Een goede en uitgebreide samenvatting waar alles in staat wat je moet weten van het hoofdstuk, uit het boek de sportwereld voor het HBO van jan de leeuw.
4-3 Drie ethische theorieën
4-3.1 Inleiding
Ethische vragen leveren vaak tegengestelde antwoorden op. Dat heeft te maken
met de verschillende denksystemen die er gehanteerd worden bij ethische
vraagstukken. In de wetenschap wordt zo'n denksysteem een ethische theorie
genoemd: een opvatting over wat uiteindelijk menswaardig is. Mensen en
organisaties gebruiken ethische theorieën om hun handelen te rechtvaardigen,
veelal achteraf. We onderscheiden drie ethische theorieën: gevolgenethiek,
beginselethiek en deugdenethiek.
4-3-2 Gevolgenethiek en beginselethiek
Bij gevolgenethiek gaat het primair om de gevolgen van de daad en niet om
de bedoeling die men heeft met de handeling.Gevolgenethiek kan als volgt
gedefinieerd worden: kies die oplossing die in zijn gevolgen een bepaald doel
realiseert, bijvoorbeeld zo veel mogelijk welzijn, zo veel mogelijk geluk of zo
veel mogelijk nut. Het nuttigheidsdenken is ook wel bekend onder de noemer
utilisme (het Latijnse utile betekent nuttig). Een definitie van utilisme is: "een
ethische theorie die er van uit gaat dat die handeling of beslissing ethisch
juist is die in zijn gevolgen het meeste nut oplevert." Het begrip nut verwijst
naar de bevrediging van behoeften in de samenleving. Als een beslissing of
handeling ertoe leidt dat meer behoeften kunnen worden
bevredigd, is dat gunstig voor de samenleving, aldus het utilisme.
(blz. 121 mist)
meerdere ethische beginselen zijn die een rol dienen te spelen bij de
beoordeling van ethische problemen. "Bij de beoordeling en oplossing
van een ethisch probleem dient steeds recht gedaan te worden aan een
bepaald beginsel onafhankelijk van de gevolgen van de handeling."
4-3-3 Deugdenethiek
Er is nog een derde ethische theorie: de deugdenethiek. Bij deze theorie gaat
het vooral om de volgende vragen:
• Welk leven is de moeite waard?
• Wat voor soort mens wil ik zijn?
• Wat maakt iemand tot een goed mens?
• Wat is het goede leven?
Met het begrip deugd doelen we op die kwaliteiten die een mens tot een
goed mens maken. Deugden worden belichaamd in karaktereigenschappen
die een mens heeft verworven. Deugdenethiek gaat ervan uit datje een goed
mens moet zijn. Aanhangers van de deugdenethiek hanteren de
veronderstelling dat 'goede mensen' vanzelf goed zullen handelen in allerlei
lastige situaties in het leven. Mensen worden niet geboren met bepaalde
deugden. Veeleer is het zo dat deugden ontwikkeld worden in de opvoeding.
Daarbij spelen rolmodellen, verhalen en
tradities een belangrijke rol. Aanhangers van de deugdenethiek laten niet na
om het belang van goede opvoeding aan te geven met het oog op de
, vorming van deugdzame personen. Opvoeding en vorming tot 'goede
mensen' kan plaatsvinden in het gezin, de school, de sportvereniging en de
kerk. Deugdenethiek heeft al een heel lange geschiedenis in het filosofisch
denken. Zo onderscheidde Aristoteles vier belangrijke deugden:
rechtvaardigheid, wijsheid, moed en matigheid. De traditionele sportethiek
kan beschouwd worden als een soort deugdenethiek. In de volgende
paragraaf wordt dit verder toegelicht.
4.4 Traditionele en moderne sportethiek
44-1 Traditionele sportethiek
In de tweede helft van de negentiende eeuw werd gymnastiek als verplicht
vak geïntroduceerd op de middelbare school in Nederland. Ook werden er
nieuwe sporten ontwikkeld in Nederland. Hierbij speelden morele en
opvoedkundige doelen een belangrijke rol. We noemen dit de traditionele
sportethiek. Het is een ethiek die sport en sportbeoefening in een groter
pedagogisch en levensbeschouwelijk kader plaatst. In deze opvatting draagt
sport bij aan karaktervorming. Een belangrijke deugd in de traditionele
sportethiek is fair play. De traditionele sportethiek kan gezien worden als een
soort deugdenethiek. Elementen van de traditionele sportethiek zijn al
aanwijsbaar in het ideaal van de Muscular Christians in het Engeland van de
negentiende
eeuw. De kern van dit ideaal was de atletische christelijke intellectueel. Ook
Pierre de Coubertin, de grondlegger van de moderne Olympische Spelen,
had nadrukkelijk oog voor de opvoedkundige waarden van sport. Hij zag in
sport een goede tegenhanger van het kennisgerichte onderwijssysteem in
het Frankrijk van zijn tijd. Midas Dekkers heeft erop gewezen dat
opvoedkundige en militaire doelen prominent aanwezig waren in de drie
bewegingen in West-Europa die aan de basis stonden van de wedergeboorte
van de sport in de negentiende eeuw: de beweging van Pierre de Coubertin
in Frankrijk, de kostschoolsport in Engeland en de beweging van Turnvater
Friedrich Jahn in Duitsland.
4.4-2 Het amateurideaal in de sport
De traditionele sportethiek is ook altijd verbonden geweest met het
amateurideaal in de sport. Hierin wordt de sporter gezien als een liefhebber,
voor wie het vooral gaat om de sport zélf en het beleven van plezier aan
sportbeoefening. Het is van belang om te sporten in de geest van de sport
zélf: namelijk met gelijke kansen, in de geest van fair play en door sportief
gedrag.
De liefhebber wordt tegenover de professional geplaatst die vooral
extrinsieke doelen heeft bij sportbeoefening. Op het moment dat werk, geld
en status belangrijke motieven worden bij sportbeoefening is het ook logisch
dat atleten eerder verleid worden om middelen en methoden te gebruiken die
moreel bedenkelijk zijn: ruwe overtredingen, omkoping en dopinggebruik.
In het amateurideaal wordt de sporter gezien als een rolmodel: een
voorbeeldfiguur die op het gebied van sport maar ook in de samenleving een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ALO. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
