel ...................................................................................................... 85
Doordenken .................................................................................................................. 86
Hoofdstuk 4 – Beroep en werkterrein ................................................................................. 87
1. Het beroep in zijn context ........................................................................................ 88
1.1 MAatschappij en mensbeeld .............................................................................. 88
1.2 Wetenschap en theorie ...................................................................................... 88
1.3 De orthopedagogische praktijk .......................................................................... 90
2. Het beroepsprofiel ................................................................................................... 91
2.1 Het beroepsspecifieke ........................................................................................ 92
2.2.2 Verantwoordelijkheidsethiek .......................................................................... 93
2.3 Te midden een spanningsveeld van tegenstellingen ......................................... 94
Hoofdstuk 5 – Zorgen voor morgen ......................................................................................... 96
1. Think global, act local; think local act global ................................................................ 96
2. Het morele gezag van het VN-verdrag ......................................................................... 96
Pagina 4 van 97
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnoniemOke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.