Samenvatting
samenvatting geschiedenis hoofdstuk 4 steden en staten
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting geschiedenis werkplaats hoofdstuk 4 steden en staten alle paragraven
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis hoofdstuk 4Paragraaf 1
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van
een agrarisch-urbane samenleving.
Rond 1000 ontstonden er nieuwe steden in West-Europa, vooral op geografisch gunstige plekken. De
bevolking verdubbelde zich en het drieslagstelsel ontstond.
De oorzaken van het ontstaan van steden
Door landbouwverbeteringen ontstonden er overschotten werden verkocht op de markt
ontstonden ambachten die mensen gingen wonen rond de markt ontstaan van steden.
Er gingen in steden wel meer mensen dood, maar toch groeiden ze. Omdat er meer mensen
verhuisden naar de stad. Dat kwam omdat daar welvaart en vrijheid was. Ook was er een tekort aan
landbouwgronden, ondanks dat moerassen drooggelegd weren en bossen gekapt werden.
Ook nam de bevolking toe en stopten de plundertochten van de Vikingen.
Gevolgen toename handel:
Groei nieuwe steden
Ontwikkeling geldeconomie, daardoor geldwisselaars en banken
Ontstaan handel over grote afstanden in luxe producten
Samenwerkingsverbanden zoals hanzen: kooplieden sloten zich hier bij aan. De hanzen
huurden militaire in om leden op routes te beschermen. En maakten ze afspraken met
edelen dat ze bijvoorbeeld geen tol hoefden te betalen.
Handel was gevaarlijk, omdat handelaren veel geld en duur koopwaar meehadden en er veel
armoede was. Hierdoor gingen mensen handelaren overvallen.
De oplossing was het geld naar de bank brengen en wisselbrief meekrijgen.
Laken (wollen stof) was het belangrijkste Europese nijverheid product. Vlaanderen was samen met
noord-Italië daarom de meest verstedelijkte regio.
Bevaarbare waterwegen waren veel belangrijker dan in Romeinse rijk, omdat de wegen slecht
onderhouden werden. Hier werd wel tol geheven, zodat ze konden verdienen aan belangrijke
handelsroutes.
Vanuit Italië werden nieuwe handel en betaalmethodes verspreidt. Zo ook de compagnie; een
gezamenlijke onderneming. Ook ontstonden daar de eerste banken en leningen met rente (een
bankier ging zich daar in specialiseren). En de giro; het overmaken van geld.
Paragraaf 2
De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
steden.
Door de toenemende macht van de steden, verdween de macht van de lagere adel. Iedereen trok
naar de steden, waardoor het hofstelsel en de horigheid verdween. Om de mensen daar toch te
houden, schaften ze de herendiensten af en kwamen er geldbetalingen. Zo zouden de boeren meer
commercieel gaan denken. Toch bleef het minder vrij dan in de stad.
, Er was een standensamenleving: geestelijken adel boeren & burgers.
Je kon burgerrecht kopen naar één jaar en één dag.
Stadsrechten: eigen bestuur, rechtspraak en verdediging. En een jaarmarkt, tolheffing en gilden.
Mensen met dezelfde ambacht zaten in een gilde. Het gilde controleerde de kwaliteit van de
producten en stelde de verkoopprijs vast. Bij ziekte/overlijden kreeg het gezin hulp van de gilde.
Je mocht alleen je eigen bedrijf hebben als je lid was van een gilde.
Om dat te hebben moest je jong beginnen als leerling gezel meesterproef meester (^30)
Vorsten gaven niet voor niets stadsrechten; Vorsten kregen invloed op de stad door middel van een
baljuw/schout. Dit was een ambtenaar die daar voor hen rechtsprak. Ook moesten steden ervoor
betalen. Ze konden ook steun van steden krijgen tegen machtige edelen. Zo bemoeide ze zich ook
met oorlogen door middel van huursoldaten.
Niet iedereen hoorde bij de burgerij.
Rijke handelaren hoorden bij het stadsbestuur en maakten de dienst uit.
Raad van schepenen: kleine stadsraad die vanuit het raadhuis de stad bestuurden, wetten & regels
bepaalden en rechtsprak.
Vroedschap: grote raad van velen leden die mochten meepraten over belangrijke besluiten.
Samen gingen ze over dingen van de overheid. Behalve de ziekhuizen en armenzorg, dat deed de
kerk. Wel controleerden ze dat.
Ook werden er burgermeesters benoemd.
Schutterijen: zorgden voor veiligheid in de stad.
Paragraaf 3
Het begin van staatvorming en centralisatie.
De centralisatie (als een land steeds meer vanuit één plek wordt bestuurd) ontstond mede door de
geldeconomie. Zo kon er belasting geheven worden om uitgaven voor de staat te doen. Ook werd de
centralisatie versterkt door de toenemende kwaliteit van ambtenaars, wat weer kwam door de
opkomst van universiteiten.
Er was een Staten-Generaal: een vergadering van mensen uit alle drie de standen.
Koningen werden sterker door krachtigere wapens.
Engeland
Normandische Willem de Veroveraar veroverde Engeland. Hij gaf grote delen in leen aan
Normandische edelen, maar hield zelf de controle door:
Leenmannen krijgen kleine stukjes, in plaats van één groot stuk
Hij hield de beste gebieden voor zichzelf
Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book.
Hierdoor was het duidelijk wie de macht had.
Om te centraliseren huurde koningen sheriffs in om belastingen te innen en recht te spreken. Ook
voerde ze wetten in die voor het hele land gelden.
Doordat Engeland meer ging centraliseren verzetten de adel en de kerk zich tegen de afname van
hun macht:
Ruzie met kerk: excommunicatie
Ruzie met adel: Magna Carta; Jan Zonder Land ging op expedities met belastinggeld
edelen kwam in opstand hij moest Magna Carta tekenen die hem aan regels bond. Later
kwam het Parlement (waarin de drie standen vertegenwoordigd werden) om toestemming
te vragen over belasting.
Frankrijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nynke06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen