Ecologie is de wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving wordt
bestudeerd. Ecologisch onderzoek vindt plaats op verschillende organisatieniveaus: van molecuul, cel
en organisme tot populatie, ecosysteem en uiteindelijk de gehele biosfeer
Een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voorplanten, heet
een populatie. Alle populaties in een bepaald gebied samen noem je een levensgemeenschap
Biotische factoren zijn invloeden afkomstig van de levende natuur
Abiotische factoren zijn invloeden van de levenloze natuur. De
abiotische factoren in een ecosysteem vormen samen de biotoop
Een ecosysteem is een min of meer begrensd gebied waarin een
wisselwerking plaatsvindt tussen verschillende biotische en abiotische
factoren (bv. duingebied, heideveld, aquarium)
Binnen een ecosysteem heeft elke soort zijn eigen habitat (het leefgebied van een organisme)
Abiotische factoren zijn van invloed op de soortensamenstelling : de verschillende soorten binnen
een gebied.
- Bodemgesteldheid
Zand: grote bodemdeeltjes, veel lucht en weinig water. Kan water niet goed
vasthouden
Klei: kleine bodemdeeltjes, weinig lucht en veel water. Kan water goed vasthouden
Humus: mengsel van organische en anorganische stoffen en micro-organismen
(reducenten). Humus verbetert de structuur van de bodem en gaat uitspoeling van
mineralen tegen
Andere factoren: o.a. pH (zuurgraad), grondwaterstand, gehalte aan mineralen
- Licht
Zonplanten groeien het best bij een hoge lichtintensiteit (bijv. in het open veld),
schaduwplanten bij een lage lichtintensiteit (bijv. op de bodem van een loofbos)
De daglengte heeft bij veel organismen invloed op het tijdstip van voortplanting (bijv.
bloemvorming bij planten, paring bij dieren)
In zeeën en oceanen dringt allen licht door in de bovenste lagen
- Water
Landplanten in een vochtig milieu hebben zwak ontwikkelde wortelstelsels, bladeren
met een dunne cuticula (waslaagje) en veel huidmondjes
Landplanten in een droog milieu hebben goed ontwikkelde wortelstelsel, balderen
met een dikke cuticula en weinig huidmondjes (speciaal aan de onderkant van de
bladeren)
- Temperatuur
De enzymactiviteit is afhankelijk van de temperatuur. Bij lage temperaturen is het
klein, bij hoge groot.
Elke soort heeft een eigen verspreidingsgebied (of areaal). Dat is het gebied waar een soort op aarde
voorkomt. Soorten met een grote tolerantie hebben een groot verspreidingsgebied
Tolerantie is het vermogen van organismen om schommelingen in een abiotische factor te verdragen
- Optimum de waarde van een abiotische factor die het gunstigst is voor het organisme
, - Beperkende factor abiotische factor die bepaalt hoeveel organismen van een soort in een
gebied kunnen overleven
Paragraaf 2 populaties
De relaties tussen organismen kunnen gericht zijn op concurrentie (competitie, strijd) of op
coöperatie (samenwerking). Bij concurrentie gaat het bijv. om voedsel, ruimte, een partner of licht.
De concurrentie tussen populaties is vaak minder sterk dan de concurrentie binnen populaties
Natuurlijke selectie: de organismen die het best zijn aangepast aan het milieu, hebben de grootste
overlevingskans. Bij sterke concurrentie is de selectiedruk hoog.
Door hoge selectiedruk kan de genetische variatie binnen een populatie dus kleiner worden. Als de
abiotische omstandigheden nu veranderen, is juist een grote genetische diversiteit gunstig voor een
populatie.
Symbiose is het langdurig samenleven van organismen van verschillende soorten
- Mutualisme beide organismen hebben voordeel
- Commensalisme het ene organisme heeft voordeel en het andere
geen voordeel en geen nadeel
- Parasitisme een organisme (parasiet) leeft op of in een organisme
van een andere soort (gastheer) en onttrekt er voedsel aan
De grootte van een populatie wordt weergegeven als het gemiddelde
aantal individuen per oppervlakte-eenheid (op het land) of per volume-
eenheid (in het water)
Factoren die van invloed zijn op de populatiegrootte:
- Predatie, parasitisme, ziekte, concurrentie
- Geboorte, sterfte en migratie (verplaatsing, verhuizing). Organisme kunnen van elders een
populatie binnentrekken (immigratie) of uit een populatie wegtrekken (emigratie)
- Factoren veroorzaakt door het klimaat of door de mens
Biologisch evenwicht is de situatie waarbij de populatiegrootte schommelt rond een bepaalde
waarde.
Een biologisch evenwicht wordt gehandhaafd door negatieve terugkoppeling. Als de populatie groter
wordt, nemen predatie, parasitisme en ziekten toe en neemt de hoeveelheid voedsel af. Hierdoor
krimpt de populatie weer.
Als de populatie kleiner wordt, nemen predatie, parasitisme en ziekten af en neemt de hoeveelheid
voedsel toe. Hierdoor groeit de populatie weer.
Inheems soorten die van nature in een gebied voorkomen
Uitheems soorten die van nature niet in een gebied voorkomt
Organisme dat als gevolg van menselijk handelen terechtkomen in een leefgebied waarin ze van
oorsprong niet thuishoren, worden exoten genoemd.
De draagkracht van een ecosysteem is de maximale populatiegrootte die over langere tijd in dat
ecosysteem kan worden gehandhaafd. Nat het instorten van een populatie kan zich een nieuw
biologisch evenwicht instellen, meestal met een lagere draagkracht
Paragraaf 3 ecosystemen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvanslooten1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,79. Je zit daarna nergens aan vast.