Samenvatting
Samenvatting Taal en Taalwetenschap - H2
- Instelling
- Hogeschool Rotterdam (HR)
hoofdstuk 2 - taalgebruiker
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
II. De taalgebruikerWelke psychologische processen liggen ten grondslag aan het produceren en
begrijpen van taal?
Er zijn verschillende soorten kennis nodig om als taalgebruiker goed te kunnen
functioneren:
1. linguïstische competence kennis van het taalsysteem (abstract en
grotendeels onbewust)
performance het feitelijk gebruik van deze kennis (spreken en
gebruiken van taal)
Er zijn beperkingen op de performance, o.a. omdat het geheugen bij een te
lange zin overbelast raakt. Performance is beperkter dan competence. De
regels uit de competence worden niet altijd goed toegepast, want mensen
spreken lang niet altijd foutloos en grammaticaal
2. kennis van de wereld, dit is nodig voor volledig begrip (bijvoorbeeld
‘rechtsback’ bij voetbal)
3. communicatieve competence kennis over de manier waarop
gehandeld moet worden in verschillende taalgebruiksituaties
(cultuur)
Al deze domeinen worden ingezet bij het spreken en begrijpen van taal. De
kennis wordt voortdurend aangevuld of aangepast door het begrijpen van taal en
(minder) door het spreken.
mentale lexicon woordkennis is hierin opgeslagen, vormt belangrijk
deel van de taalkennis
Netwerk van woorden en verbindingen tussen woorden die iets met elkaar te
maken hebben (in betekenis, klank of gebruik).
activeren van kennis gebruik maken van het mentale lexicon
Dit gebeurt wanneer mensen lezen, luisteren, spreken of schrijven. Hierdoor kan
men begrippen bij woorden zoeken (spreken/schrijven), maar ook woorden bij de
goede betekenis zoeken (lezen/luisteren).
Als iemand een woord hoort, wordt dat woord met de bijbehorende betekenis
geactiveerd.
activatiespreiding de activatie straalt uit naar nauw verwante
woorden en kennis
Als iemand het woord ‘boom’ hoort, worden de woorden ‘tak’ en ‘bos’ ook
geactiveerd.
cognitief systeem alle kennis en vermogens (1 t/m 3, geheugen,
concentratie, enz.)
Een taalgebruiker moet beschikken over kennis, maar moet ook psychologisch
, goed functioneren.
Verschillende gebieden in de hersenen kunnen verbonden worden met
verschillende taalfuncties.
Afasie taalstoornissen die het gevolg zijn van een
hersenbeschadiging
Dit wordt in 95% van de gevallen veroorzaakt door een beschadiging in de linker
hersenhelft. Bij de meeste mensen is deze helft gespecialiseerd voor taal. Alleen
bij 20% van de linkshandigen is taal voornamelijk in de rechter hersenhelft
gelokaliseerd.
Een beschadiging in de linker hersenhelft leidt niet altijd tot afasie.
Het kunnen gebruiken van taal is afhankelijk van het functioneren van
verschillende hersengebieden. De taalcentra leveren elk een specifieke bijdrage
aan het taalgebruik.
Gebied van Broca het voorste deel van de hersenen
Beschadiging in dit gebied tast voornamelijk het spreken aan, het begrijpen blijft
relatief intact.
Patiënten spreken langzaam en moeizaam, gebruiken weinig of geen woorden
met een grammaticale functie. Ook wel telegramstijl.
Gebied van Wernicke het achterste deel van de hersenen
Beschadiging leidt tot een stoornis in het begrijpen van taal. Het taalgebruik is
normaal wat betreft spreektempo en zinslengte, maar bij het spreken wordt vaak
de ene klank vervangen door de ander, of wisselen ze woorden met verwante
betekenis (boter-poter/jongen-meisje). In ernstige gevallen leiden deze
(onbewuste) spreekfouten tot betekenisloos jargon. De woorden zijn niet
verdwenen, maar niet goed toegankelijk. De patiënt kan ze onder andere
omstandigheden wel produceren.
Gebied van de gyrus angularis vormt een belangrijke schakel in de
koppeling van visuele en auditieve informatie
Beschadiging leidt meestal tot ernstige woordvindingsmoeilijkheden (zowel in
spontane taal als bij het benoemen van voorwerpen) en problemen met lezen en
schrijven.
In de afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeksmethoden ontwikkeld om
hersenactiviteit te meten. Hieruit blijkt dat het gebied van Broca niet alleen een
rol speelt bij het spreken, maar ook bij het begrijpen van taal, vooral het
begrijpen van syntactische informatie (bijv. De leeuw wordt door de tijger
gebeten.). Broca-patiënten begrijpen niet wie er bijt en wie er wordt gebeten.
Het gebied van Wernicke speelt zowel bij het spreken als bij het begrijpen van
taal een belangrijke rol in het verwerken van fonologische (spraakklanken) en
semantische (woordbetekenissen) informatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariekesvdl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53920 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen