Een samenvatting van tijdvak 5 t/m tijdvak 10 waar ik een 8 mee heb gescoord op mijn toets. Alle kenmerkende aspecten samengevat + aantekeningen. Deze samenvatting is betrokken bij de stof van het niveau havo.
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 5
t/m 10, havo
Tijdvak 5 - tijd van ontdekkers en hervormers - 1500 , 1600
Kenmerkend aspect 18; Europese overzeese expansie (Het begin van de Europese Overzeese
expansie.)
Ontdekkingsreizen → als gevolg van de meer zelfbewuste, nieuwsgierige, individualistische
renaissance mens.
3 redenen :
Handel en rijkdom ← om sneller en goedkoper te handelen op zoek naar alternatieve
handelsroute + rijker te worden.
Bekeringsdrang ← bekeren tot christendom
3 gevolgen :
Wetenschap en nieuwsgierigheid ← kennis vergroter & avonturiers wilden andere gebieden
ontdekken.
Europese economie bloeit door factorijen
Vele doden door Europese ziektes
Door Europese ingenomen gebieden eindigden katholiek en spreken Europese talen.
Kenmerkend aspect 19; Renaissance en begin nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
(Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling.)
Vóór de renaissance vooral de kerk en het geloof centraal ← tijdens renaissance veranderde dit:
het humanisme ontstond → gevolg = dat de mens en zijn kennis nu centraal stond.
Humanisme ontstond in Italië en verspreidde zich na 1450 door EU.
wereldbeeld veranderde van de mens; Columbus had ongewild een nieuw werelddeel ontdekt;
daardoor duidelijk dat huidige wereldbeeld niet klopte.
wetenschappelijk denken veranderde; men hun kennis was nu niet meer alleen op de visie van
de kerk maar ontdekten ook zelf dingen (van geocentrisch naar heliocentrisch (om de zon
heen))
Geloof bleef christelijk, maar de katholieke kerk werd wel bedreigd door het zelfdenkend.
Kenmerkend aspect 20; De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
Door handel → hernieuwde belangstelling voor de culturele prestaties in de Klassieke Oudheid.
Kunstenaars en schrijvers bestuderen de klassieke vormentaal en vinden hierin inspiratie voor een
nieuwe kunststroming = de Renaissance. ← nieuwe stijl = realistischer + dramatischer + met
perspectief.
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 5 t/m 10, havo 1
, De hernieuwde belangstelling voor culturele prestaties in Klassieke Oudheid begon in Noord-Italië
(veel ruïnes van Grieken & Romeinen).
Kenmerkend aspect 21; De reformatie. (De protestantse reformatie die de splitsing van de
christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.)
veranderende mens- en wereldbeeld →men wou terug naar de oude en zuivere vorm van het
geloof → Ontstond een splitsing van de christelijke kerk in een rooms-katholieke kerk en een
protestantse kerk = reformatie / hervorming ← door hervormers als Luther en Calvijn die zich
uitspreken tegen de katholieke kerk.
Met redenen als : kerk van pad geraakt door: rijkdom, heiligenverering, verkoop van aflaten,
positie van de geestelijkheid als bemiddelaar tussen mens en God. ← Paus en keizer Karel V hier
niet mee eens en beschouwen die denkbeelden als ketterij (afvalligheid van ware christelijke
geloof)
Splitsing van de kerk →in Duitsland voor vele godsdienstenoorlogen gezorgd; welke pas in 1555
werden besloten in de Vrede van Augsburg; elke vorst mag zelf bepalen of zijn gebied luthers of
katholiek zou worden.
De Reformatie in Europa :
Duitse Rijk → Protestantse vorsten komen tegenover katholieke vorsten én keizer Karel V te
staan. → na Vrede van Augsburg kwam de 30 jarige oorlog (1618-1648), 1648 Vrede van
Westfalen; zelfde principe als Vrede van Augsburg.
Frankrijk → Katholieke koning stuit op protestants verzet van edellieden. Protestanten heten
hier hugenoten. → 1595 Edict van Nantes; Katholieke geloof=staatsgodsdienst, Protestanten
krijgen daarentegen ook rechten.
Engeland → Ontstaan Anglicaanse kerk, de katholieken vervolgd en dan weer de protestanten.
→ Anglicaanse kerk uiteindelijk de baas.
Kenmerkend aspect 22; Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van een
Nederlandse staat.
1515 Karel V koning van de Nederlanden → centralisatie + centraal bestuur + strenge
godsdienstpolitiek: ketters werden vervolgd om het protestantisme te bestrijden → 1555 zoon van
Karel V; Filips II koning + maakte Margaretha van Parma landvoogdes +stadhouder Willem van
Oranje als leider van het adellijk verzet (die godsdienstvrijheid wou.)
1566 smeekschrift aan Margaretha van Parma → liep uit de hand met Calvinisten (Nederlandse
protestanten) gevolg; Beeldenstorm (kloosters en kerken werden geplunderd en heiligenbeelden
vernield) ← Filips II stuurde de Spaanse hertog van Alva om de orde te herstellen.
Willem van Oranje (adellijk verzet), die gevlucht was naar Duitsland, vormde een leger om tegen
Alva en de Spanjaarden te vechten.
Voor het uitbreken van de opstand in de Nederlanden zijn 2 belangrijke oorzaken ;
De centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II waardoor privileges van edelen en steden in de
Nederlandse gewesten worden bedreigd.
De afkeer onder Nederlandse protestanten én katholieken tegen de steeds gewelddadiger en
intensiever wordende kettervervolging in de Nederlandse gewesten.
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 5 t/m 10, havo 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annarg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
