Samenvatting

Samenvatting psychopathologie bij kinderen en adolescenten inclusief artikelen (PM)

Name: Samenvatting psychopathologie bij kinderen en adolescenten inclusief artikelen (PM0922212514)
SKU: doc_2090605
Rating: 4.75 (4 reviews)
Author: dadadub

4 beoordelingen

34 keer verkocht

Instelling
Open Universiteit (OU)

Dit is een volledige, Nederlandse samenvatting van het vak Psychopathologie bij Kinderen en Adolescenten, onderdeel van de master Klinische Psychologie van de Open Universiteit. Alle leerstof uit het boek, de artikelen en leeromgeving is meegenomen. Let op: de inhoud van de video's op YouLearn is n...

[Meer zien]

Laatste update van het document: 2 jaar geleden

Voorbeeld 4 van de 123 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Hoofdstukken 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13 en 14
Geupload op 8 november 2022
Bestand laatst geupdate op 17 november 2022
Aantal pagina's 123
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

psychopathologie
kinderen
adolescenten
master
pm09222
samenvatting
abnormal child and adolescent psychology
psychopathologie bij kinderen en adolescenten
open universiteit
master klinische psychologie

4 beoordelingen

Door: juliafidder • 3 maanden geleden

Door: garancewijshoff • 1 jaar geleden

Door: dadadub • 1 jaar geleden

Dank voor de beoordeling! Succes met leren!

Door: merellaagland • 2 jaar geleden

Door: dadadub • 2 jaar geleden

Dank voor de beoordeling, succes met het vak!

Door: balver02 • 2 jaar geleden

volledig en prettig te lezen

Door: dadadub • 2 jaar geleden

Dank voor de beoordeling! Veel succes met de toets!

Volgen

dadadub Lid sinds 5 jaar 317 documenten verkocht

€4,99

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Psychopathologie bij kinderen en adolescenten
Vooraf
In NL heeft ongeveer 10% van de meisjes tussen de 12-19 jaar en 5% van jongens in deze
leeftijdsgroep psychische problemen. Deze zetten zich vaak voort in de volwassenheid.

Thema 1 - Angst en obsessieve-compulsieve stoornissen
Angst is een normale, adaptieve emotie die helpt gevaar te detecteren, zodat je bijv. kan vluchten.
Als een kind bijv. angstig is of terugkerende gedachten heeft, hoeft dat niet meteen op
angstproblematiek of OCD (obsessief-compulsieve stoornis) te wijzen.
Als er wel sprake van angstproblematiek bij een kind is, kan dat grote gevolgen hebben;
angststoornissen zijn voorspellend voor allerlei negatieve uitkomsten in het latere leven, zoals
voortdurende angststoornissen, depressieve stoornissen, middelenmisbruik, sociale isolatie en
slechtere academische prestaties. Bij OCD voldoen kinderen meestal ook aan de criteria voor een
andere stoornis, zoals angststoornis, depressie en middelenmisbruik.

H6: Angst en obsessief-compulsieve stoornissen
Bij jonge, angstige mensen komen vaak geïnternaliseerde stoornissen voor: emotionele stoornissen
die ze op zichzelf afreageren. Hieronder vallen niet alleen angststoornissen, maar ook andere
stoornissen.

Introductie in Internaliserende Stoornissen
Soms is het lastig differentiëren tussen diagnostische categorieën; risicofactoren kunnen bijv.
bijdragen aan veel verschillende soorten stoornissen. Bovendien kan er sprake zijn van comorbiditeit.
Ook is er gesuggereerd dat we niet moeten denken in verschillende stoornissen, maar een bepaalde
aanleg voor het internaliseren van moeilijkheden. Bepaalde omgevingen (bijv. cultuur) of ervaringen
beïnvloeden deze aanleg waardoor een patroon van symptomen/een stoornis ontstaat.

Definiëren en classificeren van angststoornissen
Angst: een op de toekomst gerichte emotie, met percepties van oncontroleerbaarheid en
onvoorspelbaarheid van potentieel gevreesde gebeurtenissen en een snelle verschuiving van
aandacht richting potentieel gevaarlijke gebeurtenissen of de eigen affectieve reactie hierop.

