Uitgebreide & overzichtelijke samenvatting van het vak KBO. Ik heb veel gebruik gemaakt van tabellen en bullet-points om de theorieën en modellen overzichtelijk te maken.
Geschikt voor pre-master student BCO/COM & 1e jaarst bestuur- en organisatiewetenschappen :)
Inhoud
KBO- Samenvatting van de theorieën....................................................................1
1. Opkomst van de organisatiesamenleving & bureaucratie..................................3
1.1 Achtergrond............................................................................................... 3
1.2 Kenmerken van een Big Business..............................................................3
1.2 Frederick Taylor 1856- 1915......................................................................4
1.3 Kritieken op bureaucratisch management.................................................6
1.4 Henri Fayol 1841-1925...............................................................................7
1.5 Luther Gulick 1892 - 1993..........................................................................7
1.6 Henry Ford 1963-1947............................................................................... 7
2. Bureaucratisch vs humanistisch bestuur............................................................8
2.1 Achtergrond............................................................................................... 8
2.2 Inhoud algemene humanistische aanpak...................................................8
2.3 Elton Mayo 1880-1949 WOII.......................................................................8
2.4 Mary Parker Follett 1868-1933...................................................................9
2.5 Chester Barnard 1886 -1961......................................................................9
2.6 Douglas McGregor 1906-1964 (Manageralistisch)......................................9
2.7 Kritieken humanistisch management.......................................................11
2.8 Bureaucratie vs humanisme samengevat................................................11
3. Bureaucratie vs de informele organisatie.........................................................12
3.1 Achtergrond............................................................................................. 12
3.2 Max Weber 1864-1920.............................................................................12
3.3 Kenmerken van een bureaucratie............................................................14
3.5 Kritiek op de bureaucratie........................................................................15
3.6 Tabel: Voor- en nadelen bureaucratie......................................................15
3.6 Hedendaagse beelden van de bureaucratie.............................................15
4. Bureaucratiestudies (jaren 40-50) & Besluitvormingsstudies...........................16
4.1 Achtergrond............................................................................................. 16
4.2 Robert Merton.......................................................................................... 16
4.2 Erving Goffman........................................................................................ 19
5. Bureaucratiestudies & Besluitvormingsstudies (jaren 50): irrationaliteit..........20
6. Frontstage en backstage..................................................................................21
6.1 Organisatie als theater: dramaturgische perspectief...............................21
6.1.1 Een gouden muur voor ‘de buitenwereld’.............................................21
1
, 6.2 Façadegebied (frontstage) & achterafsgebied (backstage).....................21
6.3 De theatermetafoor.................................................................................21
7. Organisatie en omgeving.................................................................................22
7.1 Contigentietheorie................................................................................... 22
7.1.1 Burns & Stalker (=contigentietheorie)..................................................23
7.1.2 Henry Mintzberg (=contigentietheorie).................................................24
7.2 Mintzberg en Burns & Stalker gecombineerd...........................................26
7.3 Kritiek op de contingentietheorie.............................................................26
7.4 Institutionele theorie................................................................................27
7.5 Enactment theorie van Karl Weick...........................................................28
7.6 Verschil contingentie, institutionele en enacment theorie.......................28
8. Cultuurmanagement........................................................................................ 29
8.1 Achtergrond............................................................................................. 29
8.2 Het ideaal................................................................................................. 29
8.3 De praktijk................................................................................................ 30
8.4 De kenmerken.......................................................................................... 30
8.5 De werking............................................................................................... 30
8.6 Kritiek op cultuurmanagement.................................................................30
9. Postbureaucratie en verandermanagement.....................................................31
9.1 Teloorgang bureaucratie als ideaal: achtergrondontwikkelingen.............31
9.2 Het ideaal................................................................................................. 31
9.3 De praktijk/werking en kritiek..................................................................32
9.4 Postbureaucratie als de toekomst............................................................34
9.5 Samenvattend.......................................................................................... 34
10. Cultuur en macht............................................................................................ 35
10.1 Cultuur & vanzelf- zwijgende eenheid....................................................35
10.2 Cultuurverschil & politieke strijd............................................................37
10.3 Machtspolitiek en beïnvloeding..............................................................40
11. Samenvatting KBO studiehandleiding............................................................42
11.1 Rationeel-technisch versus humanistisch bestuur.................................42
11.2 Bureaucratiemodel versus bureaucratisch onderleven..........................42
11.3 Besluitvormingsstudies..........................................................................44
11.4 Aanpassing aan of actieve constructie van de omgeving?.....................45
11.5 Structuur versus cultuur.........................................................................46
11.6 Fordisme versus post-fordisme: de postbureaucratie............................46
12. Bijlage 1: Tijdlijn............................................................................................. 49
2
, 1. Opkomst van de organisatiesamenleving & bureaucratie
Taylorisme/Bureaucratie/Rationeel/Scientific Management
1.1 Achtergrond
Van kleine bedrijven, kleine productie voor lokale markten -> naar grote
bedrijven, massaproductie voor grote markten.
