Het document bevat:
- aantekeningen van de kennisclips
- aantekeningen van de theorielessen
- belangrijke aspecten uit de artikelen behorend bij de stof
Sociologie
Sociaal werk theorieën
Voorbeeld geven – koppelen aan de theorie – definitie begrip – logisch gestructureerd antwoord
Lesweek 1; Hoe kunnen sociaal werkers emancipatie
van groepen in achtergestelde posities bevorderen?
Voorbereiding les 1
Sociologie
Hoe kunnen sociaal werkers emancipatie van groepen in achtergestelde posities bevorderen?
Kennis clip
Aanleiding voor emancipatie is vaak een gevoel van onrechtvaardigheid, een onzekere situatie of
angst. Als een groep ervaart dat zij een achtergestelde positie hebben.
Bij emancipatie gaat het om een sociale beweging en die streeft naar een verbetering van de
maatschappelijke positie van de desbetreffende groep. En die maatschappelijke positie of die
maatschappelijke uitgangssituatie wordt gespiegeld aan de dominante groep in de samenleving. Dus
die wordt als onrechtvaardig ervaren ten opzichte van een andere meer dominante groep.
Een emancipatie beweging kan ontstaan, als een minoriteit structurele achterstelling ervaart.
Bewustwording en afhankelijkheid – identiteit en conflict – de lange mars door de instituten
In elke fase zie je een conflict met de dominante groep maar ook binnen de minoriteit zelf.
Vragen
TIEN VRAGEN OVER RECHTVAARDIGHEID, CONFLICT EN EMANCIPATIE hulp voor bij de toets
1. Wanneer is er sprake van een emancipatiebeweging? Geef een voorbeeld van een
emancipatiebeweging.
Als een groep zich in een achtergestelde positie ervaart. Bijvoorbeeld mensen met een beperking die
hun situatie als onrechtvaardig beschouwen.
Wanneer de volgende twee elementen zich in combinatie voordoen:
- Het is een sociale beweging die streeft naar verbetering van de maatschappelijke positie van
de sociale categorie of groep die door deze beweging wordt vertegenwoordigd
- De maatschappelijke uitgangssituatie van de desbetreffende categorie wordt als
onrechtvaardig ten opzichte van de andere sociale categorieen of groepen ervaren.
Hoeksema 2016
2. Wat is het verschil tussen een sociale beweging en een emancipatiebeweging?
Een emancipatiebeweging is een bijzondere vorm van het bredere begrip ‘sociale beweging. Het
specifieke element is dat zij de uitgangssituatie van de categorieën van de bevolking die zij zegt te
vertegenwoordigen als onrechtvaardig ervaart. Zo kunnen de Nederlandse werkgevers via hun
werkgeverscentrale wel als een sociale beweging worden beschouwd, maar niet als een
emancipatiebeweging. De arbeidersbeweging was – zeker in de negentiende eeuw- wel een
emancipatiebeweging, met name omdat het verkrijgen van de rechten die in haar ogen ten onrechte
aan arbeiders werden onthouden een belangrijke doelstelling was. Hoeksema 2016
3. Wat is er veranderd in de geschiedenis van het denken over rechtvaardigheid?
, Elke periode heeft met zijn politieke/sociale stromingen een ander idee gehad van rechtvaardigheid
4. Wat is de hedendaagse invulling van het rechtvaardigheidsbegrip?
Een stapeling van rechtvaardigheidsbeginselen: historisch verworven rechten, formele gelijkheid
wordt gegarandeerd, het verdienstencriterium wordt via de economie in stand gehouden, aan het
behoeftecriterium wordt voldaan, aan het capaciteitscriterium wordt voldaan
5. Wat is een minoriteit?
Achtergestelde bevolkingsgroepen die maar beperkt beschikken over maatschappelijke invloed om
hun positie te verbeteren
6. Wat is marginalisering? Wat heeft dit met emancipatie te maken?
Het resultaat van het achterstelling op grond van verschillen in ‘verdiensten’ en ‘noodzakelijke
behoeften’ is dat de leden van de achtergestelde categorie duurzaam minder toegang hebben tot
bronnen van welvaart en behoeftebevrediging. Zij lopen het risico naar de marge van de samenleving
te worden gedrukt en worden belemmerd in hun persoonlijke ontplooiing. Dit proces wordt
aangeduid met marginalisering.
de afwezigheid van acculturatie waarbij leden van een niet-dominante groep zich nauwelijks
mengen met de dominante groep, maar ook weinig contact onderhouden met de andere leden
van de eigen groep
7. Hoe verloopt de ontwikkeling van emancipatiebewegingen? Leg de drie fases uit.
De eerste fase: bewustwording en afhankelijkheid
Emancipatiebeweging begint bij het moment dat representanten van de minoriteit hun situatie niet
langer als rechtvaardig ervaren. De uitgangssituatie begint haar legitimiteit en vanzelfsprekendheid
te verliezen. Het besef groeit dat er verandering in de situatie moet worden gebracht. De minoriteit
streeft naar gelijkberechting.
De tweede fase: identiteit en conflict
Een open conflict kan ontstaan wanneer de dominant weigert het streven naar gelijkberechting te
honoreren. In plaats van zich nog langer met dominante groepen te identificeren – of met andere
woorden: een dominante groep te beschouwen als referentiegroep – ziet de minoriteit deze nu als
een onderdrukkende categorie.
Identiteitsontwikkeling gaat door – vormen referentiekader
Kan ook conflict onderling: de een wil onderhandelen, de ander wil het ‘hard’ aanpakken
Conflict met dominante groep: dominante bezwijken onder de druk, spanningen mensen willen hun
positie niet zomaar afgeven
De derde fase: de lange mars door de instituten
Indien een beweging geen successen boekt maar zich evenmin laat wegdrukken, dan betekent dit
vaak dat ze in de publieke opinie een acceptabel alternatief is geworden. De beweging heeft dan
weliswaar geen machtspositie verworven, maar wordt onderdeel van het ‘normale’ politieke-
culturele spectrum. Zij komt daarmee in de derde ontwikkelingsfase; een middenweg tussen beide.
De middenweg kon niet eerder bewandeld worden, omdat de beweging noodzakelijkerwijs eerst
zowel de teleurstelling van de eerste fase als de identiteitsontwikkeling van de tweede fase moet
doormaken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lizlaans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
