H1: Learning: definition, principles and theories
Leerdoelen
Uitleggen wat leren is en verschillende manieren
Verschillende types onderzoek dat psychologen hebben uitgevoerd om de basis van leren te onderzoeken
Verschillende theoretische perspectieven van leren die zijn ontstaan vanaf 1900
Principes en theorieen van leren vergelijken
Definitie van leren
Leren levert niet alleen een nieuwe skill op, maar ook waarden, normen, houdingen, meningen etc.
Leren: een lange termijn verandering in mentale representaties en assocciaties als gevolg van een ervaring
Persoon laat een nieuw soort gedrag zien (bijvoorbeeld voor het eerst zijn veters strikken)
Persoon laat gedrag vaker zien dan eerst (bijvoorbeeld beter samenwerken met anderen ipv. ruziemaken)
Persoon laat gedrag sneller zien (aftreksommen gaan makkelijker)
Persoon laat gedrag intensiever zien (dieper op een onderwerp ingaan)
Persoon reageert anders op een stimulus (huilen bij het zien van een hond na een incident met een hond)
Soorten onderzoek
Basic research: specifieke leerprocessen onderzoeken: strenge condities, veel meetmomenten, laboratorium
Applied research: onderzoek in meer realistische wereld: taken en omgeving (kwantitatieve en kwalitatieve data)
Leerprincipes en theorieën
Leerprincipes: beschrijven factoren die leren beinvloeden en de specifieke effecten van deze factoren
Bv. ‘reward’ principe: als je een beloning krijgt voor je gedrag, ontwikkelt dit gedrag zich sneller
Theorie: uitleg over de onderliggende mechanismen die bij leren betrokken zijn
Behaviorism: bestuderen van gedrag (input informatie, nieuw gedrag als uitkomst)
Cognitivism: naast bestuderen van gedrag, ook bestuderen van hersenen en cognitieve processen
Social learning theory: hoe mensen leren door anderen te observeren
Sociocultural theory: sociale interactie en cultuur spelen rol bij leren
Voordelen van theorieën
1. Samenvatting van veel onderzoeken en resultaten
2. Punten voor nieuw onderzoek
3. Beter beeld en begrip bij onderzoeksresultaten
4. Hulp bij ontwerpen van instructie en therapie strategieën om leren te bevorderen
Nadelen van theorieën
1. Geen enkele theorie beschrijft alles van alle onderzoeken
2. Het beinvloedt de nieuwe informatie die gepubliceerd wordt
H1: Learning: definition, principles and theories 1
, H3: behaviorism
Aannames behaviorisme
leerprincipes moeten gelijk van toepassing zijn op verschillende gedragingen en op een verscheidenheid aan diersoorten →
equipotentiality
Leerprocessen kunnen het meest objectief bekeken worden als de stimuli en responses onderzocht worden → S-R psychology
Interne processen hebben de neiging om weggelaten te worden in theoretische verklaringen (niet direct observeerbaar, dus
weglaten → black box)
Neobehaviorist → motivatie en sterkte van respons moeten meegenomen worden → kan gedrag pas begrijpen als je
cognitieve processen meeneemt
Leren bevat een gedragsverandering
Organismen zijn geboren als een ‘blank sheet’ → tabula rasa
Leren is voornamelijk resultaat van omgevingsgebeurtenissen → conditioning
Skinner: determinist → als we alle kennis hebben over vorig gedrag, kunnen we gedrag 100% accuraat voorspellen
Nuttigste theorieen blijken de kleinste te zijn → pasimony
Klassiek conditioneren
Neutral Stimulus: stimulus waar organisme niet op reageert (in
eerste instantie reageert hond niet op bel)
Unconditioned Stimulus: stimulus waar organisme
ongeconditioneerd op reageert (kwijlen bij het zien van vlees)
Conditioned stimulus: neutral stimulus wordt conditioned →
nu wel reactie (hond kwijlt bij het horen van bel)
Veelvoorkomende fenomenen bij klassiek conditioneren
Associative bias: sommige associaties worden sneller gemaakt (voedsel + misselijkheid eerder dan voedsel + lichtflits)
Belang van onvoorspelbaarheid: Pavlov dacht dat klassieke conditionering plaatsvindt als conditioned & unconditioned op
hetzelfde moment gepresenteerd worden → beter is om conditioned stimulus voor unconditioned stimulus te laten zien
Extinction: conditioned stimulus verdwijnt langzaam als unconditioned stimulus niet meer aangeboden wordt
Spontaan herstel: conditioned stimulus kan weer terugkeren
Generalisatie: als er op dezelfde manier op een andere stimulus wordt gereageerd als op conditioned stimulus
