Samenvatting
Week 3: Mensenrechten en Pluraliteit samenvatting
Week 3 van Mensenrechten en Pluraliteit. De verplichte literatuur samengevat, de case-law uitgewerkt en alle opdrachten uitgebreid gemaakt.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
4 beoordelingen
Door: adrouk • 9 maanden geleden
Door: nadiaaharez • 11 maanden geleden
Door: inayatje • 9 maanden geleden
Door: tryntjevds • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Mensenrechten en PluraliteitSamenvatti ngen verplichte literatuur, case-law & opdrachten (NL)
Minor Mensenrechten in de moderne samenleving (UvA)
Collegejaar 2022 – 2023
Week 3
Table of Contents
Literatuur...........................................................................................................................2
J. M. Piret: Lautsi Revisited: naar meer rechterlijke terughoudendheid en (zelf)beperking van
jurisdictie bij het EHRM?..............................................................................................................2
S. Mancini: The Crucifix Rage: Supranational Constitutionalism Bumps Against the Counter-
Majoritarian Difficulty..................................................................................................................9
Jurisprudentie..................................................................................................................18
Lautsi 1.......................................................................................................................................18
DAHLAB v. SWITZERLAND (15 februari 2001)..............................................................................22
Lautsi 2.......................................................................................................................................24
Opdrachten......................................................................................................................31
,Literatuur
J. M. Piret: Lautsi Revisited: naar meer rechterlijke terughoudendheid en (zelf)beperking van
jurisdictie bij het EHRM?
Inleiding
Eerste Lautsi arrest (vanaf nu: Lautsi 1): De tweede sectie/gewone kamer van het EHRM
geoordeeld dat het verplicht ophangen van een crucifix in klaslokalen van een Italiaanse
openbare instelling een schending inhield van art. 2 van het Eerste Protocol bij het EVRM,
dat de vrijheid van ouders garandeert om hun kinderen op te voeden in overeenstemming
met hun eigen levensbeschouwing, in combinatie met art. 9 EVRM. Het Hof had geoordeeld
dat vrijheid van godsdienst niet alleen een positieve, maar ook een negatieve dimensie
omvat: het recht om niet blootgesteld te worden aan religieuze symbolen die men afwijst.
Lautsi 2: De Grote Kamer van het EHRM heeft een tegenovergestelde uitspraak gedaan aan
die van Lautsi 1. De Grote Kamer stelt dat het EHRM niet in de plaats kan treden van het
nationale grondwettelijke Hof en dat het aan de nationale rechtsorde is om uit te maken of
zij de meerderheidsgodsdienst symbolisch gerepresenteerd wil zien in de openbare school.
Het Hof kiest daarmee ervoor om zich terug te trekken in een bescheiden rol van lijnrechter
die enkel toeziet dat de ondergrens van grondrechtenbescherming niet overschreden
wordt, maar die zich niet geroepen voelt om een uniforme en consequente regeling van de
scheiding van godsdienst en staat van de leden van de raad van Europa op te leggen.
In dit artikel beargumenteert Piret waarom hij voor een consequente invulling van de
beginselen van de scheiding van kerk en staat en van levensbeschouwelijke neutraliteit van
de overheid, Lautsi 2 wijs en redelijk vindt in het licht van de kritiek op Lautsi 1.
Vooral als het gaat om de beoordeling van constitutionele arrangementen, wettelijke
regelingen en nationale politieke zeden en gewoonten die het resultaat zijn van moeizame
compromissen of in de politieke en levensbeschouwelijke strijd uitgekristalliseerde tradities,
is het Hof gebaat bij een houding van judicial restraint.
,De protesten die volgden na Lautsi 1 latten zien dat de tweede sectie heeft onderschat hoe
grote meerderheden eraan gehecht zijn hun cultureel en religieus erfgoed niet alleen in
stand te houden, maar ook het symbolisch gerepresenteerd zien in publieke gebouwen. De
overheid dient in een democratische rechtsstaat levensbeschouwelijk neutraal te zijn en dit
kan het best gerealiseerd worden door de scheiding van godsdienst en staat te benadrukken
op een manier die elke identificatie van de overheid met een particuliere geloofsovertuiging
zo veel mogelijk uitsluit. Deze positie gaat er vanuit dat een symbolische representatie van
de meerderheidsreligie in openbare gebouwen niet thuishoort. Sommigen hebben ervoor
gepleit om de symbolen van alle maatschappelijk aanwezige geloofsovertuigingen in het
klaslokaal aan te brengen. Een dergelijke ‘inclusief neutrale’ oplossing is onwenselijk omdat
ze eerder de particularistische versplintering van de gemeenschap benadrukt dan wel de
eenheid van de rechtsorde. Het zou bovendien tot praktische problemen leiden omdat
atheïsten, agnostici of aanhangers van bepaalde godsdiensten geen symbool hebben.
