Alles wat je nodig hebt om je examen geschiedenis te halen op het gebied van de koude oorlog! Mijn andere samenvattingen over de historische contexten zijn ook van deze kwaliteit, als je ze alle 4 gebruikt, kun je zo je examen halen! (net als ik ;-))
3.1 Blokvorming in Europa (1945-1955)
Sovjet-Unie is een totalitaire dictatuur waarin allee macht in handen is van
communistische partij, de economie wordt volledig door de staat gecontroleerd
en het individu heeft nauwelijks vrijheid. Staat tegenover Amerikaans systeem
van democratie, kapitalisme en individuele vrijheid. Roosevelt wilde
samenwerking na Tweede Wereldoorlog en richtte VN op. Europa werd verdeeld in
invloedssferen. Truman was echter wantrouwig jegens Stalin, dacht dat hij
communisme wilde verbreiden. Andersom ook, dacht dat Truman communisme
wilde uitschakelen. Juli 1945, Potsdam, Truman, Stalin en Churchill. Ze wilden
afspraken maken over een vredesregeling met Duitsland en over nieuwe
machtsverhoudingen in Europa. Maar daar kwam niets van terecht. Tijdens de
oorlog hadden de Amerikanen in het diepste geheim gewerkt aan een
superwapen: de atoombom. Tijdens de conferentie van Potsdam lieten ze een
eerste atoombom ontploffen in een woestijn in New Mexico. Om Stalin gewilliger
te maken vertelde Truman hem dat de VS een bom had getest met een
buitengewone vernietigingskracht. Stalin meende dat Truman hem hiermee wilde
intimideren.
Japan bood weerstand tegen Amerikaanse opmars. Truman besloot Japan met
atoombom tot overgave te dwingen. 6 augustus 1945 - Hiroshima. 9 augustus
1945 - Nagasaki. Japan capituleerde 15 augustus. Stalin zou VS helpen en viel
Japan aan. Het Rode Leger veroverde snel het noorden van Korea en lijfde enkele
Japanse eilanden in. Truman zag dit als bewijs dat Stalin het communisme wilde
verspreiden. Stalin geloofde dat de VS de bom had gegooid om hem bang te
maken en uit Azië zou blijven. Wantrouwen versterkte de behoefte van VS en
Sovjetunie om in Europa gebieden die ze strategisch belangrijk vonden, te
controleren. Vanaf 1945 vergrootten ze de greep op hun invloedssferen, waardoor
het wederzijdse vijandbeeld weer werd versterkt. Stalin bracht communisten aan
de macht in zijn buurlanden, die zich volksdemocratieën noemden maar in feite
totalitaire staten waren. 1947 - Truman zegt dat er sprake is van wereldwijde
strijd tussen vrijheid en onderdrukking. VS moest ‘vrije volken’ helpen tegen
communistisch dreiging = Trumandoctrine. Leidde tot containment-politiek,
politiek om het communisme overal in te dammen. Economische hulp belangrijk.
Juni 1947 - VS minister van BuZa presenteert Marshallplan. VS boden Europese
landen veel geld en goederen. Ze moesten daarvoor samenwerken en
Amerikaans toezicht accepteren. Stalin verbood Oost-Europese landen. De hulp
bracht Europese eenwording en welvaartsgroei op gang, en versterkte
blokvorming. Oostblok - Sovjetunie. Westen - VS. Scheidslijn liep dwars door
Duitsland. 1948 - Sovjetunie blokkeert West-Berlijn. VS gebruikt luchtbrug. Mei
1949 hief Stalin blokkade op. 2 weken later - Bondsrepubliek (West) / DDR (Oost).
1949 - NAVO. 1955- Warschaupact. Eind 1949 had ook Sovjetunie een atoombom
en werd China communistisch. Leidde tot een wapenwedloop. VS - Republikeinse
McCarthy maakt gebruik van angst om Democratische regering aan te vallen.
1950 - Hij beweert dat op het ministerie van BuZa honderden communisten
werken en dat de minister dat weet maar niets doet. Communistische infiltranten
hadden ervoor gezorgd dat Stalin de atoombom had en dat Amerika China had
, laten gaan. Er ontstond een heksenjacht op Amerikanen die werden verdacht van
communistische sympathieën. Veel mensen verloren onterecht hun baan.
3.2 Blokvorming in Azië en Afrika (1949-1975)
1 oktober 1949 - Mao Zeodong roept Volksrepubliek China uit = 2 e
communistische grootmacht. VS vreesde voor groot communistisch blok in Azië.