Stimulus discriminatie: ontstaat als 1 stimulus gepresenteerd wordt met unconditioned stimulus en 1 zonder (hond gaat stimuli uit
elkaar halen)
Hogere orde conditionering: neutral stimulus → conditioned stimulus → tweede neutral stimulus gekoppeld → conditioned
stimulus
Counterconditioning
Weghalen van een conditioned response
Nieuwe response moet niet hetzelfde zijn als vorige → kunnen niet op hetzelfde tijdstip uitgevoerd worden
H3: behaviorism 1
, Nieuwe response moet geidentificeerd worden (wil je blije respons, dan kan je bv. snoepjes aanbieden)
Nieuwe stimulus moet langzaam aangeboden worden (blije respons/angst weghalen: eerst snoepjes aanbieden, dan konijn
verweg zetten, konijn steeds dichterbij)
Operant conditioneren
Response gevolgd door positieve bekrachtiging wordt sterker en gaat zich herhalen
Reinforcer: stimulus of gebeurtenis die voorkomen van gedrag verhoogt
Transituational generality: een reinforcer heeft effect op verschillende gedragingen in verschillende situaties
Belangrijke voorwaarden operant conditioneren
Reinforcer moet na de response volgen (reinforcer die plaatsvindt voor response heeft weinig effect)
Reinforcer moet meteen volgen
Reinforcer moet afhankelijk zijn van response (reinforcer alleen als het verlangde gedrag plaatsvindt)
Vormen van reinforcer
Primary / secondary reinforcer:
Primary: voldoet aan ingebouwde (biologische) behoefte → voedsel, water, warmte, blij worden van lachen
Secondary: eerst neutraal, maar uiteindelijk gewaardeerd (klassieke conditionering, weten dat er een primaire behoefte hierdoor
vervuld kan worden) → goede cijfers, geld, lof
Positieve reinforcement: presentatie van stimulus na response
Materiaal: speelgoed, voedsel etc.
Sociaal: lach, aandacht, lof
Activiteit: deelnemen aan leuke activiteit
Token: bv muntjes, waarmee kind uiteindelijk iets kan kopen/verdienen
Positieve feedback
Intrinsiek: trots voelen na prestatie
Negatieve reinforcement: weghalen van een stimulus
Veelvoorkomende fenomenen bij klassiek conditioneren
Superstitious behavior: willekeurige reinforment versterkt de voorgaande response
Shaping: nieuw gedrag vormen → eerst getoonde gedrag richting goede gedrag belonen en in stapjes verder uitwerken
Chaining: eerst 1 response leren, dan 2, dan 3 etc. (tennis: eerst racket leren vasthouden, dan juiste houding, dan de bal raken)
Extinction: response vermindert omdat het niet leidt tot reinforcement
Schedules voor reinforcement:
Continue reinforcement snelste effect
H3: behaviorism 2
, Ratio Schedules; reinforcement pas na een aantal responses (fixed en variable)
Interval Schedules: reinforcement na bepaalde interval na laten zien response (fixed en variable)
Differential Schedules: reinforcement na specifiek aantal responses
Effecten stimuli
Antecedent stimuli/responses: verschillende responses in verschillende contexten
Cueing: stimuli toevoegen om te helpen herinneren aan goed gedrag (leerlingen mogen alleen lopen als ze stil kunnen zijn)
Setting events: gedrag beinvloeden (preschoolers interacteren meer met leeftijdsgenoten als er weinig speelgoed beschikbaar is)
Generalization: hetzelfde gedrag laten zien in dezelfde context (op school hand opsteken voor je iets zegt)
Avoidance learning
Avoidance learning: wegblijven van stimuli die niet aangenaam zijn (die pijn veroorzaken bv)
Active: opzettelijke respons om gebeurtenis te vermijden
Passive: niet op een bepaalde manier gedragen zodat gebeurtenis vermeden wordt (als je niet van feestjes houdt: feestjes
vermijden)
Punishment
Punishment: verlaagt frequentie gedrag
Type 1: presentatie (toevoegen) van stimulus (onvoldoende geven)
Type 2: weghalen van stimulus (schorsing, huisarest etc)
Effectieve vormen
Verbal reprimands
Restitution (kind breekt raam: moet betalen voor de schade)
Overcorrection: beter maken dan hoe het daarvoor was
Positive-practice: gedrag verbeteren door het opnieuw te doen
Time-out: naar de gang, niet meedoen met activiteit
In-school suspension: gescheiden van klasgenoten, geen interactie
Response cost: boete voor te hard rijden bv
Ineffectieve vormen
Fysieke straf
Mentale straf (veroorzaakt lager zelfbeeld etc)
Extra werk
Out-of-school suspension: van school gestuurd worden: nadeel voor verder academisch succes
Missing recess
H3: behaviorism 3
