Hierbij een samenvatting van Geschiedenis over hoofdstuk 10: De tijd van televisie en computer. Het is stof van havo 5 en het is een samenvatting van 6 paragrafen. Het komt uit het boek: Geschiedenis Werkplaats van Noordhoff.
10.1 Dekolonisatie
K.A: de dekolonisatie die een eind maakt aan de westerse hegemonie in de wereld.
Juni 1945 verloor Conservatieve partij Winston Churchill verkiezingen. Sociaaldemocraten
wonnen. Churchill tegen Gandhi, Attlee voor. GB verzwakt door oorlog -> kon India niet
beheersen. VS drong aan op dekolonisatie. Moslimleider Jinnah eiste Brits-Indië in 2 staten :
India en Pakistan. Geweld tussen hindoes en moslims. Attlee stuurt Mountbatten om
dekolonisatie te regelen -> concludeert dat onafhankelijk Pakistan onvermijdelijk was. 15
augustus 1947 soevereiniteit aan India en Pakistan. Door etnisch en religieus geweld half
miljoen doden. India seculiere staat.
GB liet daarna bijna alle Aziatische kolonies onafhankelijk worden. Ook rest Azië eind aan
hegemonie (overwicht). Keizerrijk China 1922 republiek. 1945-49 leiding Mao Zedong ->
westerlingen land uit tot 1976. Nl wilde Indonesië 1945 niet opgeven -> machtspositie door
Japanse bezetting verslechterd. 17 augustus 1945 Soekarno riep republiek Indonesië.
Indonesische afhankelijkheidsoorlog 1945-49 -> verzetten tegen Britse leger, daarna
Nederlandse leger. Eind 1946 afspraken over geleidelijke dekolonisatie en samenwerking,
maar ging niet door.
Juni 1947 Nederlandse leger militaire operatie Java en Sumatra -> politionele actie.
Nederlandse soldaten doelwit guerrillastrijders -> Nl reageerde met geweld. Eind 1948
tweede militaire operatie-> Soekarno gevangen. VS en Veiligheidsraad dwingen Nl om
Indonesië af te staan. 27 december 1949 soevereiniteitsoverdracht. Jaren daarna conflict
over Nieuw-Guinea -> gevolgen voor Nederlanders in Indonesië. 1957 Nederlandse
bedrijven bezet en genationaliseerd -> Nl vertrekken. 1962 VS dwingt Nl om Nieuw-Guinea
af te staan. Frankrijk weigerde ook na 1945 -> Vietnam na vertrek Japanners onafhankelijk
uitgeroepen. Vietnamese leider was communistisch -> Frankrijk kreeg steun VS bij pogingen
om macht te heroveren. Na 1949 Vietnamese communisten steun China. Na militaire
nederlaag 1954 verlaten Fransen Vietnam.
Frankrijk erkende onafhankelijk Syrië en Libanon 1946. In interbellum geweld tussen
Arabische Palestijnen en Joodse immigranten: zionisten, aanhangers joodse nationalisme.
Vanaf 1945 overlevenden Holocaust naar Palestina -> geweld nam toe -> Britten verlaten
Palestina. 14 mei 1948 Ben Goerion roept staat Isral uit -> Arabische buurlanden vallen aan -
> Israëli’s hebben toch Palestina bezet. In Egypte nationalisten in opstand tegen koning ->
1952 met staatsgreep einde monarchie. Leider Nasser bezet Suezkanaal 1956. Britten,
Fransen en Israëli’s vielen Egypte aan, maar VS steunde hen niet. Macht Britten afhankelijk
van Amerikaanse steun.
Na Suez gaven ze alle Afrikaanse koloniën op. 1960 al 70 koloniën afhankelijk. 1954
Algerijnse nationalisten in opstand -> koloniale oorlog -> 1962 Fransen geven op. Portugal
liet Angola en Mozambique pas in 1974 onafhankelijk worden. Zuid-Afrika en Zimbabwe ook
bloedige conflicten. In Zuid-Afrika 1994 algemene kiesrecht -> Mandela president. Suriname
in 1975 onafhankelijk.