Truman vond dat alles gedaan moest worden om de expansie van het
communisme in Azië te stoppen, dmv containmentpolitiek. 25 juni 1950 - Koude
Oorlog leidt tot echte oorlog in Korea. In 1945 had de Sovjetunie daar het
noorden bezet en VS het zuiden. In 1948 haalden ze hun legers er weg nadat ze
elk in hun deel de macht hadden overgedragen aan een Koreaanse regering. NK
dictator Kim Il-Sung vroeg Stalin toestemming heel Korea te bevrijden. Stalin
weigerde, maar veranderde door overwinning Mao. Overmoedig dacht hij dat VS
niets zou doen aan verovering Zuid-Korea. Toen NK soldaten ZK in 1950
binnenvielen zagen de VS dat als onderdeel van communistisch plan om de
wereldheerschappij te veroveren. Haalden VN over om groot leger naar Korea te
sturen. Sovjetunie had dit kunnen stoppen met vetorecht, maar hij boycotte de
VN wegens weigering toelating communistisch China. Amerikanen leverden
meeste soldaten VN-leger, China hielp NK leger, Sovjet leverde wapens. 1953 -
wapenstilstand.
Na 2e wereldoorlog verloren Europese mogendheden snel kolonies in Azië, vooral
doordat VS en Sovjet dekolonisatie steunden. VS, zelf ontstaan uit opstand tegen
kolonialisme, zagen zichzelf als voorvechters van vrijheid en onafhankelijkheid.
Communisten zagen zich als de helpers van alle onderdrukte volkeren. Ze zagen
Amerikaanse pogingen om communisme tegen te houden als nieuwe vorm van
westers imperialisme. Ook machtspolitieke motieven: invloed krijgen in nieuwe
staten en voorkomen dat tegenstander macht kreeg. 1945 - communisten roepen
onafhankelijkheid uit in Vietnam. Doordat Frankrijk zich daar niet bij neerlegde,
brak er een koloniale oorlog uit. Na de Chinese revolutie gingen grootmachten
zich ermee bemoeien. China en Sovjet leverden wapens en economische steun
aan Vietnamese communisten. VS steunden Fransen tevergeefs. Eind 1953 -
Frankrijk wil weg uit Vietnam. Veldslag om frans fort bij Dien Bien Phu. 6 mei
1954 kregen communisten het in handen. Eisenhower introduceert
dominotheorie. Conferentie van Genève: VS dwingt af dat Vietnam wordt
verdeeld. In ZV begint een door communisten geleid guerrillaleger, de Vietcong,
in 1960 een opstand. NV stuurde guerrillastrijders en kreeg hulp van China en
Sovjetunie. Eisenhowers opvolger Kennedy hield vast aan dominotheorie en
stuurt militairen. Vietcong krijgt steeds meer land, Johnson voert geweld op met
als aanleiding incident in Golf van Tonkin. 1964 - NV schepen beschadigden een
VS oorlogsschip. Johnson noemt het bewijs van systematische agressie tegen VS.
Congres nam Tonkin-resolutie aan, waarbij Johnson onbeperkt geweld mocht
gebruiken. Hij zag af van invasie in NV vanwege verwachte oorlog met China,
maar wel bombardementen. Veel media-aandacht, waardoor Johnson steeds
meer kritiek kreeg. Vooral protestgeneratie, studenten die vreesden te moeten
vechten, demonstreerden massaal. Nixon voerde bombardementen verder op,
maar liet Kissinger ook onderhandelen. Nixon probeerde relaties met hun aan te
gaan en tegen elkaar uit te spelen. 1972 - Nixon bezoekt China, hopend dat Mao
NV onder druk zou zetten vrede te sluiten, wat gebeurde. ZV bleef bestaan en VS
ging weg. 1975 - NV valt ZV binnen en verovert binnen weken.
1956 - 1975: dekolonisatie in Afrika. Ook hier probeerden VS en Sovjet
invloedssferen te verbreiden. Andere Europese landen gaven kolonies op,
Portugal hield vast aan Angola. 1961 - twee onafhankelijkheidsbewegingen, MPLA
en FNLA, begonnen guerrilla-oorlog tegen Portugezen, en tegen elkaar. Werden
beide gesponsord, MPLA communist en FNLA anticommunist. Uit FNLA bestond in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabriellav. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,24. Je zit daarna nergens aan vast.
