Minor blok 1: Diabetes &
Cardiovascular disease
Maandag 5 september 2022
Week I: Classification, pathophysiology and type 2 diabetes
Classification of diabetes:
Samenvatting college:
De term diabetes mellitus beschrijft verschillende ziekten van een abnormaal koolhydraatmetabolisme die
worden gekenmerkt door hyperglykemie. Het wordt geassocieerd met een relatieve of absolute verslechtering
van de insulinesecretie, samen met een verschillende mate van perifere resistentie tegen de werking van
insuline. Diabetes Mellitus type 2 is verantwoordelijk voor meer dan 90% van de gevallen van diabetes in
Europa, Diabetes Mellitus type 1 is goed voor nog eens 5 tot 10%, en de rest heeft andere oorzaken. Nieuwe
informatie heeft geleid tot een beter begrip van genetische defecten die verband houden met diabetes.
Monogene oorzaken van Diabetes type 2 vertegenwoordigen slechts een klein deel van de gevallen, en
algemeen overgeërfde polymorfismen dragen individueel slechts in geringe mate bij aan het risico op of
bescherming tegen diabetes. Het grootste deel van het genetische risico voor Diabetes type 2 is het gevolg van
complexe polygene risicofactoren.
Aantekeningen college:
De diagnose Diabetes Mellitus kan met behulp van een aantal tests gesteld worden:
- Glucose meten nuchter/niet nuchter
Veneus plasma nuchter Veneus plasma niet nuchter
Normaal <6,1 mmol/L <7,8 mmol/L
Diabetes Mellitus >7,0 mmol/L >11,1 mmol/L
De waarden die tussen normaal en Diabetes Mellitus inliggen,
vormen een voorstadium voor Diabetes Mellitus.
- OGTT = Orale Glucose Tolerantie Test
Deze test wordt niet vaak meer gebruikt, omdat deze test voor
patiënten niet prettig is, hij komt echter nog wel veel voor in de
literatuur. De test wordt voornamelijk nog tijdens de
zwangerschap gebruikt.
- HbA1c
In de test wordt het percentage geglyceerd hemoglobine in bloed
bepaald. Glycering is het gevolg van glucosebinding, het
zuurstoftransporteiwit in de rode bloedcellen. Is glucose eenmaal gebonden dan laat het niet meer
los. Deze verbinding wordt hemoglobine A1c (HbA1c) genoemd. De mate van glucosebinding hangt af
van de hoeveelheid glucose in het bloed. Als een diabetespatiënt de bloedsuikerspiegel niet goed
onder controle heeft, is de bloedglucosewaarde gemiddeld hoog, waardoor ook de HbA1c waarde
hoog is. HbA1c biedt een betrouwbaarder bloedglucosebeeld dan een glucosemeting, omdat het
gehalte HbA1c niet wordt beïnvloed door actuele veranderingen in dieet of medicatie. De levensduur
van rode bloedcellen (en dus ook hemoglobine) is 2 tot 3 maanden waardoor de HbA1c-waarde een
indruk geeft van de gemiddelde glucosewaarde over de laatste paar maanden. Deze test is duurder
dan een glucose-tolerantie test, maar is veel betrouwbaarder, omdat het de glucose over een periode
van drie maanden meet.
Definitie diagnose diabetes:
- Nuchtere meting (in laboratorium)
o 2x nuchter glucose >7,0 mmol/L
- Willekeurige glucose (in laboratorium)
o >11,1 mmol/L met klachten
- HbA1c is ook mogelijk
, o >6,5% (48mmol/mol)
Classificatie:
Diabetes Mellitus type 1 vs. type 2:
Type 1 Type 2
Leeftijd bij aanvang van de Piek puberteit, snel, serieus Meestal boven de 40 jaar,
symptomen langzaam, weinig klachten
Familiegeschiedenis met diabetes Ja Vaak
Overgewicht/obesitas Nee Ja
Insuline Noodzakelijk Orale medicatie, soms insuline
Ketoacidose Ja Nee
Antilichamen Aanwezig Afwezig
Diabetes Mellitus type 1:
Eerst treedt er insuline resistentie op, dit wordt gecompenseerd door hogere insuline-aanmaak. Na een tijd
(jaren) put de pancreas uit, waardoor de insuline-aanmaak afneemt. Hierdoor stijgt de glucose-waarde in het
bloed.
Meestal treedt dit type diabetes op bij kinderen. Het is een auto-immuunziekte, het ziektebeloop begint
meestal tussen 5 en 20 jaar. Patiënten met diabetes type 1 hebben last van gewichtsverlies, omdat zij de
glucose niet kunnen opslaan. De klachten zijn meestal heftig en bestaan naast gewichtsverlies uit:
- Polydipsie
- Polyurie
- Lethargisch
- Soms ketoacidose
Patiënten zijn volledig afhankelijk van insuline. Patiënten hebben een hoger risico op andere auto-
immuunziekten.
