HC 3 - Forms of control September 9th
Bureaucracy, efficiency and forms of control
Literatuur:
- Kunda (1995)
- Marshev (2021)
- Monteiro & Adler (2022)
By the end of this lecture, you will...
... know about various forms of control
... authority based organizations
... efficiency driven solutions (and big data)
... surveillance as of form of control
Two main views are central for today:
Authority based organization
Efficiency driven solutions.
Control as power:
Social control verwijst naar maatschappelijke (societal), organisatorische (en politieke)
mechanismen of processen die individueel en groepsgedrag reguleren in een poging om
conformiteit en naleving van de regels van een bepaalde samenleving, staat of sociale groep te
bekomen - en in ons geval: een organisatie...
Forms of control:
- Harde dwang (Hard coercion) (formal control): regelgeving, sancties, de vinger
- Zachte dwang (Soft coercion) (informal control): socialisaties, normen en waarden.
The first theoretical angle to understand hard coercion is by Max Weber
Max Weber (1864 -1920):
“The Sociology of organizations begins with the work of the German sociologist Max Weber…”
(Handel, p.5)
"Het lot van onze tijd wordt gekenmerkt door rationalisering en intellectualisering en vooral door de ontgoocheling
van de wereld."
Hij wil de moderniteit begrijpen. Zijn visie op moderniteit is vandaag de dag nog steeds
zeer relevant, hoewel het wordt betwist. Voor hem gaat moderniteit over de
rationalisering van de wereld, het overstijgen of verlaten van bijgeloof en het idee dat
we vanuit een rationeel standpunt kunnen begrijpen wat er in de wereld gebeurt.
In de modernisering heeft rationaliteit aan belang gewonnen. Dat heeft gevolgen voor de manier
waarop hij autoriteit in de samenleving ziet.
22
, Rationalisation:
- Weber’s theorie is een bredere theorie van rationalisatie (legal systems, capitalism)
- Webers typologie van op autoritiet gebaseerde
organisaties Weber maakt onderscheid tussen:
Traditional forms – gebaseerd op sociaal precedent, ritueel, rechten. Ook gebaseerd op interne
loyaliteit en externe willekeur (arbitrariness). Bijvoorbeeld de maffia. Als je lid bent kun je
overleven en een goed leven hebben. Als je in hun buurt woont kun je een goed leven hebben
zolang je je aan hun regels houdt. Er is interne loyaliteit, maar gebaseerd op willekeur.
Charismatic forms -- gebaseerd op charismatische elementen. De kracht van de persoon (trait
theory, dominantie, narcisme) is essentieel voor deze vorm. Denk aan de charismatische leider. Er
zijn voor- en nadelen aan dit type organisatie: De persoon kan veel dingen gedaan krijgen,
tegenover de andere 'saaie' leider (geen risico's, niet in staat mensen te overtuigen). Tegelijkertijd
zie je een gevaar voor narcisme.
Modern rational-legal forms – er is een formele rationaliteit - aangeduid als bureaucratie - die
superieur is aan de charismatische en traditionele vormen. Bureaucratie is gebaseerd op controle
en rationele kennis.
Modern rational-legal systems and ‘formal rationality’
Bureaucratie is het uitoefenen van controle op basis van kennis. Het gaat om rationele juridische
hiërarchische macht: niet de leider is belangrijk, maar het bureau.
Een bureaucratische ambtenaar is persoonlijk vrij en wordt in de functie benoemd op basis
van gedrag (conduct).
De ambtenaar oefent de hem gedelegeerde bevoegdheid uit volgens onpersoonlijke regels.
Er zijn gezagsdragers in de bureaucratie, maar zij houden zich ook aan de regels en
voorschriften. Zij maken deel uit van deze regels en normen.
Voor Weber is dit superieur aan de andere twee. De regels van het bureau zijn expliciet en
opgeschreven, en iedereen moet zich aan diezelfde regels houden.
Voor ons is het van belang de verschillende vormen van controle te begrijpen die ten
grondslag liggen van de organisatie.
The legacy of Max Weber for Organizational Theory
- Niet efficiëntie, maar rationaliteit als centraal element.
- Hij was geïnteresseerd in sociale theorie en het ideaaltype: (doordachte) constructie van
een hypothetisch concept.
- Organisatievormen, bedoelde en onbedoelde gevolgen.
Voor Weber gaat het er niet om of de organisatie efficiënt is. Niet zozeer een theorie die je helpt te
begrijpen hoe je een organisatie zo kunt vormgeven dat deze efficiënt wordt. Hij was een van de
eersten die onze ideaaltypische kijk op organisaties vormgaven (je kan expliciet de kenmerken van
een typische organisatie opschrijven.
23