Ze maken hier onderscheid tussen “fear” en “anxiety”, welke op elkaar lijken:
 Fear: reactie op een onmiddellijk aanwezige bedreiging, gekarakteriseerd door een alarmreactie
 Anxiety: een toekomst georiënteerde emotie, gekarakteriseerd door een hoog angstniveau en
gebrek aan controle

Fear en anxiety worden gezien als een complex patroon van drie typen reacties op een bedreiging:
 Openlijke gedragsreacties: wegrennen, trillende stem, gesloten ogen
 Cognitieve reacties: angstgedachten, afkeurende gedachten over zichzelf, voorstellingen van
lichamelijke bedreigingen
 Fysiologische reacties: veranderingen in hartslag/ademhaling, spierspanning, buikpijn

Worry (zorgen maken): gedachten over mogelijke negatieve uitkomsten die opdringerig zijn en
moeilijk controleerbaar. Wordt gezien als een cognitieve component van anxiety.
Een van de uitdagingen is het onderscheiden van normale, voorbijgaande angst en atypische,
persistente angst.

1

,Normale angsten en zorgen
Algemene prevalentie
Kinderen hebben een groot aantal fears, worries en anxieties. Ouders kunnen dit onderschatten,
vooral bij oudere kinderen die hun emoties beter kunnen verbergen.

Gender, leeftijd en culturele verschillen
Meisjes hebben een groter aantal angsten dan jongens. Dit verschil is duidelijker bij oudere kinderen,
maar ook op de basisschool is er al een sekseverschil → maar dit kan ook met genderspecifieke
verwachtingen te maken hebben.
Met de leeftijd nemen de angsten in aantal en intensiteit af. Daarentegen wordt worry juist
prominenter aanwezig en meer complex en gevarieerd naarmate kinderen ouder worden. Bepaalde
angsten komen meer voor op bepaalde leeftijden, zoals een angst voor het donker bij vierjarigen en
sociale angsten bij oudere jeugdigen. Veranderingen van inhoud van angsten en zorgen gaan gepaard
met ontwikkelingen in de cognitieve, sociale en emotionele ontwikkeling.
De Fear Survey Schedule for Children (FSSC-R) is een inventarisatie naar angststimuli en
angstsituaties. Deze liet zien dat het soort angsten tussen landen/culturen vergelijkbaar zijn en dat
meisjes hier hoger op scoren.

Classificatie van angststoornissen
Interventie is nodig als de angst aanzienlijk lijden veroorzaakt, het functioneren belemmert en niet
past bij de ontwikkelingsfase van het kind. Als de angststoornis niet wordt behandeld, kan dit een
chronische aandoening worden en tot bijkomende belemmeringen leiden.

De DSM-benadering
De DSM onderscheidt de: separatie-angststoornis, specifieke fobie, sociale angststoornis, selectief
mutisme, paniekstoornis, agorafobie en gegeneraliseerde angststoornis. De meeste van deze
stoornissen hebben betrekking op vergelijkbare processen zoals angst voor een object/situatie of
vermijdend/angst-reducerend gedrag.

De empirische benadering
Empirische systemen hebben geleid tot subcategorieën van geïnternaliseerde stoornissen die
angstgerelateerde problemen bevatten.
Achenbach beschrijft een angstig/depressief syndroom (zie symptomen in figuur 6.1, blz. 112). Er is
echter geen apart angstsyndroom dat correspondeert met de angststoornissen uit de DSM. Dit
suggereert dat bij de jeugd verschillende angst- en depressieve syndromen gezamenlijk optreden.
Andere geïnternaliseerde syndromen, zoals somatische klachten, bevatten ook symptomen die
waarschijnlijk onderdeel zijn van angst en daaraan gerelateerde problemen.

