Tentamen (uitwerkingen)
Oefenvragen Inleiding Godsdienstwetenschap
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Oefenvragen godsdienstwetenschap
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Oefenvragen tentamen Inleiding Godsdienstwetenschap (deel 2)Hekserij en magie
1. Hoe omschrijft Evans-Pritchard het begrip magie en waarin verschilt zijn
opvatting van die van Tylor en Frazer?
Magie is volgens hem het geloof dat bepaalde aspecten van het leven
gecontroleerd kunnen worden door mystieke of bovennatuurlijke krachten.
Tylor en Frazor waren geïnspireerd door de visie van een wetenschap van
menselijke zaken. Ze hadden het gevoel dat ze dingen als religie en menselijke
cultuur wetenschappelijk konden bestuderen en zou leiden tot evolutionaire
conclusies. Ze creëerden de ‘wetten van ontwikkeling’. Volgens Tylor en Frazor
waren primitieve mensen gedeeltelijk irrationeel en kinderachtig. E-P stond wel
achter het wetenschappelijk onderzoeken en verzamelen van gegevens, maar de
evolutionaire conclusies niet. Hij vond die laatste ideeën van Tylor en Frazor
onacceptabel.
2. Hoe beschrijft E-P hekserij bij de Azande? Laat aan de hand van een voorbeeld
zien hoe hekserij er daar in de praktijk van alledag uit ziet, en leg uit hoe E-P het
verschijnsel verklaart.
Hekserij is in z’n algemeenheid spirituele wezens en krachten die levende
mensen beïnvloeden. De term verwijst eigenlijk letterlijk naar een fysieke
substantie die men in lichamen kan vinden nadat ze overleden zijn, waaraan
ongelukkige of noodlottige dingen aan worden toegeschreven. Religieuze
specialisten spelen in dit proces een heel belangrijke rol. Men is niet zozeer bezig
met het leven na de dood, maar meer met het hier en nu, de gemeenschap hier
op aarde. God is dus niet echt belangrijk. Ook zitten locatie en specialist aan
elkaar vast.
Voorbeeld: hutten staan op palen in het zand, op een dag zitten wat mensen
onder zo’n hut. Vervolgens zakt een paal weg en raken wat mensen gewond.
Evans ging direct op zoek naar de oorzaak en liet die zien. Die Azande zien het
wel, maar vinden niet dat dat de oorzaak is, maar dat hekserij de oorzaak is.
Evans vond die aangevreten paal de logische verklaring, maar die Zande zegt
dan: waarom dan deze hut? Evans: toeval. Zande vindt dat een armoedig
denksysteem. Hij wist namelijk echt wel van die termieten, maar waarom juist die
hut instortte gaat het om. ‘Wij hebben erover nagedacht en het is hekserij, wat zo
logisch is als wat’. Evans vond dat die man gelijk had qua logica: er bestaan dus
meer vormen van rationaliteit. Datgene wat logisch is, is cultuur afhankelijk. Alles
functioneert dus precies zoals het moet als je uitgaat van dat hekserijsysteem.
Zijn conclusie is dat verschillende vormen van rationaliteit en logica mogelijk zijn,
omdat ze onderdeel zijn van cultuur. Hekserij fungeert als hulpmiddel om om te
gaan met het kwaad maar ook tegen agressie.
3. Welke rol speelt het gif orakel in het hekserij complex?
Wanneer een serieuze ongeluk voorkomt, bijvoorbeeld een ziekte dat het leven
lijkt te eisen van een individu, dan komt dat volgens de Azande door hekserij. De
persoon wiens hekserij is de oorzaak moet gevonden worden. In zo’n geval
raadplegen ze het giforakel. Een man duwt gif in de keel van een kip en vraagt
tegelijkertijd een vraag waar ja of nee op geantwoord kan worden. De dood of
overleven van de kip geeft dat het antwoord. Als de kip doodgaat, is de persoon
wiens hekserij de oorzaak is gevonden. De oplossing van een probleem hangt dus
af van de diagnose van het probleem. Interpretaties van de fysieke cultuur
verschillen per cultuur en dus ook de oplossingen.
