Samenvatting Kennislijn VPK
Week 1
GEZONDHEID, GEZONDHEIDSGEDRAG, GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN
Gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte, maar in zekere zin een toestand van fysiek,
geestelijk en sociaal welbevinden (WHO, 1948).
Tegenwoordig wordt de volgende definitie gebruikt “The ability to adapt and self manage in the face
of social, physical, and emotional challenges.”
Gezondheid wordt niet alleen gezien als fysiek, mentaal of sociaal welbevinden, maar ook als de
mogelijkheid tot participatie aan het dagelijkse leven – in het gezin, gemeenschap en op het werk.
Gezondheid lijkt in grote lijnen te bestaan uit categorieën ‘zijn’, ‘hebben’ en ‘doen’, waarbij mensen
gezondheid beschouwen als afwezigheid van ziekte of als toestand van psychologisch en lichamelijk
welzijn.
Gezondheidsgedrag is gedrag, ongeacht de gezondheidstoestand, bedoeld om de gezondheid te
beschermen, bevorderen of in stand houden.
Voorbeelden van gezondheidsgedrag zijn:
- Genoeg bewegen/sporten
- Goede voeding
- Tandenpoetsen
- Positief blijven
Gezondheidsvaardigheden (ZZA):
• Zelfredzaamheid: Praktisch zelf de dingen kunnen doen die nodig zijn
• Zelfmanagement: Sturing kunnen geven aan wat er moet gebeuren
• Adaptief vermogen: Kunnen aanpassen aan de omgeving (geduld, kunnen volhouden,
loslaten, een andere manier van accepteren, dragen, veerkracht)
Een verpleegkundige probeert de gezondheidsvaardigheden te versterken/uitbreiden, zodat de cliënt
beter en vaker zélf gezondheidsvaardigheden kan ontplooien.
ILLNESS, SICKNESS, DISEASE
• Illness: De perspectief van de cliënt, zijn manier van ziekte omschrijven
• Sickness: Hoe kijkt de omgeving naar zijn ziekte en wat zij erover zeggen
• Disease: Op medische gronden volgens de diagnose van een arts
ZORGSECTOREN / ZORGLIJNEN
4 zorglijnen:
1. Nulde lijn: Partner, mantelzorger, buren
Eerste hulp die je vaak neemt in eigen sociale netwerk.
, 2. Eerste lijn: Huisarts, tandarts, psycholoog, verloskundige, wijkverpleegkundige, etc.
Is direct toegankelijk, generalistisch, zonder opname
3. Tweede lijn: Gewone ziekenhuis (Maasstad, Ikazia)
Toegang met verwijzing, medische specalistische zorg, mogelijkheid tot opname
4. Derde lijn: Gespecialiseerde ziekenhuis voor oog, kanker, hart, revalidatie, etc. (Erasmus, Sint
Fransiscus)
Vaak echt iets bijzonders met je aan de hand, behoort tot academische ziekenhuis
Toegang met verwijzing, topklinische specialistische zorg, mogelijkheid tot opname
Om onder een hoger zorglijn te vallen, heb je een verwijzing nodig van de zorglijn eronder. Dus voor
de derdelijns gezondheidszorg heb je een verwijzing nodig van de tweedelijns gezondheidszorg.
Door de verschillende lijnen in de gezondheidszorg bespaar je druk in bijv. het ziekenhuis en
bejaardenhuizen. Je komt namelijk niet gelijk in die sectoren terecht, je begint onderaan. Als
iedereen gelijk derdelijns gezondheidszorg aangeboden zou krijgen, zou de zorg onbetaalbaar zijn en
niet meer toegankelijk voor alle burgers.
5 zorgsectoren:
1. Publieke gezondheidszorg → JGZ (Jeugdgezondheidszorg) en GGD
Zorg dat zich richt op de gezondheid van de samenleving en risicogroepen. Alle burgers
kunnen hier gebruik van maken.
2. Maatschappelijke zorg → Thuiszorg, eerstelijnszorg en transmurale zorg
Elke burger kan hier gebruik van maken.
3. Care → Ouderenzorg en gehandicaptenzorg
De Care is een hele grote sector en gericht op langdurige zorg. Behandeling en genezing
minder op de voorgrond.
4. Cure → Ziekenhuis
Wel gericht op medische zorg, behandeling en genezing.
De Cure krimpt ten opzichte van de Care.
5. Geestelijke gezondheidszorg → Huisartsenzorg, langdurige ggz, basis ggz en psychiatrie
Mensen met psychische problemen maken hier gebruik van.
GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE
Gezondheidspsychologie is de studie van gezondheid, ziekte en de gezondheidszorg. Het doel hiervan
is gedrag omtrent ziekte en gezondheid te begrijpen, te verklaren en idealiter te voorspellen opdat
effectieve interventies kunnen worden ontwikkeld om de lichamelijk en emotionele schade van
riskant gedrag te reduceren.
Psychologie kan worden omschreven als het wetenschappelijk onderzoek naar mentale,
psychosociale en biologische processen en gedragsmatig functioneren. Dit onderzoek vindt plaats
