Artikel Subotnik: Giftedness
Giftedness (Hoogbegaafdheid): de manifestatie van prestaties die duidelijk aan de
bovenkant van de verdeling in een talentendomein liggen, zelfs in vergelijking met andere
hoogfunctionerende personen in dat domein.
- Kan gezien worden als een ontwikkelingskwestie in die zin dat in de beginstadia het
potentieel de belangrijkste variabele is; in latere stadia is de prestatie de maatstaf
voor hoogbegaafdheid; en bij volledig ontwikkelde talenten is uitmuntendheid de
basis waarop dit label wordt toegekend.
Het landschap van de huidige kennis over hoogbegaafdheid en hoogbegaafdenonderwijs
wordt onder de loep genomen. Reeks onderling samenhangende argumenten:
- Individuele bekwaamheden zijn kneedbaar, moeten doelbewust worden gecultiveerd
en zijn van belang
- De samenleving heeft een verantwoordelijkheid om de kansen voor
talentontwikkeling te bevorderen, maar ook de persoon zelf heeft een eigen
verantwoordelijkheid voor zijn groei/ontwikkeling
- Psychosociale variabelen zijn bepalend voor de succesvolle ontwikkeling van talent
- Uitstekende prestaties/uitmuntendheid zouden het hoofddoel van het onderwijs aan
hoogbegaafden moeten zijn
Zes perspectieven op hoogbegaafdheid:
1. Hoge intelligentie als generieke, aangeboren kwaliteit van een individu die moet
worden herkend en onthuld d.m.v. een soort cognitieve beoordeling van het IQ.
Wordt verondersteld dat hoogbegaafden over redeneercapaciteiten beschikken waar
ze iets aan hebben op alle academische gebieden, maar velen beweren dat er meer
nodig is dan intellectuele bekwaamheid.
2. Klinische perspectief: ook superieur in vrijwillig, emotioneel en sociaal functioneren.
Hoge intelligentie inherent geassocieerd met emotionele kwetsbaarheden: focus op
de problemen die het kind zou kunnen hebben. Men denkt dat hoogbegaafde
kinderen speciale programmering en ondersteuning nodig hebben.
3. Multidimensionaal: intelligentie + creativiteit + motivatie.
Psychologische kenmerken als doorzettingsvermogen, creativiteit en motivatie zijn
ook belangrijk voor creatieve productiviteit en moeten op school gestimuleerd
worden.
4. Hoogbegaafde studenten buiten het academisch domein opgeleid
5. Oefenen en kansen: focus op hoe je bepaalde vaardigheden kunt ontwikkelen. Focus
op oefenen, benadruk het belang van oefenen in de ontwikkeling van expertise.
Welke gelegenheden, speciale voordelige kans factoren zijn nodig.
6. Hoogbegaafdheid als een ontwikkelingsproces: niet alleen iets waarmee je geboren
bent, maar een ontwikkelingsproces waar iemand de potentie kan hebben maar
motivatie en oefening nodig heeft om het potentieel te ontwikkelen. Je begaafdheid
moet gemanifesteerd worden.
Kernpunten door het hele artikel heen:
, - Bekwaamheden zijn belangrijk, in het bijzonder bekwaamheden die verband houden
met specifieke domeinen van talent. Ze zijn kneedbaar en moeten gecultiveerd
worden.
- Talentdomeinen hebben ontwikkelingstrajecten die zelfs binnen domeinen variëren
wat betreft het begin, het hoogtepunt en het einde.
- In elk stadium van het proces van talentontwikkeling moet de gemeenschap kansen
bieden (ruim gedefinieerd als school, buurt, lokale en regionale gemeenschap, de
samenleving in het algemeen), en moet het getalenteerde individu die kansen
aanpakken en benutten.
- Psychosociale variabelen zijn bepalend voor de succesvolle ontwikkeling van talent.
- Prestaties, die wij typeren als een transcendente bijdrage aan een beter en mooier
maatschappelijk leven, is het beoogde resultaat van hoogbegaafdheidsonderwijs.
Bijdragers bij hoogbegaafdheid: voornamelijk domein-specifiek vermogen, creativiteit,
motivatie en mindset, taak toewijding, passie, interesse, gelegenheid en kans.
- Ability (vermogen):
- Algemene bekwaamheid is noodzakelijk maar niet voldoende om optimale
prestaties of creatieve productiviteit te verklaren. Het blijft een onderdeel van
talentontwikkeling, samen met domeinspecifieke vaardigheden,
psychosociale vaardigheden, motivatie en kansen.
- Abilities komen voort uit zowel genetische als omgevingscomponenten en zijn
ook veranderbaar.
- Creativiteit:
- Creativiteit is gerelateerd aan uitstekende prestaties
- Motivatie:
- Staat in het middelpunt van uitstekende prestaties. Het bepaalt het vermogen
van een individu om talent te vergaren, erop te reageren en er munt uit te
slaan.
- Intrinsieke motivatie: meedoen aan een taak om ervan te leren
- Extrinsieke motivatie: meedoen aan een taak voor externe factoren
(beloningen, praktische bruikbaarheid)
- Hooggeschoolden hebben vaak beiden.
- Prestatiemotivatie en taakgerichtheid vertalen bekwaamheid en potentieel in
uitstekende prestaties.
- Persoonlijkheid:
- Gerelateerd aan hoge prestaties en creatieve productiviteit.
- Ouders:
- Dragen bij aan prestaties van hun kinderen
- Interesse
- Passie
- Gelegenheid en kans:
- Uitzonderlijke prestaties hangen voor een groot deel af van de kans om
talenten die iemand heeft te ontwikkelen. Kans speelt een grote rol in het
bieden van gelegenheid voor talentontwikkeling.
, Giftedness definiëren
In artikel: Hoogbegaafdheid, is de manifestatie van prestaties die duidelijk aan de bovenkant
van de verdeling in een talentendomein liggen, zelfs in vergelijking met andere hoog
functionerende personen in dat domein.
- Weerspiegelt de waarden van de samenleving
- Komt typisch tot uiting in feitelijke resultaten, vooral op volwassen leeftijd
- Is domeinspecifiek
- Is het resultaat van een samenspel van biologische, pedagogische, psychologische
en psychosociale factoren
- Heeft niet alleen betrekking op het gewone, maar ook op het buitengewone
Schrijvers willen aantal punten benadrukken
- Aanleg is noodzakelijk voor hoogbegaafdheid, maar niet voldoende voor de
ontwikkeling van bijzonder talent
- Interesse en betrokkenheid bij een domein zijn essentieel om een hoogbegaafde
presteerder te worden en uitmuntendheid te bereiken
- De prestaties zijn ook afhankelijk van passend onderwijs of begeleiding van
psychosociale vaardigheden zoals doorzettingsvermogen en inspanning: vergt dus
een aanzienlijke tijdsinvestering
- In elk domein is het percentage begaafde volwassenen aanzienlijk kleiner dan het
percentage kinderen met begaafd potentieel
- De ontwikkelingsperioden waarin potentieel en uitmuntendheid worden herkend,
verschillen per domein
- De overgangen tussen stadia zijn grotendeels een functie van ontwikkelde
psychosociale vaardigheden
- De opkomst van nieuwe domeinen schept extra mogelijkheden voor de manifestatie
en ontwikkeling van talent en uitmuntendheid
A proposed talent-development mega-model
Methodologische uitdagingen van onderzoek naar hoogbegaafde populaties
Megamodel of talent development: een model dat de meest overtuigende componenten
van reeds bestaande modellen integreert en dat op alle domeinen kan worden toegepast
- Moet rekening houden met het moment waarop een domein voor het eerst zinvol tot
uitdrukking komt (bv. Kindertijd, adolescentie, volwassenheid)
- Moet rekening houden met de scherpzinnig heden of neigingen die kunnen dienen
als tekenen van potentieel talent (bv. Interesse in muziek)
Ontwerpprincipes van het megamodel of talent development:
- Algemene en bijzondere bekwaamheden zijn belangrijk en kunnen worden
ontwikkeld
- Domeinen van talent hebben verschillende ontwikkelingstrajecten
- Kansen aan jongeren moeten worden aangeboden en door hen worden
aangegrepen
- Psychosociale variabelen zijn bepalende factoren in de succesvolle ontwikkeling van
talent
- Een uitmuntendheid is het beoogde resultaat van hoogbegaafden onderwijs
Performers en Producers