10.2 De koude oorlog
K.A: de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
Tussen 1945 en 1949 liet Stalin in invloedssfeer communistische Staten naar Sovjet-
voorbeeld vestigen. Grenzen met westen dicht: midden in Europa IJzeren Gordijn. Stalin ook
buiten invloedssfeer communisten aan macht -> Truman wilt voorkomen -> economische en
militaire steun aan door Sovjet bedreigde landen. Onderdeel van containment (indamming)
, was economische hulp voor wederopbouw West en Zuid-Europa. Marshallhulp moest
Europeanen welvarender maken. 1945 geallieerden, Duitsland verdeeld. 1949 westerse
zones samengevoegd: Bondsrepubliek Duitsland. Sovjetzone: communistische duitse
Democratische Republiek (DDR). VS en westerse landen sloten militair bondgenootschap,
NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie). 1955 communistische landen militair
verbond: Warschaupact.
Oorzaak Koude Oorlog: VS en Sovjet 1945 sterker dan andere landen en waren
supermachten -> ideologische tegenstelling. Duitsland en Japan verwoest, Frankrijk en GB
uitgeput. Amerika: kapitalisme en democratie. Sovjet: communisme en voelde bedreigd door
Amerikaanse kracht. Koude oorlog leidde tot blokvorming: Oostblok (Sovjet-Unie) en
Westblok (VS).
1950 koude oorlog naar Azië. Korea na WW2 verdeeld. Communistische Noord-Korea viel
Zuid-Korea aan -> VS dreven hen terug. Na Stalins dood 1953 oorlog gestopt ->
wapenstilstand, geen vrede. 1965-73 VS tweede oorlog Azië. Door dominotheorie
Amerikanen in Vietnam vechten. Sovjet en China leveren wapens en economische steun
aan Noord-Vietnam. 58000 doden en communisten wonnen. VS bestreed communisme,
maar lukte niet altijd.
Spanningen koude oorlog omhoog na Stalins dood. 1949 Sovjet-Unie had atoombommen ->
wapenwedloop met betere kernwapens. Stalins opvolger Chroesjtsjov wilde vreedzame co-
existentie (naast elkaar bestaan). Hij wilde Kennedy intimideren door te dreigen Berlijn te
verwoesten maar viel niet aan. Stopte DDR-regering in 1961 uittocht door muur te bouwen.
1962 spanningen lopen hoger op. Cuba 1959 communist Castro. 1962 VS ontdekt
kernraketten op Cuba -> hij dreigde met kernoorlog. Brezjnev werd de nieuwe Sovjet-leider.
Periode van ontspanning. Supermachten bouwden intercontinentale raketten. 1970
kernwapens niet meer uitbreiden. Vanaf 1975 vijandigheid weer omhoog -> Sovjet bouwde
middellangeafstandsraketten -> NAVO 1979 doet zelfde -> angst voor nucleaire ramp.
Wantrouwen in VS.
Rond 1980 meer problemen Sovjet-Unie -> onvrede bevolking -> 1985 belooft Gorbatsjov
meer vrijheid en wapenwedloop beëindigen-> vernietiging middellangeafstandsraketten.
Oostblok viel uiteen en communisme niet voorbestaan. 1989 stonden communistische
regeringen in Oost-Europese landen macht af onder druk bevolking en ijzeren gordijn weg.
Na ‘val van de Berlijnse muur’ 9 november 1989 Duitse hereniging. 4 december Koude
Oorlog voorbij -> Gorbatsjov en Bush. 3 oktober 1990 DDR opgeheven: land ging op in
Bondsrepubliek. Problemen Sovjet-Unie steeds groter -> vrijheid Gorbatsjov leidde tot chaos
en verarming -> Sovjet-Unie viel uiteen in 15 onafhankelijk staten en eind 1990 opgeheven.
10.3 Welvaart en cultuur
K.A: de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 1960 aanleiding gaf tot ingrijpende
sociaal-culturele veranderingsprocessen.
1951 eerste tv-uitzending in Nl. Nederlandse regering had komst paar jaar tegengehouden,
want Drees was bang voor verleiding van kopen van luxeartikelen. 1970 bijna alle
huishoudens tv. In de tijd van televisie en computer kwam welvaart in westerse wereld.
1955-1973 ook koelkasten, stofzuigers etc. Werknemer kregen doorbetaalde vakantie ->
toerisme nam toe. In ‘gouden jaren’ 1948-73 groeiden West-Europese economieën hard ->
sterke loonstijgingen -> ontstaan consumptiemaatschappij in Nl.
1973 eind aan sterke economische groei -> massale werkloosheid, arbeiders ontslagen door
automatisering. Industriële samenleving werd postindustriële samenleving waar
dienstensector grootse economische sector is. Vanaf 1985 weer economische groei, vooral
1995-2001, door telefonie en internet. Door ontwikkeling ontstond informatiemaatschappij ->
essentieel in economie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BestesamenvattingenHavo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