Markt veranderde van kleine, lokale productie, naar Big Business (grote
fabrieken, hoge productie, voor een grote markt).
1.1.1 Industriële revolutie
Overgang van traditionele standensamenleving naar modernere,
‘verorganiseerde’ samenleving.
- Ontzuiling: afnemende betekenis van standen en familie
- Opkomst grootschalige industrie, loonarbeid, steden, markteconomie en
wetenschap
- Ontstaan van de mythe 8 uren slaap zodat de arbeider niet overdag zou
slapen
- Verstedelijking
1.1.2 Naar een moderne, georganiseerde samenleving
1. Differentiatie/machtsconcentratie
Een verregaande opsplitsing van activiteiten die nu door specifieke
mensen of groepen worden gedaan (arbeidsverdeling) en aan
aparte organisaties worden gekoppeld die centraal geleid worden
2. Commodificatie/ ‘verwarring’
Activiteiten en hun opbrengst worden afgemeten aan geld =
prestatieloon
3. Rationalisatie
Max Weber: het ordenen en systematiseren (organiseren) van de
werkelijkheid om haar beheersbaar te maken
1.2 Kenmerken van een Big Business
- Snelle en forse groei dus grote gebouwen, veel personeel
- Arbeidsverdeling: complexe organisaties met differentiatie van taken
- Horizontale en verticale integratie van de markt;
o Horizontaal: samenwerking, fusies en overnames tussen
concurrenten
o Verticaal: samenwerking, fusies en overnames tussen leveranciers,
producenten en distributeurs
- Ontstaan conglomeraten – ondernemingen actief in diverse markten
o Voorbeeld: Douwe Egberts: koffie, thee, sigaren etc.
- Externe financiering; banken, beurs
o Aangedreven doordat eigenaren minder persoonlijk risicolopen.
Meer risico nemen en dus investeren in nieuwe machines en
personeel
- Oligopolie; markt beheerst door enkele ondernemers
- Meer de zichtbare hand van het management; managerial revolution i.p.v.
de onzichtbare hand van de markt
- Modernisering: Wetenschappelijke experimenten leiden tot meer controle
over fysieke omstandigheden.
3
, Verschil met modernisme: het draait niet alleen om macht, maar juist om
verbetering van de mens en maatschappij – ideolgy of progress
1.2 Frederick Taylor 1856- 1915
1.2.1 Kenmerken
Standaardisatie van werkprocessen en formalisatie van gedrag in regels en
procedures
- Nauwgezette analyse van de arbeider, selectie en scholing voor specifieke
taken en nauwgezette analyse van de werkprocessen en formeel
vastleggen van uit te voeren taken
Horizontale en verticale taakverdeling
- Ver doorgedreven specialisatie en scherpe scheiding tussen denken en
doen, plannen en uitvoeren, leiding en uitvoerenden (gebracht als
‘samenwerking’ en ‘evenredige’ werkverdeling)
o Horizontaal: Alles wordt op een eerlijke manier verdeeld
o Verticaal: Een voorman die oplet of alles goed gaat, daar staat weer
iemand boven
Prestatieloon (specifiek voor Taylor)
- Directe koppeling tussen beloning en productniveau
Hij zag mensen als machines
Taylor zijn ideeën vonden ingang. Zowel voor links als rechtse leiders. In vrij
korte tijd maakte alle bedrijven in heel de wereld een productiesprong.
Taylors theorie wordt ook wel het Scientific Management of het Taylorism
genoemd. Zijn Taylorism had 4 uitgangspunten:
1. Op een wetenschappelijke manier elk element van een taak analyseren en
de benodigde tijd bepalen om elk element zo efficiënt mogelijk uit te
voeren (time & motion studies).
2. Een wetenschappelijke selectie en training van de werknemers;
werknemers op functies zetten waar ze goed in zijn en ze training geven
op zo efficiënt mogelijk te werken.
3. Een duidelijke arbeidsverdeling tussen werknemers en managers; de
managers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het Scientific
management en dienen hun planning en begeleiding hier op de baseren
zodat werknemers heb op de goede efficiënte manier uit voeren.
4. Een samenwerking tussen werknemers en managers; managers dienen de
werk prestaties van werknemers in de gaten te houden en instructies en
begeleiding te bieden om er zeker van te zijn dat er zo efficiënt mogelijk
gewerkt wordt.
Scientific management loste in één klap de soldering problemen op door het
uitvoeren van een zeer fundamentele herverdeling van macht. De
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Karlijn1705. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