Epidemiologie van angststoornissen
Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende stoornissen bij kinderen en adolescenten. Er
zijn verschillen in prevalentiecijfers, die lopen van 2,5% tot 12% en zelfs hoger. Jonge mensen
voldoen vaak aan de criteria voor meer dan één angststoornis en een aanzienlijk deel daarvan
ontwikkelt ook andere problemen.
Angststoornissen komen bij meisjes meer voor dan bij jongens. Het is onduidelijk of er ook verschillen
tussen etnische groepen zijn. Er zijn mogelijk wel verschillen in de manier waarop angst wordt geuit,
dus kunnen er ook verschillen zijn m.b.t. de prevalentie van specifieke angststoornissen tussen
etnische groepen.

Box: Cultuur, etniciteit en stoornissen
Cultuur en etniciteit beïnvloeden de kinder- en adolescentenpsychopathologie op verschillende
manieren:
 Separatieangst en sociale angst komen in bepaalde culturen meer voor
2

, Somatische klachten komen in bepaalde culturen/etnische groepen meer voor
 Er is variatie in de manier waarop uiting aan symptomen wordt gegeven, zoals bij de inhoud van
angstige cognities
 Discriminatie en acculturatie (integratie in nieuwe cultuur) kunnen bijdragen aan angstgevoelens
en de ontwikkeling van copingvaardigheden belemmeren
 Vanwege de verschillen in bijv. de manier waarop angst zich manifesteert etc., kunnen
symptomen niet voor alle culturen/etnische groepen op dezelfde manier worden ingedeeld
 Cultureel sensitieve assessments (instrumenten die ontwikkeld zijn in een bepaalde culturele
context) vergroten de effectiviteit van behandelingen
 Culturele verschillen beïnvloeden de waarschijnlijkheid dat iemand behandeling zoekt

Specifieke fobieën
Fobieën zijn excessief, kunnen niet worden weggeredeneerd, liggen buiten vrijwillige controle, leiden
tot vermijding en belemmeren het functioneren.

Diagnostische criteria
Specifieke fobie: een opvallende angst m.b.t. een specifiek(e) object of situatie. Voor diagnose zijn
de volgende eigenschappen vereist:
 Een onmiddellijke angstreactie doet zich bijna altijd voor wanneer iemand aan de fobische
stimulus wordt blootgesteld
 Iemand moet ofwel de angstige situatie vermijden of de situatie met angst doorstaan
 De angst is buitenproportioneel in relatie tot het daadwerkelijke risico
 De angst is persistent (zes maanden of langer)
De angst moet behoorlijke stress opleveren en belemmert de normale routine, het academisch
functioneren of sociale relaties. De angst kan zich bij kinderen uiten in huilen, driftbuien, bevriezen of
vastklampen.

Beschrijving
 Gedrag: jeugdigen met specifieke fobieën proberen de situatie/het object waar ze bang voor zijn
te vermijden
 Gevoelens: ze kunnen gevoelens ervaren van spanning, paniek of afkeer
 Gedachten: bij blootstelling aan de fobische situatie → gedachten over catastrofale
gebeurtenissen
 Reacties: fysieke reacties zoals misselijkheid, versnelde hartslag, moeite met ademhalen
Fobieën beperken ook de leefstijl en activiteiten van de andere gezinsleden.

Epidemiologie
Specifieke fobieën zijn een van de meest gediagnostiseerde angststoornissen; de prevalentie is 3-4%.
 Komt meer voor bij meisjes dan bij jongens
 Veel overeenkomsten tussen culturen
 Meestal zijn er meerdere fobieën en voldoet iemand ook aan criteria voor andere stoornissen
(zoals m.b.t. angst en stemming)
o Van de jongeren voldoet de helft aan de criteria voor een andere angststoornis
o Ook depressieve en somatoforme stoornissen komen veel voor

Ontwikkelingsverloop
Specifieke fobieën beginnen vaak in de vroege tot midden kindertijd. Het begint vaak onschuldig en
er wordt verwacht dat het vanzelf verbetert. Echter, lijkt er meer sprake van continuïteit → zo liet
een onderzoek zien dat jeugdigen persistente fobische symptomen hadden, die ook werden
geassocieerd met beperkt functioneren.

3

, Sociale angststoornissen
Diagnostische criteria
De criteria voor een sociale fobie zijn hetzelfde als bij een specifieke fobie, maar richten zich dan
specifiek aan sociale of evaluatieve situaties. Het betreft dus een opvallende of persistente angst
voor het zich beschamend of vernederend gedragen in een sociale situatie of een situatie waarin
iemand beoordeeld wordt.
Kinderen kunnen deze angst op een andere manier uiten dan volwassenen. Criteria:
 Ze ervaren de angst niet alleen t.o.v. volwassenen, maar ook van leeftijdsgenoten
 De angst belemmert de normale routine, academisch functioneren of sociale relaties
 De angst veroorzaakt opvallende stress
 De angst is persistent (minimaal zes maanden)

Beschrijving
 Angst voor: publiekelijk spreken, lezen, schrijven of optreden, het initiëren of onderhouden van
conversaties, spreken met mensen van gezag en interactie in informele sociale situaties
 Gedrag: voornamelijk het vermijden van sociale interacties
 Gedachten: gericht op negatieve evaluaties van het gedrag en andermans reacties worden
geïnterpreteerd als kritiek of ontmoedigend (ook als dit niet het geval is)
 Somatische symptomen: rusteloosheid, blozen, zweten, klagen over ziek zijn, buikpijn
 Gevolgen: het missen van school (lagere leerprestaties) en recreatieve activiteiten, eenzaamheid,
weinig vriendschappen of vriendschappen van lage kwaliteit
 Gaat vaak samen met: lage zelfwaardering, somberheid, eenzaamheid

Selectief mutisme en sociale angst
Jeugdigen met selectief mutisme (SM) praten niet in specifieke sociale situaties. Dit betreft situaties
waarin leeftijdsgenoten gewoonlijk wel praten of waarin het gezien de ontwikkeling belangrijk is om
te praten. Het kan voorkomen dat de persoon wel praat met familie of wanneer er niemand
aanwezig is.
 Gemiddelde leeftijd: 2,5-4 jaar, maar kan onopgemerkt blijven tot vijfjarige leeftijd wanneer
kinderen naar school gaan
 Kenmerken: verlegenheid, teruggetrokkenheid, angst, vastklampen
o Soms ook: taalproblemen, eigenwijsheid, ongehoorzaamheid, opstandig gedrag

SM ontwikkelt zich in interactie tussen omgevings- en genetische invloeden. Het wordt ook wel
getypeerd als een extreme vorm van sociale angst → 90-100% voldoet aan de criteria van een sociale
angststoornis. Kinderen met SM zijn sociaal angstiger dan kinderen zonder SM met sociale
angststoornis.

Epidemiologie
Prevalentie sociale angststoornis: 1-2% van de kinderen, 3-4% van de adolescenten → voor 9%
daarvan blijft het levenslang aanwezig. Bij klinische populaties komt de diagnose veel voor. De
prevalentie neemt toe met de leeftijd en komt bij meisjes iets meer voor.
Meestal ontstaan de klachten in de midden tot late adolescentie, maar het kan ook eerder optreden.
Vaak blijft de stoornis bij adolescenten onopgemerkt omdat ze proberen zich op een acceptabele
manier te presenteren.
Er is vaak sprake van comorbiditeit, vooral met andere angststoornissen. Onder 7-10 jarigen voldoet
84% aan de criteria voor een andere angststoornis. De meeste comorbiditeit is er met de
gegeneraliseerde en separatieangststoornis en de specifieke fobie. (zie tabel 6.2, blz. 117). Vooral
adolescenten voldoen ook aan de criteria voor een depressieve stoornis.

Ontwikkelingsverloop
Sociale angststoornissen kunnen bekeken worden vanuit de context van ontwikkelingsfactoren.
4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dadadub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Samenvatting

Samenvatting psychopathologie bij kinderen en adolescenten inclusief artikelen (PM)

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

4 beoordelingen

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

In een paar klikken geregeld

Direct to-the-point

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Van wie koop ik deze samenvatting?

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Is Stuvia te vertrouwen?