Diabetes Mellitus type 2:
Dit type diabetes treedt voornamelijk op bij mensen met overgewicht, vaak zijn patiënten ook ouder dan bij
diabetes type 1.
Patiënten zijn niet per definitie afhankelijk van insuline, er kan ook gebruik gemaakt worden van orale
medicatie.
De symptomen van Diabetes Mellitus type 2 zijn:
- Vaak zijn er geen symptomen of is er alleen sprake van obesitas
- Soms: polyurie, polydipsie en verslechterd zicht
Gestational Diabetes Mellitus (GDM):
MODY (= Maturity Onset Diabetes of the Young) is de meest voorkomende vorm van monogenetische diabetes,
zorgt voor 2 tot 5 procent van de diabetes gevallen.
- Niet insuline afhankelijk
- Diagnose wordt op een jonge leeftijd gesteld (<25 jaar)
- Autosomaal dominante overerving
- Gebrek aan auto-antilichamen
80% van de gevallen is een verkeerde diagnose, het blijkt dan later toch Diabetes Mellitus type 1 of 2 te zijn
Er zijn verschillende types MODY: Type 2 en 3 komen het meeste voor.
Type 2 MODY diabetes:
Glucose komt in de beta-cel, insuline komt uit deze beta-cel. Als er een vertraging optreedt bij de omzetting
van glucose in glucose-d-fosfaat, wordt er ook minder insuline buiten de betacel gebracht. Deze type diabetes
is goed te behandelen met een SU-derivaat (gliclazide).
Kenmerken van MODY:
- Jonge patiënt
- Geen ketoacidose
- Insuline is niet cruciaal
- Normale BMI
- Geen antilichamen
,- Familiegeschiedenis
, Maandag 5 september 2022
Week I: Classification, pathophysiology and type 2 diabetes
The epidemiology and pathogenesis of type 1 diabetes:
Samenvatting college:
Diabetes Mellitus type 1 is het gevolg van auto-immuunvernietiging van de insulineproducerende beta-cellen in
de eilandjes van Langerhans. Dit proces vindt plaats bij genetisch gevoelige personen, het wordt waarschijnlijk
veroorzaakt door een of meer omgevingsfactoren en verloopt gewoonlijk gedurende vele maanden of jaren
waarin de persoon asymptomatisch is. Deze lange latente periode is een weerspiegeling van het grote aantal
functionerende beta-cellen dat verloren moet gaan voordat er hyperglycemie optreedt. Interventies om beta-
cellen te behouden zijn getest en er zijn verschillende methoden beoordeeld om de klinische ziektebeheersing
te verbeteren. Er bestaan echter nog steeds grote hiaten in ons begrip van diabetes type 1 en in ons vermogen
om klinische zorg te standaardiseren en ziektegerelateerde complicaties en lasten te verminderen.
Aantekeningen college:
Bij de diagnose van diabetes type 1 treedt er een verlies van 20 levensjaren op. Het weegt zwaar op de psyche
van mensen, omdat je het nooit eens uit kan zetten je moet er altijd over nadenken.
Pathogenese diabetes type 1:
Diabetes Mellitus type 1 is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door de T-cel-gemedieerde
vernietiging van insulineproducerende beta-cellen in de eilandjes van Langerhans in de pancreas. Het komt
over het algemeen voor bij genetisch gevoelige personen en genetica speelt een belangrijke rol bij de
ontwikkeling van auto-immuniteit van de eilandjes van Langerhans. Bovendien zijn deze processen heterogeen
tussen individuen.
Het immuunsysteem valt de pancreas aan, voor geen reden. Het lijkt erop dat de betacel iets triggert in het
immuunsysteem. Als de ontwikkeling van beta-cellen op een plek in de ontwikkeling verstoord wordt kan er
diabetes type 1 optreden.
Als er iets mis is met de HLA-genen is de kans groter dat iemand diabetes type 1 heeft.
Complicaties diabetes type 1:
- Cardiovasculaire ziekte
- Dementie (vasculair)
- Retinopathie
- Nierfalen
- Nefropathie
- Neuropathie
Take home messages:
- De incidentie van diabetes type 1 stijgt
- Met insuline kunnen we de symptomen bestrijden, het is geen oplossing.
- Diabetes Mellitus type 1 is waarschijnlijk een heterogene ziekte
- Om Diabetes Mellitus type 1 te behandelen en te voorkomen, moeten we het beter leren begrijpen