, Het geloof in hekserij is dus een manier om het kwaad zichtbaar te maken.
Rampspoed wordt dus niet gezien als een straf van een hogere god, maar ligt
aan jezelf. Oplossing is: aan het werk! Religie is dus een kennissysteem.
4. Hoe legt E-P uit dat de opvatting van Tylor: “primitieven denken dat de zon een
god is” op een misverstand berust.
Hij legt dat uit door te stellen dat Tylor onvoldoende geïnformeerd was over de
grotere context waarin primitieven zulke statements misschien gemaakt kunnen
hebben. Daardoor faalden ze erin genoeg toelage te maken voor metaforen,
stijlfiguren en meerdere betekenissen van woorden. Wanneer primitieven de zon
een god noemden, bedoelen ze misschien niet meer dan dat zo’n object een
godheid voor hen suggereert of symboliseert, of dat het simpelweg een van de
kwaliteiten van een godheid deelt. Volgens E-P werd de poëtische schrijftaal van
primitieven vaak onderschat. Metaforen, figuren, symbolen en analogieën zijn de
regels van taal, niet de uitzondering.
Rituelen en mythen
1. Hoe kwam Malinowski op het idee een onderscheid te maken tussen religie en
magie? Wat leverde die vondst op?
Malinowski was op zoek naar een overzichtelijk type religie in een primitieve
samenleving om haar te onderzoeken op eigenschappen die karakteristiek zin
voor alle religies. Hij stelde zich vragen die primair gingen om religie zoals het in
de dagelijkse praktijk van de menselijke samenleving functioneert.
Om zich tegen rampspoed te beschermen, voerden de Trobrianders magische
rituelen uit. Dit gebeurden vooral bij gevaarlijke activiteiten. Dit leidde hem tot
de conclusie dat magie alleen functioneert op kritieke momenten in het bestaan
en dat emotionele spanning in magie een uitdrukking vindt. Dus religie is iets
anders dan magie. Religie is veel vager en meer abstract, wat er altijd en overal
is. Magie maakt wel deel uit van het religieuze systeem, behoort ook tot het
terrein van het sacrale, maar is veel concreter en wordt alleen gebruikt als het
nodig is. Magie is de handeling, religie het gedachtegoed. Het wordt als
complementair gezien ten opzichte van rationeel handelen. Hoop en optimisme
worden in magie geritualiseerd. Religie fungeert op haar beurt als sociale
regulering van crisissituaties waar alle rationaliteit principieel machteloos
tegenover staat.
Religie is dus meer dan alleen sacralisering van de samenleving. De functie van
magie is mensen in staat stellen risico’s te nemen; zodat er vis gevangen wordt.
Hij koppelt dus de functie van religie en magie aan economische
omstandigheden. Magie heeft dus te maken met stressregulering. Magie is de
handeling, religie het idee. Religie krijgt op deze manier een ecologische functie.
Winstpunt: introductie psychologische factor, maar vooral het op de agenda
zetten van de culturele/natuurlijke kennis (hij profileert ze als bijna geleerden).
Door hem worden de voorheen simpele culturen nu als zeer complexe gezien.
2. Wat zijn de voor- en nadelen van Malinowski’s functionalistische aanpak?
Hij opereerde niet afstandelijk vanuit een koloniale bestuurspost, maar paste een
methode toe die bekend is geworden onder de term ‘participerende observatie’.
Veldwerk werd de onderzoeksmethode bij uitstek. Een voordeel hiervan is dat hij
veel dichterbij de cultuur stond en er in mee deed, wat beter inzicht geeft in die
cultuur dan wanneer die bekeken is van een afstand.
De functionalistische theorie wortelt zonder twijfel in het evolutionisme van de
19e eeuw, maar schrapt het ontwikkelingsperspectief. Een nadeel hieraan is dat
er binnen het functionalistisch perspectief nauwelijks tot geen ruimte is voor
studies naar cultuurverandering.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mlmvanloon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen