III. Taalverwerving
Lange tijd ging men ervan uit dat het bij het leren van een taal ging om
imiteren. Taalverwerving is meer dan imiteren. Kinderen maken bepaalde fouten
die een bepaalde systematiek weerspiegelen.
Het denken over taalvormen (veronderstellen) gebeurt onbewust.
Chomsky, volgens hem bezitten kinderen een
aangeboren taalvermogen bevat de algemene principes waaraan elke taal
ter wereld voldoet.
Hierdoor wordt het brede scala aan taalregels dat mogelijk is ingeperkt. In de
loop van het taalverwervingsproces moeten kinderen uit de algemene principes
steeds de regels selecteren die van toepassing zijn voor de moedertaal.
Chomsky gaat hiervan uit omdat kinderen van jongs af aan al zo’n keuze kunnen
maken. Hadden zij dit taalvermogen niet, dan konden ze nooit in korte tijd en op
basis van een beperkt taalaanbod een taal eigen kunnen maken.
Kinderen stellen hypotheses op over hun moedertaal met behulp van het
aangeboren taalvermogen. Deze hypotheses worden getoetst door ze in de
praktijk uit te proberen. Indien nodig, worden deze bijgesteld.
Ouders kunnen de taalfouten verbeterd herhalen of uitbreiden en zo het goede
model aanreiken. Hierdoor kan het kind de hypothese bijstellen.
Bij imitatie staat eerder de taalomgeving die het kind een spiegel voorhoudt
centraal dan het kind zelf. Bij aangeboren taalvermogen ligt het accent juist op
het kind en op het taalvermogen. Hierdoor kan het kind zelf een systeem
ontdekken.
Een derde opvatting gaat uit van de aanwezigheid van het aangeboren
taalvermogen, maar vindt ook de taalomgeving van het kind van cruciaal
belang. Bij deze opvatting gaat het vooral om het taalaanbod dat tot het kind
wordt gericht en om de interactie tussen het kind en de omgeving.
Er wordt veel waarde gehecht aan de interactie tussen het kind en de
omgeving. Een aspect hiervan is ook het beurtgedrag: een kind heeft al kennis
gemaakt met principes van praten met elkaar voordat het zelf spreekt. In het
eerste jaar maakt een kind veel geluiden waar de omgeving op reageert en leert
het kind dat men ‘om de beurt’ communiceert.
Het taalaanbod wordt meestal afgestemd op het kind. Taal tegen kinderen
kenmerkt zich door korte zinnen, een aangepaste woordkeus, veel herhalingen,
een langzamer spreektempo, een hogere spreektoon en af en toe extra nadruk
op sommige woorden.
De taalverwerving begint wanneer een kind geboren wordt. De taalverwerving
wordt vaak in een aantal fasen ingedeeld.
1. voortalige periode periode voorafgaand aan de verschijning van het eerste
woord
, In het eerste jaar is er nog geen echte taal, maar zijn kinderen bezig om de
elementaire regels van communicatie te leren en om te experimenteren met
klanken en klankcombinaties. Ze begrijpen veel van wat er tegen hen gezegd
wordt.
2. brabbelen rond 8 maanden na de geboorte produceert een kind
opeenvolgingen van steeds dezelfde lettergrepen. Dit zijn nog geen echte
woorden, omdat de klankgroepen niet steeds naar een en hetzelfde verwijzen.
Pas als dit gebeurt, is er sprake van een woord (dus ook als een kind papa
aanduidt met baba).
3. vroegtalige periode tussen 1 en 1,5 jaar oud
Kinderen gaan woorden combineren, eerst twee woorden, daarna steeds meer.
Er is wel sprake van:
- weglatingen woorden die niet direct bijdragen aan de betekenis
ontbreken meestal
(lidwoorden, voorzetsels, hulpwerkwoorden, koppelwerkwoorden, aanwijzend
voornaamwoorden)
- vervangingen vooral op klankniveau (tit-dit, hood/roos-rood)
- overextensie kinderen gebruiken sommige woorden met een veel
ruimere betekenis dan in volwassen taal, bijvoorbeeld alle dieren worden poes
genoemd.
4. differentiatiefase tussen 2,5 en 5 jaar oud
De zinnen worden langer, er worden meer verschillende woordsoorten gebruikt,
kinderen leren de vervoegingen van werkwoorden en de verbuiging van andere
woorden. Het gebruik is niet foutloos.
Bijvoorbeeld overgeneralisatie; een bepaalde grammaticale regel wordt
toegepast waar die niet zou moeten worden toegepast.
Zulke fouten zijn ontwikkelingsfouten, omdat zij de vormen zelf hebben
geconstrueerd (hoort bij het taalverwervingsproces) en niet van de omgeving
hebben geleerd.
5. voltooiingsfase vanaf 5 jaar (geen duidelijk einde)
Het kind beschikt over de basiskennis van de moedertaal, maar de woordenschat
blijft groeien en sommige punten moeten nog worden bijgeschaafd.
Kinderen verschillen in tempo van talverwerving, maar ze doorlopen wel allemaal
dezelfde fasen. Bij een intact taalvermogen en voldoende stimulering vanuit de
omgeving, functioneren de meeste vijfjarigen als vrijwel volleerde taalgebruikers
(wat betreft mondelinge taalvaardigheid).
Spraak- en taalontwikkelingsstoornissen problemen met het
ontwikkelen van de spraak of de taal die zich voordoen in de eerste vijf
levensjaren.
Spraakstoornissen betreffen met name problemen met de articulatie van klanken.
Het kan lichamelijke (bijv. schisis) en neurologische (beschadiging zenuwstelsel)
oorzaken hebben.
Taalstoornissen hebben te maken met de verwerving van de taalsystematiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariekesvdl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.