Crucifixen horen daarom niet thuis in de openbare school (aldus Piret).
De kritiek op Lautsi 1: reacties van belangengroepen en politici
Verschillende organisaties hebben campagne gevoerd voor en tegen de uitspraak en in het
Europees parlement dienden groepjes van rechtse en linkse parlementsleden geschreven
verklaringen en tegenverklaringen in. Tevens werden er moties ingediend ten behoeve van
resoluties voor en tegen het arrest. Daarbij kwamen soms onvoorspelbare coalities tot
stand.
Veel van de reacties en tegenreacties werden gekenmerkt door een gebrek aan intellectueel
niveau en kennis van zaken over de historisch groeiende complexiteit van de verhouding
van godsdienst en staat in de diverse EU-landen.
Het niveau van de discussie werd beter nadat de Italiaanse regering hoger beroep had
ingesteld tegen Lautsi 1. Het Hof heeft toen een ongezien groot aantal ‘third party
interventions’ toegelaten waarin verschillende partijen hun gezichtspunten schriftelijk naar
voren gebracht hebben.
Kroniek van een aangekondigde herziening: memoranda en pleidooien
Het ECLJ-memorandum: analyse, commentaar en evaluatie
, Het juridische memorandum van het European Centre for Law and Justice (ECLJ) benadrukt
dat lidstaten een ruime appreciatiemarge toekomt in aangelegenheden van opvoeding en
godsdienst en dat de redenering in Lautsi 1 van het Hof om de godsdienstvrijheid en
opvoedingsvrijheid te vertalen naar een eis van volledige confessionele neutraliteit berust
op een misvatting en verkeerde interpretatie.
Het ECLJ stelt dat een symbool alleen, zonder dat daar lessen o.i.d. bij worden gegeven, niet
kan worden opgevat als een overheidsregulering over hoe men zich in godsdienstige
aangelegenheden te gedragen heeft of wat men hoort te geloven.
Het ECLJ stelt tevens dat de tweede sectie heeft gedwaald door criteria op Italië toe te
passen die enkel geëigend zijn voor laïcistische1 scheidingssystemen als Frankrijk en Turkije.
Katholicisme is geen staatsgodsdienst meer in Italië. Maar de Italiaanse republiek erkent de
waarde van de religieuze cultuur en houdt er rekening mee dat de beginselen van het
katholicisme deel uitmaken van het culturele erfgoed van het de Italianen en dat in de
staatsschool het godsdienstonderwijs gecontinueerd zal worden, zij het dan op facultatieve
basis en met respect voor de gewetensvrijheid van andersdenkenden. Het ECLJ benadrukt
terecht dat het Hof geen rekening houdt met de betekenis van het katholicisme in Italië,
waardoor het zicht verliest op de juridische sanctionering van een belangrijke culturele
dimensie van het Italiaanse maatschappelijke leven en onterecht meent aan Italië een visie
op overheidsneutraliteit te kunnen opleggen die helemaal niet in overeenstemming is met
de historisch gegroeide complexe verhoudingen tussen kerk en staat in dat land. Voor het
op die manier opdringen van een eenheidsmodel van scheiding van kerk en staat is er onder
het EVRM helemaal geen plaats, aldus het memorandum.
In het memorandum wordt deze conclusie ook uit de jurisprudentie van het EHRM
getrokken:
- In het licht van de afwezigheid van een uniform model van de verhouding van
godsdienst en staat in de diverse lidstaten, moet aan de nationale staat een ruime
marge van appreciatie toegekend worden, aldus het Hof in Sahin.
1
Een situatie waarin kerk en staat zijn gescheiden, waarbij de staat zich niet bemoeit met de Kerk, en de Kerk
niet met de staat, en waarin bovendien uitingen van religieuze overtuiging in het publieke domein (zoals aan of
in overheidsgebouwen en openbare scholen) verboden zijn. Laïcisme is dus een vorm van secularisme maar
gaat een stap verder in het verbannen van religie uit het openbare leven. (Wikipedia)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tatianakingma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82191 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen